Nagore Irazustabarrena Uranga
@irazustabarrena
2016ko apirilaren 17a
Sexu jarrerak biltzeagatik da ezaguna Kama Sutra. Baina jarrera bildumaz gain, liburuak beste sei zati ditu eta, besteak beste, kriptografia du hizpide, emaztearen jarrera egokiari buruzko atalean.
India, K.a. 240. eta 550. urteen artean. Vatsyayana idazle eta lekaideak Kama Sutra edo Sexualitateari buruzko aforismoak idatzi zuen. Lana ezagun egin duten sexu jarrerez gain, Kama Sutrak beste gai batzuk jorratzen ditu; esaterako, emaztea aukeratzeko irizpideak eta emaztearen betebeharrak eta pribilegioak.
Hala, liburuaren hirugarren atalean emazte perfektuak menperatu beharreko 64 arte zerrendatzen dira: janaria prestatzea, janzkera, masajeak, lurrinak nahastea, xakea, konjuruak egitea, zurgintza, koadernaketa... Horien artean, zerrendako 45. tokian, Mlecchita Vikalpa edo idazketa eta komunikazio sekretuaren artea dago. Horrenbestez, Kama Sutran jasotakoa kriptografiaren aipamen zaharrenetakoa da.
Jatorrizko bertsioan enkriptatzeko metodoaren xehetasunik ematen ez den arren, liburuari geroago erantsi zitzaizkion iruzkinetan, esaterako, Yasodharak gehitutako Jayamangala iruzkinean –X. eta XIII. mendeen artean– sistema zehatzak proposatzen dira. Horien arabera, testuak enkriptatzeko ordezkapen kode monoalfabetiko soilak erabili ohi zituzten. Alfabetoa bi zatitan banatu, letrak ausaz nahastu, bikoteak osatu eta letra bat besteaz ordezkatu besterik ez zen egin behar. Ordezkapenezko sistema horri Kama Sutra kodea edo Vatsyayana kodea esaten zaio eta gaur egun erraz deszifra daiteke frekuentzien analisia eginda. Baina garai hartako teknologia eta alfabetatze maila aintzat hartuta, nahikoa zen amodio kontuen sekretutxoak gordetzeko. Eta beste helburu batzuetarako ere bai, Julio Zesarrek Galiako gerran ordezkapen hutsezko enkriptatze sistema erabili baitzuen.
Kama Sutrak proposatzen duen erabilerak gerrarako baino bakeari eusteko asmoa du. Kriptografiak emakumeei beren harremanen xehetasunak gordetzeko balio behar die eta, hala, senarra hobeto zerbitzatuko dute. Baina ez hori bakarrik. Sekretuak gordetzeko artea “beti da erabilgarria eta gogoz hartua”, baita emakumea senarrik gabe edo atzerrian bakarrik dagoenean ere. Kama Sutraren teknikak menperatzea jarrera akrobatikoak erabiltzea baino gehiago baita.
Erdi Aroan jarri zieten mamuei izara zuria
Hildakoen arimak askotariko itxura hartu du historian zehar, baina Erdi Aroaren amaieran, nagusiki XIII. mendetik aurrera, uste zuten hildakoek ehorztean zuten itxura izango zutela mamuek. Soinean zeramana ere atxikitzen omen zuen espirituak eta, horregatik, fantasmak hil-oihalak estalita irudikatzen hasi ziren.
Oihalaz gain, bakerik lortzen ez zuten espirituei kateak ere jarri zizkieten, lurreko bizitzarekin zuten lotura sinbolizatzeko. Defuntuak bete gabe utzitako zereginek ez zioten hil ondorengo atsedena lortzen uzten, eta mundu honen eta bestearen artean harrapatuta, katez lotuta, geratzen zen.
ARGIAn egiten dugun kazetaritza independenteak bultzada merezi duela uste duzu?
Informazio askea lantzen dugu ARGIAn, langileok gara proiektuaren jabeak eta gure informazioen atzean ez duzu sekula multinazionalik, bankurik edo alderdi politikorik topatuko. Gure ustez, burujabetza guztien oinarrian dago informazio burujabetza, ezagutzen dugunaren gainean pentsatzen eta erabakitzen dugu. Horregatik diogu kazetaritza independentea dela demokraziaren oinarrietako bat.
Aldizkaria paperean etxean edo e-postan PDFan jaso nahi duzu? Pozik hartuko zaitugu ARGIAko komunitatean. ARGIAkoa izateko, nahi eta ahal duzun ekarpena egin dezakezu, eta bueltan egoki ikusten duzuna eskatu. Indartu dezagun indartzen gaituena!
Literatura kanaletik interesatuko zaizu...
