Gure baitako demokrazia
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Garai batean, arrunta zen izen bera ematea familia bereko seme edo alaba bati baino gehiagori. Jakina, gero bazekiten moldatzen bereizteko, adibidez, izen bereko bi semeak: Juan txiki eta Juan handi deitu, eta fini! Orduan, banakoak eta banakoen aferak ez ziren gaur bezain muntadunak.
Egun, pentsaezina da halako zerbait gertatzea. Gure gizartean, indibidualismoak garrantzi handia hartu du, eta toki handia egiten diogu –handiegia– banakoen egoari jardun sozialean.
Demokrazia guztion aferez erabakitzeko modu bat da, non guztien iritzia berdinki hartzen omen baita kontuan –hala dator definituta euskarazko Wikipedian–. Teorian hala izanagatik, gaur egun gure inguruneko demokrazia ordezkatzaileetan herritarrok, oro har, gure ordezkariak aldian behin hautatzera daukagu mugatuta gure eragina, guztion aferak erabakitzeko orduan. Banako gisa, oso inportanteak omen gara, baina afera kolektiboetan daukagun indarra ez da beharko genukeen bezain handia.
Azkenotan, ugaldu dira aldarriak eta bultzadak herritarron partaidetza (erreferendumak eta bestelako prozesu partizipatiboak) areagotzeko, eta hori ona da lau urtean behingo hauteskundeetan parte-hartzearen langa gainditze aldera. Dudarik ez dago, norabide hori da egokiena aurre egiteko demokrazia urardotzen duten fenomenoei –lobby ekonomikoen presioei, kasu–.
Baina nago ez dugula aski horrekin.
Herritar batek erakunde batean kargu bat hartzen duenean, zoriondu egiten dugu. Ez dakit, ordea, jokaerarik hoberena den. Egokia da, dudarik ez, zori ona opatzea haren jardunean, baina zoriontzeak aditzera eman dezake sari bat irabazi duela, zor zitzaion merezimenduzko sari bat, eta kargua hartzeak hartzailea handi(ago) bihurtzen duela.
Eta kargu publiko bat –beti, izendapenezkoa izan edo administrazio-karrerakoa– ez da sari bat, baizik eta herritarrei zerbitzu egiteko (lan)postu bat. Eta zerbitzu egiteko postu bat denez, ardura bat darama berekin, herritarrei ahalik eta hobekien zerbitzu egiteko ardura, eta horregatik egokiagoa iruditzen zait, inork halako kargu bat hartzen duenean, pertsona horri eskertzea –ez haren egoa hanpatzeko, baizik eta ohartu dadin hartu duena ardura dela, eta ez saria!– ardura hori –errepublikan (res publica-n, ororen gauzetan) aritzeko erantzukizuna– hartu izana, herritar arrunt izatetik herritarren zerbitzari izateko urratsa egin izana.
Gure baitan pentsamolde hori errotuz gero, gertatzeko zailagoak bihurtuko genituzke, adibidez, ustelkeria bera eta, batez ere, ustelkeria onartzeko jaidura. Demokrazia sakonagoa izanen litzateke, helduagoa, osatuagoa.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
2025eko Aberri Egunean, Imanol Pradales lehendakari jaunak “Euskadi Nazioa da” eta “hemen jarraitzen dugu eta jarraituko dugu, gure hizkuntzarekin eta gure nazio nortasunarekin, ez izan zalantzarik”, ozenki esan zituen.
Euskalduna naizen aldetik,... [+]
Aurten, berriz ere, Euskaraldia izan dugu. Bi astez, gure hizkuntza-ohiturei erreparatu diegu, geure buruari galdetuta zenbat eta nola egiten dugun euskaraz. Baina ariketa horretatik harago, galdera handiago bat ere pizten da: zeren araberakoa da hizkuntza baten biziraupena?... [+]
Ekainaren 12an munduko bazter guztietatik –Euskal Herritik ere– heldutako ehunka pertsona batuko dira Egiptoko El Arish hirian, hortik Rafah-raino abiatzeko, Gazaren aldeko martxa globalean. Israel palestinar herriaren aurka egiten ari den genozidioa salatuko dute,... [+]
Nahiz eta jakina izan inkestak ez direla errealitatearen isla zehatza, interesgarria da bistadizo bat ematea, beti eskaintzen baitigute gai zehatzekiko tenperatura sozialaren arrastoren bat. Are garrantzitsuagoak dira, gai zehatzetan sartuegiak edo katramilatuak egoteagatik,... [+]
Haurrak begiratzeko gure paradigma ez da erabat aldatu, baina aldaketak-edo egiten ari gara, egia da, beste kontzientzia maila batekin, aferak duen garrantziagatik-eta. Bazen garaia. Kontua da, baina, haurren bizitza gure esku dagoela, eta behar duten bizimoduan aldaketak... [+]
Stanfordeko Unibertsitateak dohainik eskaintzen duen Storm deituriko erreminta ezagutu berri dut. Adimen artifiziala erabilita, edozein gairen inguruan artikulu akademikoak sortzeko diseinatutako ikerketa tresna da. Fidagarriak eta baimenduak diren hamaika iturri erabiltzeko gai... [+]
Oraindik joan den astea asimilatzen nabil. Boterean daudenen eta botere ereduetan eragin nahi dutenen aldarriak ozen entzun ditugu nonahi. Sareetan zein kalean.
Izan diren manifestazio ezberdinetan, herrietako giza eskubideen garapen maila agerian geratu da. Amerikako Estatu... [+]
Erdaraz hitz egiten duzu, Francok nahi zuen bezala’ kamiseta dut gogoan egunotan, OlaXonMario Galiziako sortzaile digital kuir eta independentistaren diseinua.
Gogora ekarri dut, lehenengo, Isabel Díaz Ayusok alde egin duenean Imanol Pradales lehendakariak... [+]
Noizbehinka aipatu ohi da zientzia, edo hobe esanda akademia, gizartetik urrunegi dagoela. Gauzak honela, aditu eta arituen arteko distantzia ahalik eta txikien izatea da jasangarritasunaren zientziaren zioetako bat. Jasangarritasunaren arloan aritzen garen zientzialariok... [+]
Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]
Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?
Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]
“Hauxe titulu bitxia” erranen du aspaldian leitzen nauen ARGIAko irakurleak. Jakingo du halaber Stanley Kubrick zinegilearen azken filmaren zale amorratua naizela. Horrek hura esplika dezake. Funtsean, begiak zabal itxita begiratzen diogu munduari, bereziki Gazako... [+]
Badirudi Europar Batasuna eskalada beliko betean sartu dela. Munduaren ordena geopolitikoa kolokan dabil eta Europak bertan zuen pribilegiozko lekua galtzeko arriskua ikusi du. Autonomia estrategikoaren lemapean, beste neurri askoren artean, industria armamentistikoa... [+]
Euskal Herriko mugimendu abertzaleen hasieran, langile borrokak kanpotik inposaturiko zerbait balira bezala ikusi ohi ziren. Euzkadi egunkariko orrialdeetan maiz irakur zitezkeen sozialisten kontrako diatribak. Harritzekoak ere ez ziren erasook, egia esan, egunkari sozialistetan... [+]