Piztia beti da “bestia”
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Facebook-eko Hondarbiko Hitzak orrialdeak bertako hitz, esamolde eta abarrak argitaratzen ditu tarteka. Arrakastatsua da; post-ek erreakzio andana sortu ohi dute herritarren artean.
Behin irakurritakoaren arabera, gaztelaniaz ohikoa den esaera zaharra honela esaten da Hondarribian: “Pittittua ikusita mutilla”. Uste dut esanahia argi dagoela. Lagunei esan nien gustatu zitzaidala, horrela, bustidura eta guzti, eta nire euskal atsotitzen errepertorio urrian sartuko nuela. Berehala txarretsi zidaten proposamena, algara artean: “Ondo dago, bai… Hazte oir-en hurrengo kanpainako eslogana izateko! Kar, kar!”. Orduan konturatu nintzen ez dela oso baliabide garaikidea, eta geroztik ez dut ia erabiltzen.
Pasa den astean neuri bururatu zitzaidan atsotitz berri bat, Jean-Paul Sartreren esaldi hura egokituta: “Piztia beti da bestia”. Aproposa iruditu zitzaidan norbere ardura asumitu ez eta besteari dena leporatzeko joera adierazteko.
Gustura geratu nintzen ideiarekin, baina bat-batean gogora etorri zitzaidan Eneko Bidegainen iazko txio bat: euskal hedabideei errieta egiten zien Oro ez da urre atsotitza hainbeste erabiltzeagatik. Izan ere, ez da “euskal esaera bat” eta, are, “ez da existitzen”, irakasle lapurtarraren iritziz.
Pena da, bada. Izan ere, zenbat esaera zahar-berri sortu ditugu euskaraz? Horietako zenbatek biziraun dute eta noraino hedatu dira? Gutxi, bakanen bat. Gure erresonantzia-kutxa txiki-hauskorrekin, ez sinestekoa da Oro ez da urre atsotitzak urratu duen ibilbidea, eta barra-barra erabiltzen da gaur egun, Bidegainek berak aitortu bezala. Barra-barra erabiltzen da, baina “ez da existitzen”.
Eta hasi nintzen bueltaka, “piztia beti da bestia”, “piztia beti da bestia”… Hasteko, argi dago gaztelaniaz jakin ezean ez dela hitz jokoa ulertzen, eta gure Iparraldeko anai-arreba askok ez luketela bere osotasunean gozatuko esamoldeaz. Gainera, ez dezagun ahaztu ez duela idazkera forma estandarra errespetatzen. Hau da, euskalkian dagoela esaldiaren zati bat. Eta ez dugu enegarrenez alferrik hauspotuko azkenaldiko euskalkien eta batuaren arteko gatazka. A, eta ez dut ahazten jatorrizko forma erdarazkoa dela, aitortzen dut. Beraz, niri bururatutakoa ez da “euskal esaera bat”, “ez da existitzen”.
Etsipen puntu batekin, azkenerako pentsatu dut nire atsotitz berria baztertzea, eta aurrerantzean ere erdarazkoak erabiltzen segitu dut; aurretik, noski, “esaten den bezala” gehituta nire burua salatuz.
