Euskaldunberrioi egin diezaguketen aitortzarik onena
Duela pare bat urte elkarrizketa batean galdetu zidaten ea ez ote den zailagoa euskaraz idaztea euskaldunberria izanda, euskal idazle euskaldunberria izatea, alegia. Ez da galdera txarra eta, gainera, ertz askotatik hel dakioke kontuari. Hizkuntza ez baita komunikazio tresna aseptiko hutsa, askok hala sinetsarazi nahi duten arren. Hizkuntza pentsamendua da, berben bitartez baino ezin baitira eratu pentsamendu konplexuak. Eta hizkuntza, batez ere, sentimenduak dira. Makroan eta mikroan. Hitzek, erabiltzen edo baztertzen ditugun hitz bakoitzak, adiera eta konnotazio bereziak dauzkatelako botatzen edo gordetzen dituen norbanakoarentzat.
Edozelan, gatazka psikolinguistiko eta filosofiko-existentzial propio batzuk gorabehera, ez dut uste euskaldunberria izateak bereziki zailtzen duenik. Benetan gatxa dena da euskalduna izatea. Kito.
Aurrekoan ETB1ek Ihesaldia seriea eman zuen. Fikzioa euskaraz. Txintxo-txintxo jarri nuen. Domekan, astelehenean, martitzenean, eguaztenean eta eguenean. Ez ninduen harrapatu. Horrelako gauzak batzuetan gertatzen dira. Dena delakoagatik. Eta, hala ere, egunero egon zen ETB1 salan jarrita, beste ezein katearekin sekula egin izan ez nuena: “E, Sonia, fikzioa euskaraz eskatu dugu eta zerbait eman digutenean, akaso muzin egingo al diozu? Jar ezazu seriea, sharea-ren datuak hobetzeko, besterik ez bada ere”. Euskaldunok, gustuagatik baino, militantziagatik egin behar izaten ditugu hainbat eta hainbat gauza. Edo, behintzat, hala uste dugu, funtsean horrela izan badelako.
Pedro Mari Otañoren gizon bizar zuria datorkit gogora, hantxe, “bi makuluren gainian, limosnatxo bat eskatutzen Jainkuaren izenean”. Euskaldunok eskatu eta eskatu ibili behar izaten baikara etengabean. Eta uste zabala da kale kantoiko eskalea ogi koskor batekin konformatu beharko litzatekeela, ezer ez edukitzetik ahora dezakeen zerbait izatera pasatu baita. Jatetxera doanari, ostera, ez liokete sekula ogi koskor hutsa emango. Azken honek bezero edo kontsumitzaile moduan eskubideak badauzkalako. Baina guk premia daukagu. Premia bizia. Eta urteetan behar horretaz baliatu dira gu behartsu bihurtzeko. Erromes sentiarazi, eskubidedun subjektuak garela ahantz dezagun.
Gure biziraupena baino ez dugu aldarrikatzen, benetan izan ahal izateko eta gure eskubideak gauzatu ahal izateko behar diren gutxienekoak baino ez. Limosnatxoak, oro har. Hala ere, beste batzuei gure existentzia hutsak min ematen die, antza.
Nafarroako CCOO sindikatuari “molestatzen” dio euskarazko berbak nonbait idatzita ikuste hutsak. Edozein berbak. Euskaldunon existentziak ematen dio min. EAEko CCOO, ordea, epelago, euskaldunberrioi kale eta plazak eskaini behar zaizkigula esatera ere heldu da iritzi artikulu batean –gazteleraz, jakina–. Ez dut nik ukatuko euskaldun bihurtzea lan eskerga denik. Euskaltegian hasi eta bizi osoan luzatzen den prozesua da. Baina gauzarik inportanteena nahita ahanzten dute: euskaldunberriok euskaldunak gara eta egin diezaguketen aitortzarik onena da euskaraz bizitzen uztea eta oztopo gehiagorik ez jartzea. Ez daitezela ezkutatu darabilten “askatasun” kontzeptu neoliberal eta maltzurraren atzean, jakin badakigu eta jakin badakite gutxiengoaren zapalketaz baino ez direla ari.
