Edison, aulki elektrikoa eta konkurrentzia desleiala

William Kemmlerren exekuzioaren marrazkia.
William Kemmlerren exekuzioaren marrazkia.

XIX. mendearen amaieran urkamendia eta lintxamendua ziren AEBetako exekuzio sistema erabilienak. Baina iritzi publikoa metodo horiek krudeltzat jotzen hasi zen eta, garai bertsuan munduko beste hainbat gobernu bezala, AEBetakoa ere bide “bihozberagoen” bila ari zen, kritikak isilaraztea xede.

Abagunea baliatuz, Thomas Alva Edison asmatzaile ezagunak New Yorkeko alkatea elektrizitatea erabiltzearen aldeko iritzira bildu zuen; aulki elektrikoa metodo “berehalakoa eta oinazerik nahiz basakeriarik gabekoa” zen Edisonen hitzetan. William Kemmler izan zen gailu berriaren lehen biktima, 1890ean, eta agerian geratu zen metodoak ez zuela Edisonek aipatutako hiru ezaugarrietatik bat bera ere betetzen, baina asmatzaileak urtetan aulkiaren onurak goraipatzen jarraitu zuen hitzaldietan. Hori bai, gailuarentzako energia egokiena korronte alternoa zela azpimarratzen zuen beti. Urte horietan Edison eta haren lehiakide George Westinghouse “korronteen gerra” betean zeuden eta korronte alternoa, hain zuzen, Westinghousek erabiltzen zuen. Edisonek nahi zuen, hain zuzen, heriotza Westinghousekin lotu zedin.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Historia
Materialismo histerikoa
"Mario Lopez" eta "Gernika"

Krimen matxistak, mediatizatzen direnean, emakumeontzat lezio bilakatu ohi dira, eta bizirik badago, biktimarentzat. Nerea Barjola ikertzaileak Alcasserko kasuaren bidez azaldu zigun hori. Eta Nagore Laffageren hilketak ere lezio astun bilakatzeko arriskua izan zuen, lezioa... [+]


Jokin Pantxeska Etxebarria. Gerrako ume, aitaita
"Hiru aldiz esan dute gorria naizela, komunista!"

Irisarriko herrigunera sartu orduko, hantxe, etxe baten atarian, ikurrina eta estelada. Jokin Etxebarriaren bizitokia duzu. Gerrako ume izandakoa, hamaika ibilera –eta hamaika baino gehiago ere bai–, han eta hemen egindakoa. 92 urtek nahi beste bizitzeko aukera... [+]


Nabigazioaren historiaren argazkia

2019an, Greziako Kasos uharteko uretan, ikerlan bat abiatu zuten Ikerketa Helenikoen Fundazio Nazionalak eta Greziako Kultura Ministerioak. Lanaren emaitza berriki jakinarazi dute: guztira, hainbat garaitako hamar ontzi-hondar aurkitu dituzte. Zaharrenak 5.000 urte inguru ditu... [+]


Fra Mauroren mundu zehatzagoa

Venezia, 1459ko apirilaren 24a. Fra Mauro monje eta kartografoak bere munduko mapa amaitu zuen San Michele de Murano monasterioan zeukan kartografia tailerrean. Portugalgo errege Alfontso V.aren enkarguz egin zuen lan hura, eta, mapa amaitu bezain pronto, Portugalera bidali... [+]


Artoaren iraultza: Ameriketatik etorritako ogia

 Hainbat herritan antolatzen diren sagardo egunetatik hasi eta neguko solstizioa zedarritzen duen San Tomas feriaraino, artoa ezinbesteko osagaia da folklore-kutsua duen ospakizun orotan. Nonahi ikus daitezke talogileen postuak, olanazko estalkietatik zintzilik jarritako... [+]


Eguneraketa berriak daude