Baina hori, piztia beti da bestia.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Gure alaba nagusia Euskal Udalekuetara joan zen lehen aldian, 2019an, eraldatuta itzuli zen. 15 egunetan hazi egin zen, eta ez fisikoki bakarrik; arrunt pozik zetorren, hunkituta eta bere abenturak kontatzeko gogo handiz; ezin genion jarraitu, horren azkar hitz egiten zuen... [+]
Gauza garrantzitsu asko gertatzen ari dira Palestinan, Euskal Herrian eta munduan. Espantu israeldarraren aurrean Euskal Herrian inteligentzia kolektiboa martxan dago, inoiz baino indartsuago. Jende ezberdin asko, toki ezberdin askotan, gauza ezberdin asko egiten ari da... [+]
Palestinan gertatzen ari diren gizadiaren aurkako krimenak “berariaz gaitzesten ez dituzten” Israelgo erakundeekin harremanik ez izateko 2024ko apirilean EHUko Gobernu Kontseiluak hartu zuen konpromisoaz gain, beste urrats bat eman du euskal unibertsitate publikoak... [+]
Aurtengo uda garaian 46 gradutara iritsi da tenperatura Espainia eta Portugaleko leku batzuetan. Europako beste leku batzuetan ere 40tik gorako tenperaturak izan dituzte, baita Euskal Herrian ere. Iaz baino tenperatura altuagoak izan ditugu eta aspalditxo izan ditugun handienak... [+]
Nazio Batuen Batzorde batek bi urte behar izan ditu palestinar herriak hamarkadetan salatu duena berresteko: Israelgo estatu sionista genozidioa gauzatzen ari dela. Herri presioa gero eta handiagoa da gure agintarien gainean, eta nazioarteko boikotak lehen arrakalak ireki ditu... [+]
TikTok-en parafernaliatik urrun bizi naizenez, aurreko egunera arte ez nuen jakin Maria Pombo horren berri. Sare sozialek orduero aurkitzen dute kalapitarako gairen bat eta, honakoan, kristorena sortu zuten influencerrak irakurtzearen gainean egindako adierazpenek. "Esango... [+]
Telesforo Monzon laborategiak antolatutako uda eskolak euskararen etorkizunaz gogoeta egiteko plaza beroa ekarri zuen Bergarara. Hasieran, Garikoitz Goikoetxeak eta Olatz Altunak euskararen egungo egoera eta etorkizuneko joerak marraztu zituzten, eta horren gainean aritu ziren... [+]
2018ko uztailean, CAF Beasaingo enpresa batzordeak lehen aldiz eskatu zion ofizialki CAFeko zuzendaritzari Jerusalemgo tranbiaren esleipen konkurtsoan ez parte hartzeko. Momentu horretan egoerak gaurkoarekin zerikusirik ez bazuen ere, ohiko trenbide batetik harago, proiektu hori... [+]
Mundua Israel Gazan egiten ari den genozidioaren hondamendira begira dagoen bitartean, kolonoen mugimenduak eta Israelgo armadak triskantzak egin dituzte Zisjordanian eta Ekialdeko Jerusalemen. Ondorioz, palestinar gisa han bizitzea eguneroko borroka bihurtu da, biziraupenekoa:... [+]
Dena aldatu da urriaren 7an Al-Aqsa Uholde Operazioa hasi zenetik. Palestinarrok utzi diogu biktima perfektuen eta terroristen arteko nahasketa izateari, batzuek konturatu nahi ez dutela dirudien arren. Irudi lazgarrien gaindosiak, azkenik, masa handien enpatia erreala eragin du... [+]
Asteburu honetan jakin dugu, Palestinarekin Elkartasuna plataformako kideen bitartez, Israelek 33. FCI/IGP Munduko Txapelketan parte hartu duela, Gasteizen ospatu den nazioarteko txakur lehiaketa batean. Duela egun batzuk izan genuen txapelketaren berri, baina Israel ez zegoen... [+]
Badira egun batzuk Instagrameko @denuncias_euskalherria kontuan argitalpen bat agertu zela. Bertan, ama batek adierazten zuen bere alaba Bernedoko euskal udalekuetan egon zela hamabost egunez eta talde mistoetan dutxarazten zituztela 13-15 urte bitarteko nerabeak, aukerarik eman... [+]
Aurrekoan idatzitako Irakasleon figura artikuluaren harira, kontu esanguratsu bat landu nahiko nuke. Artikulu horretan aipatu bezala, jende askoren ahotan dabil irakasleon lan karga baxua dela (gehienbat hezkuntza publikokoena), eta ditugun pribilegioak gehiegizkoak direla. Ez... [+]
Euskal Eskola Publikoaren alde borrokatzea STEILASen ikurra da. Ikasturte hasierarekin batera, gogoratu behar da aurreko ikasturtean hainbat kolektibotan akordio garrantzitsuak sinatzea lortu genuela, hezkuntza publikoan grebak eta mobilizazioak egin eta gero. Lan-akordio horiek... [+]
