Gurutzegrama

Antton Olariaga

Hondar abenduaren 21ean ehun urte bete ziren gurutzegrama asmatu omen zenetik. Badu antzinatetik hasita anitz aurrekaririk, baina egun horretan, New York World astekariaren orrialde bat azken unean betetzera estututa, Arthur Wynnek word-cross delako bat, gero crossword birbataiatua, sartzea bururatu zitzaion eta lortu zuen arrakasta gaur egunera arte luzatzen da. Hala ere, ez dut ospakizun handirik ikusi, nekez oharren bat efemeride bitxia gogora ekarriz. Denbora-pasa zaharkiturik gelditu da akaso, josteta gehiena sakelakoan daramagunetik. Zaharberritzeko asmoa handiustekoegia litzateke, baina bururatu zait iritzi artikulua eta nonbait topatu dudan gurutzegrama elkar nitzakeela, proba egiteko.

Jarraibideak. Hartu folio zuri bat, sei zutabe eta sei lerroko taula bat marraztu, 6x6 laukiduna. Ezker-eskuin, 1etik 6ra zenbakitu; eta, goitik behera, Atik Fra hizkitu. 3C eta 4D laukiak beltzez zirrimarratu. Beheko definizioei kasu eginez, bete itzazu laukiak.

Goitik behera.

1. Neurri batean iraultza ordezkatu duen Atez ate ekimen, toki guztietan irakurri dugunaren arabera, hobesgarriari aurka egiten dion politika interesatuari darion usain txarra, zabor kontuez ari baikara, batere harritzeko ez den gauza, bidenabar esanda.

2. Goitik behera irakurrita, itsas animalia (edo baita lotura bat ere); behetik gora irakurrita, animalia horri dagokion moduan, alegia, zarata edo soinu ozena, itsasoak atera dezakeena, esaterako.

3. Presio-neurri baten ikurra, toxikotasun handiko elementu baten ikurra, (haur hizkeran) maitasuna erakusteko ikurra. // Behetik gora, bai etena, bai nazioarteko denbora atomikoa.

4. Espainiako Gobernuak lantokiak behar ez diren langile soberakinez libratzeko erraztu duen neurri inklusiboa // Hirukote heterosexual batean gehien gozatzen duena.

5. Jolas tonto hau egiten tematu bazara, bukatzeko hasieran kalkulatu duzun denbora tartea.

6 Deskubrituz gero, politikariez ari bagara, dimisioa ematera bulkatu beharko lukeen elementua, oro har, norberarentzat ikusezina. Esaterako, hau argitaratu baino lehentxeago ikusarazi didate goitik beherako hirugarren definizioa ez dela zuzena: nik ERE jarri nahi nuen, baina kontsonantez erratu naiz. Zuzentzen dut beraz lehenagoko definizioa: oker batek eragiten duen ustekabeko edo larritasuneko interjekzioa.

Ezker-eskuin.

A. Garai batean gizarte klaseek ongi bereizitako jantzi nahitaezkoa. Gaur egun ez hain nahitaezkoa, snob edo burusoila ez bazara behintzat.  

B. Elkar erakar edo aldara dezaketen bi gorputz, pluralean, noski, elkar erakartzeko edo elkar egozteko bi gorputz nahitaezko kopuru minimoa baita.

C. Arabiar alfabetoaren hamargarren letra, 88 zenbaki atomikoa duen elementu kimikoaren ikur laburtua, Fiji Uharteetako Errepublikaren eskualde bat, euskal poeta onenaren siglak, baina, hala ere, gurutzegrametan huts egin ez dezakeen jainko egiptoarra. // Lurrikara txikiak eta mendi hegalean luiziak eragin dituen arren, handitu nahi duten urtegi nafarra.

