Altxor uhartea semeordearentzat
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Braemar (Eskozia), 1881. Ameriketan Fanny Van de Grift Osbournerekin ezkondu ondoren eta handik itzuli berri, Robert Louis Stevenson idazle eskoziarrak udako oporrak sorterrian igaro zituen, emaztearekin eta seme-alabaordeekin batera. Egun euritsu batean, Lloyd Osbourne semeordearekin marrazten ari zela, 12 urteko mutikoak uharte baten mapa egin zuen akuarelaz. Idazleak ezin izan zion istorioak asmatzeko senari eutsi eta mapako hainbat tokiri izena jartzen hasi zen. Semeordeari esan zion altxor bat zegoela uhartean ezkutatuta, Eskeletoaren Uharteak hainbat sekretu gordetzen zituela, gizon bat hantxe abandonatuta utzi zutela...
Biharamunean Stevensonek Altxor Uhartearen lehen ataleko zirriborroa idatzi zuen. Eta hurrengo bi asteetan, egunero beste atal bat idatzi zuen. Kapitulu bakoitza amaitutakoan, senitarteko berriei ozen irakurtzen zien eta haiek iruzkinak eta iradokizunak egiten zizkioten; horietako asko behin betiko kontakizunean erantsi zituen.
Beste askotan bezala, osasun ahuleko idazlea gaixotu egin zen Braemarren eta, Londresera itzultzean, aitari erakutsi zion eskuizkribua, hark ere iritzia eman zezan. Aitak iradokita erantsi omen zuen, besteak beste, Jim upelean ezkutatuta dagoen pasartea.
1881eko urriaren 1ean Young Folks aldizkarian argitaratu zen istorioaren lehen kapitulua, eta hamazazpi aste geroago azkena. 1883an nobela lehenengoz osorik argitaratu zen, liburu moduan; Stevensonen lehen arrakasta izan zen, kritikari eta salmentei dagokienez. Eta Altxor Uhartea berehala piraten munduaren paradigma bihurtu zen.
Eragin izugarria izan zuen piratez dugun pertzepzioan. Mapetan X-ez markatutako altxorrak, uharte tropikalak, sorbaldan papagaia duten hanka bakarreko itsasgizonak, piraten anbiguotasun morala...
Lloydek berak eskatu omen zion Stevensoni istorioan emakumerik ez sartzeko eta, ondorioz, Jimen ama da nobelan agertzen den bakarra. Horrenbestez, beste topiko batzuekin batera, piraten mundua gizonezkoena zela uste izan dugu luzaroan, Pretty Peg, Anne Bonney, Mary Reade, Jeanne de Belleville, Madame Ching eta benetako beste emakumezko pirata askok errealitatea oso bestelakoa zela adierazi arren.
Agur Karibu
Marian Porcel
Elkar, 2025
Ekain amaieran iragan da Banka eta Urepeleko eskola publiko uztartuetako urte hondarreko ikusgarria. Eskola gehienetan bezala, Bankako ama-eskolako irakasleak eta Urepeleko lehen mailako bi irakasleek, hirurek elkarrekin, urtero antolatzen dute haurren emanaldi nagusia:... [+]
Urte luzeak daramatza Laura Macayak indarkeria jasan duten emakumeei lagun egiten, arlo instituzionalean, militantzian, bai eta beste justizia-eredu batzuetatik abiatuta ere. Horri guztiari buruzko liburu bat kaleratu berri du: Gatazka eta abusua ez dira gauza bera (Katakrak,... [+]
Parranda dezente egindakoa naiz Kardaberazen –Hernanin izen hori zeukan kalean, alegia–, baina ez nuen asko espero festa egin ahalko nuenik inoiz Kardaberazekin: a ze dibertimendua 1761ean argitaratu zuen Euskararen berri onak. Idatzi zituen beste lan gehienak ez... [+]
SIMULAKRO BAT
Leire Ugadi
Elkar, 2025
---------------------------------------------------------------------
Hitzak hautsi egin dezake, kolpatu, arrakalatu eta apurtu. Simulakro bat (Elkar, 2025) izendatu du Leire Ugadik (Urduña, 1996) simulakro hutsetik harago... [+]
Atzo jakin dut euskal prentsatik Jean Reno aktoreak lehen nobela idatzi duela. Berri hori euskaraz jasotzeak munduko hiritar edo paleto global bihurtzen ote nauen oso ongi jakin gabe, nobelak idazteko arteaz egin dut gogoeta.
Tokitan dago “nobelaren heriotza”... [+]
Bikote batek duela kasik hiru urte zabaldu zuen denda Hendaia erdigunean, Errepublika plazan, proiektu independente bat abiatzearen ilusio handiz.
Joxe Azurmendi (Zegama, Gipuzkoa, 1941-2025) idazle, filosofo eta saiakeragilea zendu da. Literatura eta pentsamenduaren arloan lan itzela egindakoa, intelektual gisa ez ezik, euskararen eta kulturgintzaren aldeko mugimenduetan engaiaturik eman zuen bizitza osoa. Besteak... [+]
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Elkar, 2024
------------------------------------------------------------------
Helduentzat bigarren liburua du Karmele Mitxelenak. Lehenengoa ipuin liburua izan zen, eta honetan ere nabari zaio ipuingile eskua; izan ere,... [+]
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Igela, 2025
George Orwell Abereen etxaldea (Animal farm, 1945) eta 1984 (1949) eleberriengatik ezagutzen dugu, euskarara itzuliak biak. Baina horien aurretik Down... [+]
Lehengoan batera elkarrizketatu gintuzten Gonzalo Hermo poeta galiziarra eta neu. Kontatzen nion niri ere gustatuko litzaidakeela esatea nire aurrekoak marinelak izan zirela, baina nire familian denak dira galdatzaileak. Gainera, eremu industrial batean bizi naiz, itsasotik... [+]
Antzinako berri-berriak
Kae Tempest
Igela, 2022
-----------------------------------------------------------------
This poem was written to read aloud / Poema hau ozen irakurtzeko idatzi zen.
Horrela hasten da Kae Tempesten Antzinako berri-berriak liburua, lehen... [+]
Ane Zubeldiak (Hondarribia, 1994) eta Eider Adeletxek (Pasaia, 1995) osatzen dute Mejillon Tigre kolektiboa. 2016tik 2019ra Autobiographikal saioa egin zuten, hainbat emakume poeten lanak biltzen zituen zuzenekoa; eta ordutik beste hainbat proiektu ere egin dituzte bakarka... [+]