Nafarroako lau eskualde lotzen ditu Beriain mendiak: Sakana, Ollo, Goñi eta Urbasa-Andia. Era guztietako ibilbideak egiteko parada eskaintzen du inguruak. Oinez edo bizikletaz egitekoak, gogorrak edo errazak, eskaladarako aukerak... Menu zabal horren hiru adibide ekarri ditugu orrialdeotara, bi oinez egitekoak, eta beste bat bizikletaz. Horiek asetzen ez bazaituztete, gehiago aurkituko dituzue berriki argitaratutako Beriain, 19+2 gidan (www.beriainmendia.com).
Bizikletaz.
Luzera: 16,4 km.
Igoeraren denbora: 3-5 ordu.
Desnibela: 872 m.
Zailtasuna: Ertaina,
bide estuak.
Leziza ibai ondotik igotzen den bidetik joanda, Peña Blanca eta bere ingurua ezagutuko ditugu, bizikletaz egindako ibilbidean. Itzal nahikoa dago, horregatik udan egiteko oso gomendagarria da.
Dorrao herrian San Pedrora joaten den pista hartuko dugu. Beti horri segituko diogu, borda baten ondoan bukatu arte (4,39 kilometro). Pista bukatzen den tokian, porta langa batetik pasatzen den bide batetik igoko gara.
Eskuin aldera egiten duen kurba batean bidegurutzea ikusiko dugu; gu eskuinaldera, kurba hartuta igoko gara. Berehala belardi batera iritsiko gara (6,40 kilometro), eta eskuinean ikusiko dugun sendatik igoko gara. Bidea zabalago egingo da. Hortik jarraituz basotik atera eta hesi batera iritsiko gara.
Hesia ahal den bezala pasatu ostean aurrean dugun leporantz joango gara. Behin hara iritsita, zuzen jaitsi aurretik, nahi izanez gero eskuinera jo dezakegu, bost minutuko ibilbidetxoa eginda Peña Blancara iristeko. Bestela, zuzen behera eginen dugu bide batekin topo egin arte. Hortik eskuinera joanda Fuente fría-ko baltsaren ondotik pasa eta Lizarragako mendatetik datorren pistan sartuko gara. Ezkerrera egin eta aldapa batzuk igo ondoren mendebaldera bira eginen dugu. Hemen pista bukatu eta bizikletarako bide erraz batean sartuko gara. Azkeneko partean, Beriainera igo aurretik, aldapa gogor batzuk igo beharko ditugu. Osotara 16,44 kilometro.
Irteera: Munarriz (910 m).
Desnibela: 355 metro Trekura eta 582 Berianera.
Zailtasuna: Erraza.
Iraupena: 2h 20’ Trekura eta 5h Beriainera.
Autoa: Herrian.
Munarrizetik datorren bidea luzea da, baina ez dago malda handirik. Hainbat paisaiaz gozatu ahal izango dugu egin beharreko ibilbide honetan, gero eta politagoak.
Herriaren goiko partean hilerriaren ondotik pasatzen den pista bat hartu eta berehala porta langa bat pasatuko dugu. Pistatik jarraitu eta goiko aldean, beste porta langa baten ondoren, pista bukatuko da (30 minutu). Eskuinera doan bide batetik segituko dugu beste porta langa bateraino iritsi arte. Hura gainditu eta eskuinaldera doan bidea hartuz, hamar minutura, ezkerretara bira egin eta Urdanozetik datorren pistara aterako gara. Ezkerretara eginen dugu orduan.
Pistan, Erna baltsa aldera 40 metroz jaitsiko gara, eta eskuin aldean langa baten ondoren dagoen senda hartuko dugu. Senda pagadi baten goiko aldetik doa; tarteka desagertzen da, baina beti norabide bera darama. Pistatik hamar minutura Goñiko harrizko mugarekin topo eginen dugu. Bertan, mugan dagoen porta langa bilatu eta pasatu behar dugu. Ondoren, zuzen segituko dugu bide zabal bat aurkitu arte. Ezkerrera joko dugu bide zabal horretan. Baltsa baten ondoren, gurutze bat aurkituko dugu; eskuinera egin dugu eta berehala San Miguel baselizan egonen gara.