D. Eskuin-ezker, bere jarduna eten duen talde armatua; ezker-eskuin, bakarrik jarduna. // Trending Topic.

E. Zeharka edo noraezean, gurutzegrama ororen norabidean, beraz.

F. Kritika egiteko erabiltzen den genero literario zorigaiztokoa, oro har, ez hartzaileak, ez kritikak berak ez baitu ongiegi hartzen. Ez praktikatzeko aholkatzen da. Norbaitek idazki hau holakotzat hartu izan badu, burutapen hura baztertzeko eskatzen diot.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
2024-09-18 | Jon Alonso
Bosgarren zutabea

Erribera, historian, sekula euskalduna izan ote den; horra hor Nafarroan, duela berrogei urtetik hona, hainbestean behin errepikatzen den eztabaida bizantziarra (eztabaida bizantziarra: eztabaida alferrekoa, zeinean alde bakoitzak ezin baitizkio frogatu bere baieztapenak beste... [+]


2024-09-18 | Castillo Suárez
Aldairak

Etxez aldatzen naizenean, edo, areago, norbait etxetik joaten denean, oroiminak hartzen dizkit burua eta bihotza. Orduan hasten naiz zer gordeko dudan eta zer ez erabakitzen saiatzen. Izan ere, objektu guztiek lotzen gaituzte zerbaitetara, edo norbait ekartzen digute gogora;... [+]


Lurraren altxamenduak

Estatu poliziala kanpora! Abesten dute negar-gasen leherketen artetik. Gaztetxo konprometituak, amatxi militanteak, aurpegi estaliak, edo ez, pailazoak, musikariak, sindikalistak eta politikariak, kaskodun medikuak, laborariak traktore gainean... Landa-eremuan zein hirian,... [+]


Palestinak munduari dakarkiona

Ezaguna da enpresa frantses batzuek (Thales, Airbus, Dassault) aspalditik laguntzen dutela Israel haren ekipamendu militarra osatzen. Disclose elkartearen inkesta baten arabera, berriz, Frantziako Gobernuak berak hornitu dizkio osagai elektronikoak Israeli, Gazako zibilak... [+]


Pentsamendu askeak

Gauzak ez dira horrela, gauzak horrelaxe daude. Esaldi hori iltzaturik geratu zitzaidan Gorka Urbizuren diskoa osorik eta patxadaz entzun nuenean. Uste nuen aurkikuntza itzela egin nuela identifikazio horrekin, inozentea ni! Gerora ohartu naiz, merchandising-erako leloa izateaz... [+]


Materialismo histerikoa
Merezita

Krisi existentzial dezente ditut inguruan. Nerabezaroa/gaztaroa itxurakerian pasa, antzezten helburu zutena pertsona onak (ona izanik justua, ez denari baietz esaten dion lerdoa) izatea, benetako bizitza bat bizitzea zela, are, iraultza egitea, eta, orain, berrogei urteak pasa,... [+]


Teknologia
Mundu ikuskerAA

Gizakiontzat ez da inoiz erraza izan lasai pentsatzeko denbora tarte luzeak hartzea, bizimodua aurrera ateratzearen ardurarekin bizi gara, bai geurea zein geure ondorengoena. Bizitzeko izan dugun aukera honetan, ahalik eta ongien nahi ditugu gauzak egin. Ardura horiengatik,... [+]


Lokutorio greba Zaballan

Espainiako Estatuko espetxeetatik Euskal Herriratu gintuztenetik Zaballako espetxean komunikazioaren alorrean gabezia ugari topatu ditugu. Aurrez aurreko gutxiago eta laburragoak dauzkagu, lokutorioko bisitak baldintza tekniko kaxkarretan gauzatu behar izan ditugu eta telefono... [+]


2024-09-11 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Europa

Europar sentimendua duen lagun gutxi ditut, ez dakit europartasuna identitate bat izatera iristen ote den. Baina Europara bidaia egiten dugunean, adiskidetasun bat atera daiteke, ze gurean eta bertan gertatzen den lurraldetasun norabide nagusiak elkarbanatuak dira; bertan... [+]


Materialismo histerikoa
Psikiatra bat

Osatu dira, horretarako bitartekoak jarri, eta nahiko azkar. Ze lasaitua, dena isildu denean. Baina balantza handia izan da, eta begien atzean izu bat gehiago pilatu zaie, uneren batean pentsatu dutelako, gainera, agian, ez zirela inoiz itzuliko, edo ez guztiz. "Pasa... [+]


Baserritarren oporrak

Baserritarrek badute oporrik? Galdetu dute eskolan. Ezezkoa erantzun dute ikasleek. Orduan, egunero lanean, baserritar izan nahiko zenukete etorkizunean? Eta inork baserritarra izan nahi ez badu, nork egingo du guretzako janaria? Airean gelditu da galdera.

Pertsonaren osasun... [+]


Eguneraketa berriak daude