Uztailaren 4a, AEBen Independentzia Egun atzeratua
Filadelfia (AEB), 1776ko uztailaren 4a. Hamahiru Koloniek Britainiar Inperioarekiko independentzia deklarazioa sinatu zuten, ustez. Eta uste horretan oinarrituta, urtero, uztailaren 4an, estatubatuarrek Independentzia Eguna ospatzen dute, su festen, beisbol partiden, desfileen eta bestelako ekitaldien bidez.
Berez, bi egun lehenago, 1776ko uztailaren 2an bildu ziren Hamahiru Kolonietako ordezkariak Filadelfiako Bigarren Biltzar Kontinentalean. Eta Virginiako Richard Henry Lee ordezkariaren eskariz, independentziaren aldeko erabakia jasotzen zuen dokumentua onartzea bozkatu zuten. Hamabi ordezkarik aldeko bozka eman zuten, New York soilik abstenitu zen eta, hala, ia aho bateko babesaz onartu zen lehen testu hura.
Egun horretan bertan gerora AEBetako bigarren presidente izango zen John Adamsek emozioz beteriko gutuna idatzi zion Abigail emazteari. 1776ko uztailaren 2a “Amerikaren historiako egunik gogoangarriena” izango zela esan zion, eta “askapen eguna kontinente osoan hotsandiko desfile, jaialdi eta ikuskizunen bidez” ospatuko zela.
Handik bi egunera, uztailaren 4an, Filadelfiako Biltzarra berriro bildu zen Independentzia Deklarazioaren behin betiko dokumentua onartzeko. Thomas Jefferson, Benjamin Franklin eta John Adamsek idatzitako testua 56 ordezkarik berretsi behar zuten. Baina ordurako gehienak hiritik joanak ziren, bi egun lehenago erabakitakoaren berri nork bere kolonian lehenbailehen ematera. Ordezkari kopurua handia zen, eta XVIII. mendeko azken laurdeneko garraio azpiegiturak, berriz, kaxkarrak. Sinadura guztiak batera lortzea zaila izango zen. Sinadura gehienak ez zituzten abuztuaren 2ra arte bilduko, eta orduan ere, gutxi batzuk falta ziren oraindik. Sinatzen ez bazuten zigortuko zituztela ohartarazi ondoren, urtea amaitu baino lehen doi-doi lortu zuten Deklarazioa osatzea.
Uztailaren 4an ordezkari guztiak bertan ez zeudenez, historialari eta aditu askok era guztietara eskatu izan dute Independentziaren Eguneko ospakizunak uztailaren 4tik 2ra aurreratzea, John Adamsek berak iradoki bezala. Baina ordezkari politikoek behin eta berriro baztertu dute aukera hori, data sinbolikoa estatubatuarrengan oso errotuta dagoela argudiatuz, sinboloak egiak baino indar handiagoa lortu duela onartuz.
Emakumea eta lurra elkartzen dituen liburua idatzi du Onintza Enbeitak: Bizitza baten txatalak. Gure aurrekoen bizimodua jaso du, andre baten ahotan: "Baserria bere horretan, erromantizismorik gabe". Feli Madariaga (1932, Baldatika, Forua, Bizkaia) da andre hori, lurrari... [+]
Arantzaren buruko loreek ez zuten arantzarik, Arantzaren bizitzak, ordea, asko. Emakume izatearekin batera, jaiotzetik batzuk. Besteak gaztetatik eransten joan zitzaizkion, komisarian torturak ezarriak, Burgosko prozesuan eta kartzelan, arantza horiek denak patriarkatuak... [+]
50 urte dira Francoren diktadura garaiko azken bost fusilamenduetatik. Jon Paredes, Txiki eta Angel Otaegi ETAko kideak, eta Sánchez Bravo, Humberto Baena eta Ramón García Sanz FRAPekoak. Txikiren abokatuetakoa izan zen Magda Oranich, mende erdia eta gero... [+]
Zinemagile iruindarrak, ibilbide labur baina baliotsua egin zuen zinemagintzan 1970eko eta 1980ko hamarkadetan, zuzendari lanetan emakumerik apenas zebilenean. Irrintzi lanarekin garai hartako errepresioa islatu nahi izan zuen, eta Ikuska proiektuan euskal emakumeak erretratatu... [+]
Gatazka politiko bat egon da azken 60 urteetan Euskal Herrian, eta horrek izan du bere bertsio biolentoa, ETAk bideratu duena, zeinari Espainiako Estatuak errepresioz eta estatu-terrorismoz erantzun dion. Sei hamarkadetan, ordea, biolentzia horiek ez dira berdin ikusi izan... [+]
Bedale udalerrian (Yorkshire, Ingalaterra) altxor bikingo bat aurkitu zuten 2012an. Archaeometry aldizkarian argitaratu dutenez, berriki altxor horretako zilarrezko piezak aztertu dituzte. Zehazki, berunaren eta oligoelementuen isotopoak aztertuz, zilarraren jatorria zein den... [+]
Europan eta munduan arrazakeria gora doa, eta Euskal Herria ez dago joera horretatik salbu. Egun, herritarrak eta jendarteak eskuin muturraren baloreak bere egiteko bide nagusietakoa da arrazakeria. Arazoaren larritasunari tamaina hartzen saiatu gara, eta aztertu ditugu zenbait... [+]
Duisburg (Germaniako Erromatar Inperio Santua), 1569. Gerard De Kremer (1512-1594) geografo, matematikari eta kartografo flandriarrak, Gerardus Mercator izen latinizatuaz ezagunak, proiekzio kartografiko berri bat diseinatu zuen. Proiekzio mota zilindrikoa zen, ekuatorearekiko... [+]
Donostia arpilatua, bortxatua eta propio erreta Espainiako independentziaren alde 1813ko abuztuaren 31n.
1808an Napoleon enperadoreak Baionan bildu zituen elkarren aurka borrokatzen ari ziren Espainiako errege aita-seme borboiak, Carlos IV.a eta Fernando VII.a, biek nahi... [+]
Abuztu honetan polemika berri bat piztu digute, beste behin, belarrondokoa ematea baino larriagoa izan dena. Azken hamabost urte baino gehiagoan, Glen Cree ekimenetik hasi, Estatu bortxaren biktimei aitortza legala emateko mekanismoen sorreratik segitu eta herri honetan ireki... [+]
Azken zortzi urteotan 30 bunker inguru berreskuratu dituzte dozenaka gazte boluntariok; Baztanen, Otsondon, izan da azkena. Ana Ollo kontseilariak bisitatu du auzolandegia eta gazteen ezinbesteko lana txalotu eta eskertu du.
Euskal Herrian auzo borrokalaririk bada, hori Txantrea da zalantzarik gabe. Herritarrek euren eskuz eraikia (literalki), auzoa defendatzen ikasi dute kalez kale, izan poliziarengandik, izan agintarien utzikeriatik, izan ugazaben diru-gosetik. Baina auzoa hori baino gehiago da,... [+]
Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".