Baselizara heldu eta ezkerretara joz, hamar minuturen ondoren langa bat pasako dugu eta bertan adierazita dagoen bezala eskuinaldera jo behar dugu. Hasieran langaren ondotik joango gara eta gero pagadiaren artean aldapatxo batetik jaitsiko gara. Beheko aldean zuzen segituta, harrien artean, gora doan senda hartuko dugu. Berehala animalientzako bi aska dituen pista batean sartuko gara, baltsa bat duen belardi batera eramanen gaituena. Porta langa pasa eta goiko askaren eta baltsaren arteko bidetik, ertzera igoko gara. Ertz erraz eta polit horretatik jarraituz, Trekura igoko gara (2 ordu eta 20 minutu).
Trekutik argi ikusiko dugu Lizarraga mendatetik Beriain aldera doan pista. Beriainera iristeko, pista horren goiko partetik jo behar dugu. Ertzaren beste aldera joan ostean, iparralderantz, langa pasatu eta jaisten hasiko gara. Hasieran langaren ondotik, eta gero harri-piloek ongi adierazten duten bezala, poliki-poliki ezkerretara joanez. Deabruaren Pasabidetik igaroko gara eta Trekutik ikusten genuen pistara iritsiko gara. 2 ordu eta 35 minutu.
Pista horrek mendebaldera bira egiten du eta bide goxo bihurtzen da. 25 minutuan Euskal Herriko erdigunera iritsiko gara, eta handik, beste ordubetean, Beriainen gailurrera (1.492 m) iritsiko gara. Osotara bost ordu.
Irteera: Ihabar (445 m).
Desnibela: 810 metro Idoitxikira eta 1.047 metro Beriainera.
Zailtasuna: Erraza, oso bide argia.
Igoera: 1h 35’ Idoitxikira eta 2h 30’ Beriainera.
Autoa: Herrian edo pistan, baina pistan leku gutxi dago.
Irañetako mendatea Beriainera igotzeko bide erreza eta polita dugu. Pagadi zoragarri batetik pasatzen da eta benetan ederra irudituko zaigu goiko partean.
Ihabarretik aterata, trenbidea eta autobiaren beheko tuneletik pasatuta dagoen gurutzean Camino de Zalduondo dioen seinale bat ikusiko dugu. Hark adierazitako bidetik joanen gara.
Berehala asfaltoa bukatu eta pista batean sartuko gara. Pista hasi bezain pronto, hiru norabideko gurutze bat ikusiko dugu. Zuzen segituko dugu, eta luze gabe ur-andela baten ondotik pasatuko gara.
Herritik hamar minutura bidegurutze batera iritsiko gara. Han bizpahiru auto aparkatzeko tokia dago. Guk eskuinera eginen dugu, pistatik, eta bertatik beste hogei minutu jarraituko dugu oinez.
Abiatu eta 30 minutura, gutxi gorabehera, beste bidegurutze bat aurkituko dugu; bide handietatik segituko dugu guk, berriz eskuinera eginez, eta beste hamabost minutuz pistatik joanen gara.
Ezkerrerantz doan bihurgune batean bide zabala abiatzen da zuzen eta gora, eta hori hartuko dugu. Berehala estutuko da eta eskuinera joan ahala basabide bihurtuko da. Langa bat gurutzatu eta Irañetatik datorren bidearekin bat eginen dugu.
Ongi adierazitako bidean gora eginez, Idoitxiki lepoan egonen gara hiru ordu laurdenen bueltan. Lepoaren ezkerreko aldean Idoitxiki mendia (1.255) dago. Beriainera joateko, berriz, eskuinera egingo dugu, mendi bizkarretik. Bi ordu eta 30 minutuko ibilbidea eginen dugu osotara.
