“Geroan ukanen dugun erronkarik handiena euskararen erabilera dugu ”
Mikel Esclamadon da Ipar Euskal Herriko AEK-ko koordinatzaile berria. Lekukoa hartu dio azken hogeita hamabi urteetan ardura bete duen Jakes Bortairuri. Betebeharrak eta helburuak ez ditu ttikiak, baina motibazioa eta jakin-mina ere hein berekoak ukanki, gustura sentitzen da. Gau eskolen egoeraz aritzeaz gain, euskalgintzaz zein euskararen normalizaziorantz eman beharreko pausoez aritu zaigu.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
AEKren Ipar Euskal Herriko koordinatzaile berria zaitugu.
Ofizialki otsailean hartu nuen postua, Jakes [Bortairu] azken koordinatzaile izandakoarekin bospasei hilabeteko transmisio fase bat burututa. Informazio anitza eta zabala bazuen transmititzeko, jakinik gainera AEK ez dela erakunde tipia. Irailaren lehenean joan zen erretretara eta orduz gero nabil koordinatzaile bakar gisa.
Nola doa?
Ongi. Korrikaren antolaketarekin hasi nintzen, goxoa eta interesgarria izan zen. Jakes joan ondotik duda fase bat ukan nuen, erreferentea joan eta bakarrik izate horrengatik. Sartze kanpaina betean gainera! Azkenean transmisioa ongi egin da eta erran nezake sartzea ongi pasa dela. Geroz eta hobeto nago postuan, gaiak geroz eta hobeto menperatuz. Kanpotik ezagutzen nuen mundu bat barnetik deskubritzen nabil poz eta interes handiarekin.
Zerk motibatu zintuen postu horretara?
Garaian langabezian nintzen baina aitzin horrelako lan bat nuen, Hegalaldia elkartean. Nahiz eta animalien artatze arloan izan, proiektuen koordinazio eta jendeen kudeaketaren ardura nuen. Horretan plazer hartzen nuen eta jakin nuenean AEK-k koordinatzaile bat behar zuela, hitz egitera hurbildu nintzaion Jakesi, xehetasun gehiago ukan nahian. Pertsonalki, bizitzan erronkak eramatea maite dut, gauza berriak deskubritzea; lanpostu horrek hori eskaintzen zidan. Euskararen inguruan izateak, euskaraz lan egiteak ere bazuen garrantzi handia.
Nolakoa da Ipar Euskal Herri mailako gau eskolen mapa?.jpg)
Hamabost bat gau eskola ditugu hiru probintzietan hedaturik, aurten 1.100 ikaslerekin, hots, azken urteetako batez bestekoan mantentzen gara. 50 bat langileko ekipoa dugu, boluntario eta guztiak kontutan harturik urtean zehar 80-90 langile izaki orotara. Gau eskolez gain, Xede eta 6H formakuntzak ere baditugu, sail profesionalekoak izaki horiek. Xeden erakunde publikoetatik etorritako langileak dira eta 6Hn lan bilaketan edota sail aldaketan direnak.
Garrantzi handikoak azken bi horiek ere.
Ipar Euskal Herria euskalduntzeko eta eremu profesionalean euskaldun hiztunak ukateko bidean biziki garrantzitsua da. Helburua ez dugu euskara irakastean bakarrik, erabilera ere landu eta azkartu nahi dugu. Xede duela hamabost urte sortu genuen eta aurten 180 ikasle biltzen ditu, 6Hn berriz 35 bat dira. AEKren erronka nagusietarikoa dugu doakotasunarena. Sail horiek horretara laguntzen dute, sail profesionalean diren dirulaguntzak bideratzen ditugulako.
Erabilera aipatu duzu. Ipar Euskal Herriko testuinguru linguistikoa nolakoa ikusten duzu?
Geroan ukanen dugun erronkarik handiena erabilera dugu. Euskal hiztunak sortzen badakigu, baina ikasle izatetik euskaldun aktibo izaterako salto horretan dugu erronka, gainditu ez duguna nik uste. AEK-k badu bere zeregina, baina gizarte guztiak eta oroz gainetik instituzioek eta politikoek dute zeregin handia. Euskarari zor zaion tokia eman behar zaio administrazioan zein karrikan, normalizazio egoera batera iritsi arte.
Erabileraren arora heltzeko zein dira ezinbesteko osagaiak?
Ez naiz instituzioan ordez mintzatuko baina euskararen ezagupena ezinbestekoa dugu, ofizialtasuna ez bada, behintzat koofizialtasun egoera behar dugu, zeinetan euskarak bere lekua duen, administrazioetan, eskoletan, bide seinaleetan, karrikan.
Ezagupenik gabe bizirik dirau euskarak Ipar Euskal Herrian.
Gure arteko gizarteari esker, hau da, herri mugimendua deitzen dugunari esker, azken urte eta hamarkadetan izandako lan eta borroka guztiei esker. Horrek gaitu gaur egun dugun egoerara arte eraman. Instituzioek lekukoa hartu behar badute ere, gizarteak beharko du lan hori akuilatzen eta indartzen segitu. Gizarte osoaren beharra izanen du euskarak.
Instituzio eta herrigintzaren arteko elkarlanerantz goaz geroz eta gehiago. Zerk segurtatuko digu elkarlan emankor bat?
