Sezesioak potentzien tresna gisa

Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Estatuen sorrerak egintza geopolitikoak dira, horregatik, lurralde baten independentzia “erabakitzeko eskubidea” ez da existitzen era abstraktuan. Ekintza politikoa da eta batzuetan herrien askatasuna bultzatzeko balio dezakeen bezala, beste batzuetan herriak zatitu, neutralizatu edota konkistatzeko izan daiteke nazioarteko potentzien mesedetan.

Uda honetako berrien artean, erabakitze eskubidearen erabilpen interesatuen hiru adibide izan ditugu. Abuztuan Hego Osetiako Errepublikak, de facto errusiarren babes militarrarekin Georgiatik sezesionaturiko lurraldea, bere mugak apur bat hegoaldera mugitu eta zenbait kilometro hesitu ditu. Osetiarrak (jatorri iraniar nomada) Erdi Aroan Iparraldeko Kaukasora iritsi ziren. Konkista batzuei esker noizbehinka Hegoaldeko Kaukasoko lur txikiren bat eskuratu eta populatu zuten. Halere, herri gutxi batzuetan ez ziren gehiengoa izan XVII. mendera arte. Orduan Georgiako erregeak gonbidatu zituen lurralde georgiar horietan bizitzera mugak defendatu eta nekazaritza garatzearen truke. Hego Osetia eskualdea Sobietar Batasunak erakundetu zuen 100.000 biztanle ingururekin (%70 eskas osetiarrak). Egun independentea da arazo geoestrategiko handia sortuz Georgiari: alde batetik, Kaukasoko mendien muga naturala apurtzen du iparraldetik Errusiako armada hegoaldera ekarriz; eta bestetik, herrialdearen mendebaldea eta ekialdea bereizi egiten ditu mugikortasuna zailduz. Ondorioa da Georgiaren normalizazioa eta garapen burujabea oztopatuta daudela.

Onartuko bagenu
Hong Kongeko herritarrek bakarrik erabaki dezaketela beraien etorkizun politikoa, kolonialismoa, horren ondorioak eta erabilpena justifikatuko genituzke. Normalizatuko bagenu inperialismoak diruz erosi ditzakeela hiriak, herrialde subalternoak oraindik eta gehiago zatituko lituzkete

AEBak eta Frantzia antzeko jokaldia egiten ari dira Siriako nazionalista kurduekin. Kurduak (jatorri iraniar nomada) Sirian agertu ziren X. mendearen bueltan gutxiengo etniko gisa. Gauzak aldatu ziren otomandar lurraldeetan armeniarren eta asiriarren aurkako genozidioaren ostean, kurduek turkiarren esanetara gauzatu zuten sarraskia eta egun Kurdistan bezala ezagutzen ditugun lur asko dira XX. mendeko lehen genozidioa bezala ezaguna den horri esker eskuratutakoak. Baina, Erresuma Batuak eta Frantziak Siria zatitu ostean, herrialde horren muga berrien baitan utzi zituzten kurduen gehiengoko herrixkak bakan batzuk baino ez ziren. Halere, Turkiatik ihes egin zuten kurdu errefuxiatu hainbat uholde iritsi ziren Siriara XX. mendean, horrek Siria iparraldeko demografia aldatu zuen zenbait herritan kurdu gehiengo berriak sortuz. Hauetan oinarrituta, Mendebaldeak Ipar Siriako Federazio Demokratikoa bultzatu du gehiengo kurduko lurraldeetan eta konkistatutako gehiengo arabiarreko lurraldeetan. Estrategia honi esker, Mendebaldeak Siria zatitu du eta bere bideragarritasuna zalantzan jarri, herrialdearentzat ura eta petrolioa bezalako baliabide ezinbestekoak bahituz. AEBek eta Frantziak base militarrak jarri dituzte eta udako AEB-Turkia akordioaren ostean, turkiarrek Iparraldeko Siriako eremu mugatu batean patruilatuko dute ere bai.

Azkenik, Hong Kong dugu. Mobilizazio biolentoek aldarrikapen independentistak egin dituzte herrialde anglosaxoien interes geopolitikoen zerbitzura, hau da, Txina molestatze aldera. Manifestariek Erresuma Batuko kolonia garaiko eta AEBetako banderekin protestatu dute. Besterik gabe onartuko bagenu Hong Kongeko herritarrek bakarrik erabaki dezaketela beraien etorkizun politikoa, kolonialismoa, horren ondorioak eta erabilpena justifikatuko genituzke. Normalizatuko bagenu inperialismoak diruz erosi ditzakeela hiriak, herrialde subalternoak oraindik eta gehiago zatituko lituzkete.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
Non dago Maider?

Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]


Heriotza txikiak

Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]


2025-08-04 | Behe Banda
Kale estuak dituzten hiriak

Etxe pareko lokala itxita, obretan, zerbait berria irekiko dutelako susmoa. Ez da izanen mertzeria bat, ez eta loradenda bat. Kasurik onenean taberna bat, ohikoa, auzokoa, eta txarrenean gastrobarra edo specialty cafe bat. Ez duzu dirurik bost euroko kafea erosteko. Ez duzu... [+]


Oporrak ere gaixotasun?

Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]


Konfrontaziora pasatzeko garaia da

Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu


Teknologia
Sormenerako suntsipena

Gaztetxo bati lehen mugikor adimentsuak eskaini beharko liokeena zer izan beharko litzatekeen hasi naiz pentsatzen. Nork daki, beharbada ordenagailuetarako Luberri edota Txikilinux sistema eragile libre euskaldunak sortu ziren bezala, mugikorretarako garatu liteke Linage... [+]


2025-07-30 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Gehiago

Inoiz Erdi Aroko etxe museifikaturen batean egon bazarete, etxeko altzarigintza egurrezkoa, berniz ilunekoa eta dekorazio landuarekin egina zela konturatuko zineten. Eta etxearen dekorazioari dagokionean, deigarriena da zeinen altzari gutxi zituzten edozein gela motan, baita... [+]


2025-07-30 | June Fernández
Meloi saltzailea
Coca-Cola

Bilboko 13 konpartsek iragarri dute ez dutela Coca-Colarik salduko Aste Nagusiko txosnetan.  Instagramek albiste horri buruzko Deiaren argitalpena iradoki zidan, eta iruzkinak hiru multzotan sailkatuko dizkizuet: konpartsei isekak, halako ekintzek eraginik ez dutela... [+]


2025-07-30 | Inma Errea Cleix
Kaka

Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]


Ergelkeria

Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.

Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]


2025-07-30 | Sukar Horia
Dominatzaile pobreak

Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]


Euskarak Euskal Herria behar du

Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]


Migrazioei buruzko jarrerak gurean

Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


Eguneraketa berriak daude