Gorpuzkiak aurkitu eta lurpetik atera ahal izateko ezinbestekoa izan da Gesalaz Muniango bi bizilagunen testigantza: Lucio eta Domingo Zabalza anaiek adierazi zuten, haur zirela, hainbat pertsona lurperatu zituztela leku horretan Guesalazko haranean, herri horretako... [+]
Ukabilkadak, bultzadak, blokeoa, izotz jaurtiketak eta abar jasan behar izan dituzte Bajadika aldarrikatzailea egin duten pertsonek.
Euskal Herrian auzo borrokalaririk bada, hori Txantrea da zalantzarik gabe. Herritarrek euren eskuz eraikia (literalki), auzoa defendatzen ikasi dute kalez kale, izan poliziarengandik, izan agintarien utzikeriatik, izan ugazaben diru-gosetik. Baina auzoa hori baino gehiago da,... [+]
Emakumea hilda aurkitu dute bere etxean. Senarrak, 85 urteko gizonak, emakumearen heriotzaren berri eman du, Polizia bertaratu denean diskurtso inkoherentea zuela ohartu eta atxilotu egin dute.
Eskuin muturreko sekta erlijioso bateko kideek, Deierrin bizi direnek, 1986an erbesteratuen aldeko ekintza batean Hernanin hil zen Fernando Ros Abartzuzako gaztearen omenezko ekitaldiko bidea oztopatu zuten igandean.
Plantillak baiezkoa eman dio aurreakordioari, eta, printzipioz, urte hau amaitzean itxiko dute fabrika.
Nafarroako Kutxa Fundazioari esker 41.000 euro bideratuko ditu Palestinara Salam Gaza Gobernuz Kanpoko Erakundeak, umezurtz geratu diren haurrei eskolak bermatzeko gutxienez beste urtebetez. Alor akademikoa eskaintzeaz gainera, babes psikologikoa eta laguntza emozionala... [+]
Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]
Lizarrako Udalak udarako antolatu dituen bost musika ikuskizunetan eta beste horrenbeste film emanaldietan bat bera ere ez da euskaraz izanen; datorren astean hasiko diren festen egitarauan haurrentzako ekitaldi bat dago euskaraz programatua, justu, erraldoi eta buruhandien... [+]
“Badirudi memoria kolektibotik ezabatu nahi dutela hiriak bizi izan duen polizia-indarkeria arrazistaren ekintzarik latzena”, salatu dute. Bestalde, azken boladako diskurtso eta eraso arrazisten gorakadaren aurrean, elkarretaratzea deitu dute Irun eta Donostiako... [+]
Cerdán auziari loturiko Servinabar sozietatearekin eta Antxon Alonsoren beste hemeretzi enpresarekin kontratu publikorik izan ote den jakiteko aztertu ditu EAEko gobernuak azken hamar urteetako esleipenak. Antxon Alonsok Espainiako Senatuko talde politikoen galderak... [+]
Bizi-biziak dira oraindik musikan dabiltzan emakume eta genero disidenteen azalean bizi izandako indarkeriaren orbainak. Ugaritu dira, halaber, orbain horiei buruzko ahotsak komunikabideetan, ikerketetan zein hainbat ekimenetan. “Asko dago egiteko oraindik”, diote... [+]
ELAk eta LABek ez dute lan batzordearen gehiengoak erdietsitako eta langileen gehiengoak onartutako aurreakordioa sinatu: "Ez da 1.000 familiarentzako irtenbiderik planteatzen. Finean, lanpostu askoren galera eta fabrikaren itxiera dakar", adierazi du LAB sindikatuko... [+]
Jesus Maria Gomez Ezkerro 'Txutxo', 2001eko urtarrilean atxilotu zuten, 2021ean hirugarren gradua ezarri zioten, eta 2023ko otsailean baldintzapeko askatasuna eman zioten. 24 urte geroago aske geratu da.
Biolur laborantza ekologikoaren aldeko elkarteak frutazaintza sustatu nahi du eta horretarako egun-pasa ederra antolatu du uztailaren 29rako; hiru proiektu ezagutuko dituzte bertatik bertara: Erroak mintegia Ahatsan (Nafarroa Beherea), Kibbi Sat Donezteben (Nafarroa) eta... [+]