Ikastolako jantoki eredua eraldatzeko proiektu pilotua jarri dute martxan Tuterako Argia Ikastolan, Nafarroako INTIA elkarte publikoarekin eta Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK) elkarlanean. Kontsumo ohiturak aldatuz bizi eredu jasangarriagoetara pasatzeko Nafarroako Gobernuak egindako apustuari erantzuten dio ekimenak: hurbileko, sasoiko eta eredu ekologikoan ekoitzitako produktuen kontsumoa bultzatzea du oinarri. 210 bat otordu ematen dituzte egunero Argia Ikastolako jangelan, eta tokiko eta sasoiko produktuak eskainiz osasunari ez ezik, hurbileko ekonomia, enplegu eta nekazaritza eredu jasangarriari ere mesede egiten diotela argi dute bultzatzaileek.
Jantokia zerbitzu baino gehiago
“Jantokia gure hezkuntza proiektuaren parte izan da beti, eta ez zerbitzu soil bat”, esan du Argiñe Korta ikastolako zuzendariak NNPEKren webgunean egindako elkarrizketan. Duela zenbait urte zuzendaritza, jantokiko kudeatzaileak eta guraso talde bat menuak aldatzen hasi ziren, elikadura osasuntsuagoa helburu. Guraso horietako batek egin zuen produktu ekologikoak sartzen hasteko proposamena, zentroan aplikatu zitekeen proiektu pilotuaren berri bazuelako. INTIA eta NNPEKekin harremanetan jarri eta proposamenarekin aurrera egitea erabaki zuten: “Orain jantokiko menuetako produktuen %50a top 5 deitzen dioguna da: ekologikoak, bertakoak, freskoak, sasoikoak eta lehen sektoretik hornituak. Horiei, bertakoak ez diren produktu ekologikoak gehitu behar zaizkie, %67ra iristen da horrela. 40 produktu baino gehiago daude top 5 horretan, eta pixkanaka portzentaje horiek handitzen joan nahi dugu”, azaldu du zuzendariak.
Ekoalde bidelagun garrantzitsu
Baina nola lortu elikagai kantitate handi horiek bertako produktore txiki eta ekologikoei erosiz? Noainen iaz ireki zuten Ekoalde logistika zentroak asko erraztu dizkie gauzak, zuzendariaren hitzetan: “Hornikuntza guztia Ekoalderekin egiten dugu, jangelatik eskaera bakarra eginez. Pentsa hogei hornitzaile jaso beharko bagenitu, hogei eskaera egin… abantaila handia da guretzat”.
Nafarroako beste ikastetxe batzuentzat eredu izan daiteke Argia Ikastolako proiektua, aurrera begira antzeko jantokiak toki gehiagotan ere martxan jartzeko. Kortak proiektura batzeko gonbidapena luzatu die: “Guztion ardura da. Gure osasuna eta ingurua suntsitzen ari gara, eta horretan administrazioak badu zer egin, baina baita gizarteak, eta kasu honetan, gurasoek ere bai”.
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]