Feminismoa eta elikadura burujabetza bat eginik
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Urriaren 25 eta 27 bitartean Euskal Herriko emakume baserritarren lehen topaketen lekuko izan zen Murgiako (Araba) Goikueta aterpea. Etxaldeko Emakumeak taldeak antolatutako ekimenean, elkar ezagutzeko eta saretzen hasteko aukera izan zuten hurbildutako baserritar eta landa eremuko emakumeek.
Euskal Herriko Emakumeen Mundu Martxa oinarri
Etxalde mugimendua 2012an sortu zutenetik ikusi zuten bertako hainbat kide emakumek elkartzeko beharra bazutela. 2015ean Emakumeen Mundu Martxako karabana Euskal Herritik pasatu zenean, emakume baserritarrei haziak bidaltzeko deia egin zieten Etxaldeko Emakumeek. “Euskal Herri osotik hazi pila bat heltzen hasi ziren orduan: Ipar Euskal Herritik, Arabatik, Nafarroatik… eta hor ikusi genuen benetan bazegoela gogoa zer edo zer egiteko”, dio Maritxu Arroyo Cruz Etxaldeko Emakumeak taldeko kideak.
Jaso zituzten hazi horiek bezalaxe, Uzta Jasoz topaketetan ere Euskal Herriko txoko guztietatik iritsitakoak ziren emakumeak. Eta ez Euskal Herritik soilik; osteguneko mahai inguruan, esaterako, Via Campesinako atzerriko hainbat emakume baserritarrek hartu zuten parte: Indonesiatik, Paraguaitik, Almeriatik eta Frantziatik iritsi ziren. “Gure hausnarketak haiekin ere konpartitu eta topaketetan nazioarteko ikuspegia txertatzeko gonbidatu genituen”.
Aldarrikapenak Bilboko Feministon Herrira
Tailer teoriko nahiz praktikoak izan zituzten asteburuan zehar topaketetako parte-hartzaileek, gazta fresko, pasta edota fermentoen inguruko tailerrak, adibidez. Irakaspen praktikoak tailer teorikoagoekin lotzeko ere aprobetxatu zuten zita. “Zigilu ekologikoaren inguruan eztabaidatu genuen, araudi higieniko-sanitarioen gainean, autodefentsa feministaren eta gatazken kudeaketaren inguruan…”, dio Arroyok.
Asteburua borobiltzeko, Murgiatik Bilboko Feministon Herrira lekualdatu ziren topaketetako emakume baserritarrak. Postua jarri zuten Bilbon, beraien proposamen politiko eta materialekin. Gero, inguruko emakume baserritarrek ekoitzitako produktuekin egindako bazkarira batu eta manifestazioan parte hartu zuten. 70 emakume baino gehiago hurbildu ziren topaketetara, eta guztiak gogotsu eta antolatzen jarraitzeko ilusioz bueltatu ziren etxera.
Artzain gisa hirugarren kanpaina du aurtengoa Koldo Vicente Eseberrik. Familia Otsagabikoa izan arren, Iruñean bizi izan zen txikitatik, baina abeltzaintzaren munduarekin harreman estua izan du beti. “Osaba artzaina zen, haragitarako ardiak zituen hemen, eta txikitan... [+]
Irulegi eta Anhauze artean ditu mahastiak Joanes Haritschelharrek, Amama proiektuaren bultzatzaileak. “Mahastiak ene amarenak ziren, eta bera jubilatu zenean hartu nuen nik etxaldea, 2022an”, azaldu du. Ama mahastizaina eta aita ardi gasnagilea ditu, eta beraz, beti... [+]
Historikoki, artzaintzari eta abeltzaintzari guztiz lotuta egon den bailara da Erronkaribarrekoa, baina azken hamarkadetan nabarmen eraldatu da eta turismoa bihurtu da jarduera nagusia. “Ekonomia horrela aldatu da, eta hamarkadaz hamarkada ardi, behi eta behor kopurua... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]