Demagun, Euskaraldiak arrakasta polita lortu zuen eta bide horretatik segitu behar dugula uste dut. Momentukoz hamar-hamabost egun artean dugu, baina 365 egunez behar genuke ukan. Hori dugu helburu eta horretan ari gara instituzio publikoekin bilduz, politika berriak sortuz. Guk badugu terrenoko ikuspegia, haiek terrenotik heldu diren ideiak eramateko, bozkarazteko eta gauzatzeko indar politikoa. Duela hogeita hamar urte mahai baten inguruan jartzea ezinezko bazitzaigun, gaur egun posible dugu eta hori baikorra da. Baikorki ikusi behar dugu geroa... badugulako zer egin!
Beharra alde batera utzirik, zu baikor zara?
Bai. Nire filosofia ere bada beti aurrera begiratzea, erronkak lortuko direla pentsatuz. Baikorra izan behar da. Noski, errealista ere bai, badakigulako ez dela dena arrosa eta polit.
“Ingurumena eta bioaniztasunari buruzko ikasketak bukatu, bidaiatu eta ondotik aurkeztu zitzaidan Hegalaldia-n [bizitza basatia babesten duen elkartea] lan egiteko aukera. Orduan ezagutu nuen elkarteen mundua eta gustura nabil horretan. Dauzkan erronka guztiekin badu bere edertasuna, nahiz eta zaila ere izan. Pertsonalki badakigu ez dugula nagusi batentzat lan egiten, helburu edota zentzu batentzat gabiltza. Bizitzari zentzu bat ematen dio... Horretan laguntzen du behintzat”.
"Euskaraz bizi nahi dugu" mezua tindatu zuten larunbatean, eta 48 oren inguru eman dituzte atxiloaldian ekintzaileek. Gorka Torre kontrol judizialpean askatu du prokuradoreak, epaiketaren zain; bertze hirurak komisariara deituak izanen dira.
Buruilaren 27an ebiakoitz huntan Euskal Herrian Euskaraz-ek Baionan salatu du Euskara bigarren mailako hizkuntza bezala kontsideratua dela. "Euskaraz bizi nahi dugu" mezua margotu dute departamenduaren egoitzaren gainean.
Ttitto Betbeder Euskararen Erakunde Publikoko zuzendari berriaren ustez kontzertazioa sustatu behar da euskalgintzarekin eta aholku batzordea biziarazi berriro.
Eztabaida gutirekin baina herriaren indarrarekin egin du bere administrazio kontseilua Euskal Kultur Erakundeak irailaren 13 honetan. 70 eta 80 elkarteen ordezkaritza hurbildu zen mobilizaziora, baina suprefeta eta DRACa gabe egin behar izan dute.
Euskal Kultur Erakundeak (EKE), Ipar Euskal Herriko euskarazko kulturaren eragile garrantzitsuenak, arriskuan dauka bere burua, eta elkarretaratze deitu du larunbaterako Uztaritzen. Frantziako Estatuaren laguntzetan 30.000 euroko murrizketa jasan dute 2025ean (udan jakinarazia),... [+]
Orain Baionako merkatuko saltzaileek afitxa bidez jakinarazten dute euskaraz eta gaskoiz aritzeko prest direla. Baionako Herriko Etxeak duela bi urte abiatutako euskara plangintzaren ildotik ekintza abiatu du.
IFOP institutuak eginiko ikerketa ezaguratarazi du Eskualde eta Herri Solidarioen Federazioak Korsikan, eta ondorioztatu dute Frantziako Estatuan biztanleen erdiak nahiko lukeela bere eskualdeak autonomia handiagoa izatea.
Igande goizean elkarretaratzeak egin dituzte Euskal Herrian Euskarazek deituta, Geldi euskara zapaltzea! lelopean.
Euskal Herrian euskara "hainbatetan ukatua edo bigarren hizkuntza bezala tratatua" dela salatu du EHEk, eta egoera hobetzeko hizkuntza politiketan jauziak egitea ezinbestekoa dela adierazi du. Hori dela eta, elkarretaratzeak egingo ditu Maulen, Donapaleun eta Baionan,... [+]
Egoerak bere horretan segituz gero, Euskal Hirigune Elkargoak ez du izenpetuko EEP Euskararen Erakunde Publikoa osatzeko hitzarmen berria. Orain artekoa urte hondarrean bukatuko denez, baliteke 2026an ofizialtasunik gabe izateaz gain, hizkuntza politika bideratzeko egitura... [+]
Euskalgintzako hainbat eragile Baionako karriketara atera dira EEPren finantzaketaren inguruko kezkak agertzeko. 2017tik izozturik den aurrekontuaren aurrean, Frantziako Estatuak iragarritako 100.000 euroko igoera "trufa" gisa salatu dute.
Dozenaka lagunek agerraldia egin dute astelehen arratsaldean Baionan, Pirinio Atlantikoetako Departamenduaren egoitzaren aurrean. Frantziak EEPn 100.000 euro gehiago inbertituko dituela iragarrita, euskararen etorkizuna bermatzeko hizkuntza politikak "ausardia eta... [+]
"Egungo baldintzetan" EEP Euskararen Erakunde Publikoak berritzeko hitzarmena sinatuko ez duela mehatxu eginda, Euskal Hirigunearen Elkargoak sei hilabete eman die erakunde publikoa osatzen duten partaideei Parisekin negoziatzen jarraitzeko. Astelehenean agerraldia egin... [+]
Maider Behotegi Euskararen Erakunde Publikoaren (EEP) lehendakariak inbertsio handitze guztiak berri onak direla adierazi zuen iaz. Hala ere, erakunde bakoitzak gutxienez 300.000 euro gehiago ipintzea "beharrezkoa" dela nabarmendu zuen, helburua 2050ean hiztun kopurua... [+]