Lehen sektorea bizkortzeko herri plana Leitzan
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Berdea eta baserriz inguratutako herri txikia da Leitza, nekazaritzari eta abeltzantzari oso lotua egon dena. Azken urteetako joera orokorrarekin bat eginez, ordea, lehen sektorearen gainbehera nabarmena bizitu du herriak, eta baserritar gutxik dute ogibide lan hori gaur egun. Gainbehera horri aurre egin eta lehen sektorea berpizteko asmoz, diagnostikoa osatu eta parte hartze prozesua martxan jarri du Leitzako Udalak. Aliatu garrantzitsu izan dute LeitzEKO Kontsumo Taldea.
Egungo egoeraren argazkia
Leitzaldeko egoera erreala azaltzeko diagnostikoa egitea izan zen udalak emandako lehen urratsa. “42 inkesta egin ziren Leitzako baserrietan eta 15 Aresokoetan. Kontsumo taldeak jada komertzio eta ostalariekin egina zuen lanketa, beraz, kontsumitzaileen alorra zen falta zena”. Udalak pertsona bat kontratatu zuen bi hilabetez herritarren artean inkestak egiteko. Ekoizleen alorrean, ondorio nagusia da sektorea zahartu dela. “Azken urteetako politika nagusiek nekazaritzako elikagaien industria handiari eman diete bultzada, eta hemengo baserri txikien eredurako ez dute balio politika horiek”, azaldu du Azkargortak. Sektorearen gehiengoan etsipena ekarri du horrek, eta ondorioz, errelebo falta. Komertzio, jatetxe eta kontsumitzaileen artean egindako galdeketek, ordea, badakarte argi izpi bat: bertako produktuak kontsumitzeko interesa eta gogoa egon badago.
Etorkizuna elkarrekin eraikiz
“Diagnostikoa eskutan, egoera honi buelta emateko neurri batzuk proposatu genituen”, dio zinegotziak. Horrela abiatu zuten herritar guztiei irekia zegoen parte-hartze prozesua, lehen sektorea indartzeko eta bertako produktuen kontsumoa bultzatzeko ekintza plan bat diseinatzeko helburuarekin. “Ez gabiltza baserritarrak laguntzen, herri osoarentzako onurak bilatzen baizik. Nekazariak hobeto biziko dira, baina dendariek ere herriko produktuak izanen dituzte saltzeko, denok osasuntsuago janen dugu, paisaia zainduko dugu…”.
Prozesua oso aberatsa izan da Azkargortaren arabera. Jende askok hartu du parte hiru saioetan, profil eta adin ezberdinetakoak gainera. Epe motzean bertako produktuak identifikatzeko marka edo zigilu bat eta ekoizleen egitura bat sortzea zehaztu dituzte prozesuan, besteak beste.
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Ubidekoak (Bizkaia) dira Imanol Iturriotz eta Aritz Bengoa gazteak. “Lagunak gara txikitatik, eta beti izan dugu buruan abeltzaintza proiektu bat martxan jartzeko ideia”, azaldu du Iturriotzek. Nekazaritzari lotutako ikasketak izan ez arren, baserri munduarekin eta... [+]
Iruñean bizi ziren Iñaki Zoko Lamarka eta Andoni Arizkuren Eseberri gazteak, baina familiaren herriarekin, Otsagabiarekin, lotura estua zuten biek betidanik. “Lehen, asteburuetan eta udan etortzen ginen eta duela urte batzuk bizitzera etorri ginen”, dio... [+]
Gipuzkoako hamaika txokotatik gerturatutako hamarka lagun elkartu ziren otsailaren 23an Amillubiko lehen auzo(p)lanera. Biolur elkarteak bultzatutako proiektu kolektiboa da Amillubi, agroekologian sakontzeko eta Gipuzkoako etorkizuneko elikadura erronkei heltzeko asmoz Zestoako... [+]