Bizimodu osasungarria al daramazu? (eta II)
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Osasuna sukaldean ere irabaz –edo gal– daiteke. Gure gizartean ohikoa den bizimoduagatik, eta lan-kontuak direla medio, normalean ez dugu sukaldean aritzeko denbora gehiegi izaten, baina hori ez da aski arrazoi elikadura arloan har daitezkeen hainbat erabaki albo batera uzteko.
Horregatik, elikadura orekatua izan dadin, baita presa handiarekin bagabiltza ere, hozkailua eta despentsa ondo hornituta edukitzea komeni da, urteko sasoi bakoitzean garaiko produktuak erabiliz. Abiapuntu horrekin, hemen dauzkazu proposamen batzuk:
Entsalada on bat. Arrozarekin edo pastarekin egin daiteke, baina atuna, arrautza egosia eta barazki batzuk gehituz gero, otordua osatzeko plater bakarra aski izan daiteke.
Arraina mikrouhin labean. Arrainak bitaminak emango dizkigu, eta labeak, berriz, bizkortasuna. Goarnizio moduan, ilarrak edo letxuga osagarri bikainak dira.
Mazedonia gozo-gozoa. Egunero-egunero hartu beharreko hiru edo lau fruta aleak kontsumitzeko modu ezin hobea.
Batidoak, irabiatuak. Minutu batean prestatzen dira, bitamina ugari ematen digute, eta umotzen edo ia galtzen hasia dagoen fruta aprobetxatzeko aukera ere badira.
Azken aholkuak
Badira, aurrez aipatutakoez gain, aholku orokor batzuk, behin eta berriz errepikatuagatik ere jendeak gutxitan betetzen dituenak. Hona zerrendatxo bat:
Prebenitzea hobe. Osasun-nahasmendu batzuk “isilekoak” dira, ez dute aparteko sintomarik edo seinalerik ematen aurreneko faseetan. Horregatik, aldian behingo osasun-azterketa eta berrikuspenak, pertsonaren adinaren eta sexuaren arabera aldatuz doazenak, oso baliagarriak izan daitezke balizko gaitz horiek detektatu eta ahalik eta lasterren tratatzen hasteko.
Ez hartu botikak zure kabuz. Botikak medikuaren agindurik gabe hartzea kalterako izango da gehienetan, ez dagoelako inolako kontrolik eta botika horiek albo-ondorio kaltegarriak sor ditzaketelako.
Handitu zure defentsak. Itxiokorri (Ononis spinosa L) izeneko sendabelarrak sistema immunitarioa indartzen du, globulu zuriek bakterio eta birusen kontra jarduteko duten gaitasuna estimulatzen du eta. Egunero bi katilukada infusio edanez, infekzioak harrapatzeko arriskua gutxituko da.
Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]
Bilboko Aste Nagusia pertsona autistentzat irisgarriagoa izateko zenbait gako dakartzate Oihan Iriarte Eletxigerrak eta Iker Boveda Martinek, euren esperientziatik.
25,6 eguneko batez besteko itxaron zerrendak daude Osakidetzako Osasun Mentaleko Zentruetan. Larrialdi kasuetan, aldiz, 24 eta 72 ordu arteko itxaronaldiak daude.
The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.
Sendabelarra oliotan beratzeaz ariko gara baina ukendurik egin gabe. Bai, arraroa dirudi baina sendabelar freskoak oliotan beratu, iragazi eta erle argizaria ipinita ukendua egiten ikasi duenari olioarekin beste era batera lan egitea badagoela esan nahi nioke. Oleato edo olio... [+]
GIBarekiko esposizio aurreko profilaxia da Prep botika. Alfonso Setiey Anitzak elkarteko lehendakariaren arabera, farmazietan eskuratzeak itxaron-zerrendak gutxitu ditzake. Alabaina, arriskuez ere ohartarazi du.
Bihotzak eztanda egin arte biziko da Aloña Erauskin (Berrobi, 1999), beste guztiok bezala. Besteon aldean, ordea, presente dauka aukera hori.
Kargua hartu eta urtebetera, Alberto Martínez Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak lantaldean aldaketa batzuk egin dituela iragarri du, "etorkizuneko osasun sistema publikoaren eraldaketari" ekiteko: besteak beste, Gontzal Tamayo Medel sailburuorde berria... [+]
Demagun zure laneko giroa kaxkarra dela. Lan gehiegi dago, baina ez da kontratazio berririk egiten edo, egiten bada, eskasa. Lankideen arteko harremanak ez dira batere osasuntsuak, eta mobbing horizontala eta bertikala edozein momentuan hedatu daiteke. Oso estres maila handia... [+]
Osakidetza lanean ari da Asisa aseguru-etxe pribatuaren filial baten Quantus Skin sistema osasun-zentroetan ezartzeko, 1,6 milioi euroko inbertsioa eginda. Adituek kritikatu egin dute adimen artifizialeko sistema hori, emaitza "eskasak" eta "arriskutsuak"... [+]
Euskal dantzak, pilates, bilobekin egon, gurutzegramak egin eta beste zaletasun asko ditu Grego Idiakez Kortak (Ezkio-Itsaso, Gipuzkoa, 1950). 62 urterekin iktus bat izan zuen, eta ordutik, ezin ditu nahi beste gauza egin. Iktusaren ondorioz, begi baten ikusmena galdu du, eta... [+]
Langileak amiantoak eragiten duen minbizi mota bat dauka eta 376.305 euroko kalte ordaina eman beharko diote, EAEko Auzitegi Gorenak zigorra berretsi baitu.
Gero eta sarriagotan ikusten ditut nerabeak sufritzen. Irakasle naizenetik Bigarren Hezkuntzan, azken urteotan gero eta kasu bortitzagoen aurrean ikusi dut neure burua, eta hortxe batez ere hasten zaigu irakasleoi korapiloa. Nola lagundu nerabeari? Ikastetxean ordu asko... [+]
Nafarroako Gobernuak espetxeetako osasun zerbitzuaren eskumena eskuratu zuenetik, baliabideak “indartu” dituzten arren, presoek nabarmendu dute ez diela sobera eragin egunerokoan.
Azkenaldian osasun publikoaren egoera kaxkarra justifikatzeko erakunde publikoek gero eta sarriago aipatzen dute mediku eta espezialisten premia dagoela. Ez omen dago eskaria asetzeko nahikoa langilerik. Eusko Jaurlaritzak ardura osoa Espainiako Osasun Ministerioari egozten dio,... [+]