2018-10-21
Xabier Etxaniz Erle
Ez dut maite baina bai
Algar argitaletxe valentziarrak zortzi album argitaratu ditu euskaraz azken urte hauetan, eta horietako erdiak Rocio Bonillak eginak. Liburu bitxiak dira, eta egitura aldetik hauxe dugu horren froga argiena. Neba-arrebak! alde bietatik irakur daitekeen obra dugu, ez du atzeko edo aurreko alderik, irakurleak bi azal aurkitzen ditu liburu honetan (ohiko azal eta kontrazalaren ordez). Eta bi azal dituenez bi istorio irakur daitezke, bi narratzaile, baina egitura bera errepikatuta. “Ez dut... [+]
2018-10-17
ARGIA
Eider Rodriguez, Irene Aldasoro eta Kepa Altonaga Euskadi Sarien irabazle
Asteazken honetan jakinarazi dituzte literaturako Euskadi Sarietan falta ziren kategorietako irabazleak: Eider Rodriguezek aurtengo bigarren saria eskuratu du, oraingoan haur eta gazte literaturari eskainitako kategorian, Santa familia liburuari esker.
2018-10-14
Amaia Alvarez Uria
Urratsez urrats egiten da bidea
Badago zientzia-fikziorik (Zi-Fi) euskaraz? Zi-fia idazten duen emakumerik? Zi-fi feministarik gure liburuen artean?
Duela bi asteburu Bilbon AnsibleFest izan zen: I. Zientzia-fikzio Feministari buruzko jardunaldiak. Lehen mahai-ingurua Arrate Hidalgok dinamizatu zuen: “Euskal emakume idazleak zi-fian: irakurketa berezia”. Mayi Pelotekin hasi ziren, Itxaro Bordaren zenbait narrazio aipatu zituen eta lerrootan iruzkinduko dugun Maite Darcelesen Bihotzean daramagun mundua-rekin... [+]
2018-10-12
Booktegi
"(Euskal) haluzinazio bat"
MULTIMEDIA - elkarrizketa
Eneko Aizpurua idazlearekin bere lanari buruz hitz egin dute Booktegiko lagunek, eta, batez ere, '(Euskal) haluzinazio bat' liburua izan dute hizpide. Testu hau duela urte bete Herbeeretako Frisia eskualdean idatzi zuen, "Beste hitzak–Other Words" proiektuaren barruan.
2018-10-07
Mikel Asurmendi
Sonia González
"Ez gara sekula guk uste dugun modukoak, ezta idazten dugunean ere"
Barakaldo, 1977. Euskal Filologia ikasia. LABeko komunikazio arduraduna izana, gaur egun –bere berbetan– langile xumea. Eleberria eta poesia landu ditu idazle gisa. Hamahiru urtez isilik egon ostean, Erreka haizea (Susa) saioa plazaratu du. Ez da aise sailkatzea. Errekako haizea dakarren saioa idazteaz gain, botere, isiltze eta heriotzaz idatzi du idazle berrituak, testu laburretan idatzi ere. Liburuko piezak nola, halakoak elkarrizketa honen erantzunak, ziztagarriak.
2018-10-07
Amaia Serrano Mariezkurrena
Ibilera baten oinatzak
Duela hogei urte argitaratu zuen Andoni Egañak Pausoa noiz luzatu eleberria, Joseba Jaka beka lortu ostean. Izenburu iradokitzailekoa, gaiaren aldetik ezberdina, eta idazmoldeari begira ere, landua.
Nabari zaio Egañari ahozko hizkerako maisutasuna, pertsonaien ahotan jarritako esapideek borobiltzen baitute eleberri honen alderdirik literarioena (egitura narratiboa, narratzaile aldaketak, narrazio- eta fikzio-denborak, eta abar). Gertaera ilunei jarritako umoreak eta ironiak... [+]
2018-10-01
Gorka Bereziartua Mitxelena
Eider Rodriguezen 'Bihotz handiegia'-k irabazi du Euskadi Saria
Eider Rodriguezen Bihotz handiegia ipuin-liburuak irabazi du Eusko Jaurlaritzak ematen duen Euskadi Saria. Asier Serrano buru izan duen epaimahaiak nabarmendu du liburuak nola aztertzen duen "pertsonaia arrunt eta konplexuen izaera eta horien barne-mundua".
2018-09-30
Igor Estankona
Uraren gainean
Donostia Kulturak eta Balea Zuria argitaletxeak gazteentzat pentsatutako poesia lehiaketak badu lehen saritua. Iruindarra, 1991n jaioa. Eta dio: “Orrialde zuria dut/ isilmandataririk fidelena,/ mara-mara jausten dira hitz malutak/ isilatsun gainera”.
Eli Tolaretxipi, Itxaro Borda, Aritz Gorrotxategi eta Pello Otxotekok argi ikusi bide zuten zirriborroaren indar ezkutua. Izan ere, badu berdetik eta badu heldutik Azalberritze bat (Balea zuria, 2018) honek, baina batez ere bilaketa... [+]
2018-09-28
Nahia Ibarzabal
Juan Kruz Igerabidek irabazi du Haur eta Gazte Literaturaren Espainiako Saria
Letren txotxongiloa lanagatik jaso du 20.000 euroko ekarpena duen Espainiako Kultura Ministerioaren saria. Katalan, galego eta gaztelaniara ere itzuli dute ipuina.
ASTEKARIA
Azkenak
EGILEA
