Espainiako Estatuan eratu berri den koalizio gobernuak aldaketa nabarmenak dakartza bere programa ekonomikoan aurreko legegintzaldiarekin alderatuta. Komunikabide nagusiek politika neoliberalen eta murrizketen garaiak atzean utzi eta programa ekonomiko sozialdemokrata baten aurrean gaudela diote. Ikusteko dago, ordea, aldaketa horiek gauzatzen diren eta, hala balitz, horiek paradigma ekonomiko berri bati ateak zabalduko ote dizkioten. Izan ere, programaren arlo ekonomikoari erreparatuta ereduaren aldaketarako aukerak oso mugatuak direla baieztatzen da.
Pentsioen, menpekotasunaren edo inklusio sozialaren aldeko zehaztasunik gabeko aldarria egin arren, programan bertan kontu publikoen iraunkortasuna bermatzeko zerga disziplinarako mekanismoen betekizuna ziurtatuko dela esaten da. Hots, 2011n erreformatutako Konstituzioaren 135. artikulu polemikoari men egiten zaio. Bederatzi urte alboratuta egon dena aurten indarrean jarriko da lehen aldiz bere osotasunean eta arlo publikoaren aurrezki oro zor publikoa ordaintzera bideratu beharko da lehentasunez. Testuinguru horretan osatu beharko dituzte aurtengo aurrekontuak eta, beraz, gastu sozialerako aritmetika. Europako Batzordeko Aurrekontuaren zuzendari nagusia izandako Nadia Calviño presidenteorde ekonomiko izendatu izana egonkortasunari emango zaion lehentasuna berrestera dator.
Errenta birbanaketarako ekimen interesgarriak aurkezten dira baina, horrenbestez, hezkuntza publikoaren aldeko finantzazioaren helburua (BPGren %5) edo osasun publikoarena (%7) legegintzaldiaren amaieran betetzeko ahalmena oso mugatua egongo da. Antzeko egoeran leudeke pobrezia energetikoa edo etxebizitzen alokairuen murrizketaren xedeak.
Europar Batasuneko aurrekontu egonkortasunaren betekizuna malgutzeko aukera urria dela eta, zerga erreformaren bideak erraz lezake ibilbide berrirako asmoen finantzazio gehigarria. Koalizio gobernuaren zerga erreformak aukera interesgarriak aurkezten ditu baina nahiko mugatuak dira gasturako beharren tamainari erantzuteko. Ezin da ahaztu estatuko presio fiskala Europar Batasunaren batez bestekoa baino sei puntu apalagoa dela BPGrekiko (Barne Produktu Gordina). Zerga erreformaren lerrorik positiboena Sozietateen gaineko Zergan aurre ikusten da, enpresa handiei %15eko eta banketxeei zein erregai fosilen inguruko enpresei %18ko zerga tipo minimo efektiboa ezartzeko asmoa baitago. Finantza elkartrukeei ezarriko zaien zerga eta Google tasa (elkartrukeen gaineko %3) eskasak dira baina norabide onean doaz, efektiboak izango badira.
Erregimen komuneko PFEZari (Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zerga) dagokionez, aldiz, oso xumea da aurrerapausoa. Errenta altuen bi tarte gehiago ezarriko dira bi eta lau puntu gehigarri eskasarekin eta, okerragoa dena, gobernu autonomoek tarteak jaitsi ditzakete hala nahi izan ezkero. Ez da ahaleginik egiten ondarearen zerga berreskuratzeko. Eta aberats handiek zerga zamak arintzeko erabiltzen dituzten SICAV edo SOCIMI bezalako mekanismoak mantendu egingo dituzte, nahiz eta tratua ez den horren onuragarria izango. Amaitzeko ikusteko dago zerga iruzurrari aurre egiteko asmoa zertan gauzatzen den, ez baita ezelako mekanismorik ezartzen modu efektiboan hori bideratzeko.
Laneko eskubideen eta pentsio publikoaren arloan bitasun berarekin egiten dugu topo. Asmo eta neurri interesgarriak egon arren, oso motz geratzen dira paradigma ekonomikoaren aldaketa sozialagoaren bidean.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
Informazio askea lantzen dugu ARGIAn, langileok gara proiektuaren jabeak eta gure informazioen atzean ez duzu sekula multinazionalik, bankurik edo alderdi politikorik topatuko. Gure ustez, burujabetza guztien oinarrian dago informazio burujabetza, ezagutzen dugunaren gainean pentsatzen eta erabakitzen dugu. Horregatik diogu kazetaritza independentea dela demokraziaren oinarrietako bat.
Aldizkaria paperean etxean edo e-postan PDFan jaso nahi duzu? Pozik hartuko zaitugu ARGIAko komunitatean. ARGIAkoa izateko, nahi eta ahal duzun ekarpena egin dezakezu, eta bueltan egoki ikusten duzuna eskatu. Indartu dezagun indartzen gaituena!