Koda: Euskaldunberri esaten dutenean, agian, molestatzen ez duen hori baino ez daukate gogoan, zenbait urte ikasten eman ostean, ikasitakoa gela barruan utzi zuena, alegia.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Duela gutxi, Netanyahuren gobernuak, AEBen baimenarekin, legez kanpoko jarduerarekin jarraitzea erabaki du Gazan, eta zerrenda osoaren kontrola hartzea. Historia pixka bat egingo dut ez zaidalako zuzena iruditzen komunikabide edo kazetari batzuek Gazan gertatzen ari dena 2023ko... [+]
Abuztu honetan polemika berri bat piztu digute, beste behin, belarrondokoa ematea baino larriagoa izan dena. Azken hamabost urte baino gehiagoan, Glen Cree ekimenetik hasi, Estatu bortxaren biktimei aitortza legala emateko mekanismoen sorreratik segitu eta herri honetan ireki... [+]
Abuztuaren 15ean Vladimir Putin eta Donald Trump Alaskan bildu ziren. Ofizialki, Ukrainako gerrari amaiera emateko bidean beste urratsen bat emateko. Baina Gazan milaka pertsona hiltzeko gupidarik ez duen politikariak serio esan al dezake penagarria eta tristea dela Ukrainan... [+]
Duela egun gutxi 6.000 alegazio baino gehiago aurkeztu dira Azantzan eta Sarbilen poligono eoliko berri bat eraikitzeko proiektuaren aurka. Antzeko beste proiektu batzuetan bezala, herritar eta talde antolatuen ahaleginari, antolaketari eta lanari esker egin da alegazioendako... [+]
Artikulu bati zer nolako izenburua jarri ez da aise hautatzen, ezta? Hasiera batean, “euskaldun gezurti, tranpatiak” bezalako izenburua idazteko asmoa nuen, baina inor mintzeko gogorik ez dudanez, goikoari eutsi diot, ene gogoetaren muina hobeto ulertaraziko... [+]
2025ean hazkunde ekonomiko txikia (%0,6) ez da gai izango langabezia-tasak %8ko muga gainditzea saihesteko; Zor Publikoak bi bilioi euro (BPGren %115) gainditzen ditu EK-k ezarritako %60aren oso gainetik, eta Gastu Publikoak estratosferan jarraitzen du.
Horri gehitu behar... [+]
Eskubide linguistikoen ikuspegi integratzaile baten eskaintza dugu gaurkoa.
Espainiako supremazismo linguistikoa osasuntsu eta bizkor ageri zaigu, “hooligan” samalda anitz baten babesaz eta komunikabide indartsuez sustatua. Azken aurreko lagina Santi Martinezena... [+]
Euskal Herri osoan —beste herrialdeetan bezalatsu— jairik ez da falta. Negu giroan ere asko badira ospatzen direnak, uda-garaian ez da festa gabeko egunik. Egun-argi luzeak eta gau epelak jendea etxe zuloetatik kanpora, kalera ateratzeko aproposak dira eta jai giroan... [+]
Azken asteetan bolo-bolo dabil Poliziaren eta, zehatzago esanda, Ertzaintzaren gaineko eztabaida. Tamalez, eztabaida piztearen arrazoia ez dira horiek Euskal Herri Langilearen kontra erabiltzen dituzten biolentzia eta jazarpen sistematikoa. Horren ordez, Ertzaintzaren eta bere... [+]
Artikulu honek badu testuinguru bat lerroburuaren gainetik, Hernaniko Udalean Kontxita Beitiak aurkeztutako Euskal Euskal Errepublikaren aldeko mozioa onartu ez izana. Harira!
Prozesu heterokronikoa
Kultura judeokristau, musulmana eta platonismoaren ustez, denbora aurrera... [+]
A zer zortea gurea! Inork nahi ez duen edozein industria-proiekturentzako puntu bero gogokoena gara gu! Ezkerraldea eta Meatzaldea, beti prest beste leku batzuetan gogaitzen duen guztia beso zabalik hartzeko. Petronor? Ederto. Lindane-hobi bat? Aurrera. Dorre elektrikoak gure... [+]
Hemengo politikariek haien diskurtsotan immigranteen etorreraren alde edo kontra egiten dute. Immigrante ez-zurien etorreraren alde edo kontra, noski. Beste mugimenduak ez dut uste gehiegi inporta zaizkienik, edozein alderditakoak izanik ere. Tronu altu-altu batetik begiratzen... [+]
Euskarak urte luzeetan ezaguturiko zapalkuntzaren ondorio larriak, frankismoaren errepresio itogarriak, baita gure hizkuntzarekiko erakutsi zuen jarrera erasokorrak ere, piztu zituzten herri honen euskaldungoaren kontzientzia eta oldarra. Eguneroko esperientziaren egoera larriak... [+]
Duela gutxi Eusko Jaurlaritzak bultzatutako "Euskadiko Osasun Ituna" izenekoaren porrota ez da anekdota politiko soil bat, ezta osasun-kudeaketan unean-uneko estropezu bat ere. EAEko osasunaren ikuspegi kolektibo, inklusibo eta benetan publiko bat galtzea politika... [+]
Sentitzen dut, baina kosta egiten zait sinestea. Yeray Alvarez Athleticeko jokalariak analisi batean positibo eman izanak berriro azaleratu du kirolean existitzen den dopinaren inguruko eztabaida. Eliteko kirolean, hobeto esanda; eta horra hor auziaren gakoa. Kirolari... [+]