Federico Fellini eta Sara
Ilusioen zirkua erakusketa Ion Olano Carlos kazetariak iragarri zigun, eta ondo baino hobeto azaldu, Argiako 2.295 zenbakian (2011ko urriaren 23a). Horregatik menturatu berri gara berau ikustera. Horregatik, eta Federico Fellini zinegilearen eta ilusionistaren obra hagitz erakargarria delako.
Emazteak eta biok, eta seme-alabak hurbildu gara San Telmora. Lehen aburua –atsegina– museoak berak eman digu, berau berritu ondoren ikusi gabe genuelako ziur aski. Antzinako eta gaurko eraikinen uztartzeak eta kanpoko zabalguneak aire berezia ematen diote Museoari. Berant gabiltzalakoan sartu gara. Harrerakoek bisita gidatuarekin bide egiteko gonbita egin digute. Elkar begiratu dugu, baita onartu ere.
Lehenbiziko hitzetan ari da gidaria. Gaztelaniaz dihardu. Multzo zabalaren aurrean ari da, suelto eta ederto. “Nor da Felliniren ezaugarri nagusiena?”. “Lilura”. Gidariak Felliniren lilura transmititzen du aiseki: Felliniren obsesioak –emakumezkoen ipurmasail eta bular oparoak–, Riminiko haurtzaroko oroitzapenak, herri kulturarekiko harremana, zinegile izan aurretiko ilustratzailea....
Roberto Rosseliniren Roma, cittá apertak ireki zion zinearen atea Felliniri, artean, gidoilari lanetan. Zineak, La Dolce Vita tarteko, bizitza ona eta gozoa esperimentatzea eskaini zion. Horrela diosku gidariak, Amarcord filmak utzi zion arrastoa azpimarratu du... Filma hamalau urte zituela ikusi zuela...
Luzaz eta oparo jarraitu du gidariak, hasierako hitzekin azaldutako lilura bera transmititu digu azken minutuan ere. Bukatzeko ordua gainditua, eskerrak emateaz bestera, Museoko kafetegian luncha zain dugula adierazi digu bisitarioi. Jende multzoak eraman gaitu haraino. Familiakook elkarri begiratu diogu harriduraz: “Erakusketa dohainik eta luncha?”.
“Aizu, barkatu... ejem, zer da hau? Ez dugu ulertzen”. Gidariaren erantzuna: “Ilusioen zirkua La Caixako Gizarte Ekintzak finantzatua dago, eta jende hau haren langile multzoa da. Baina, lasai, geldi eta hartu zerbait. Inor ez da jabetuko ez zaretela La Caixakoak...”
“Fellini, gezurraren magoa” titulatu zuen Olanok bere erreportajea. Eta halaxe ibili ere gu, gezurretan. Lotsatuta ere gutako baten bat. Ez denok: “Pintxoak Arzak-ek eginak omen dira... kar, kar, kar” .
“Aizu, barkatu berriz ere. Hau lotsa! Atrebentziarekin... zure izena? Izen tipia besterik ez...”.
– Sara.
– Eta euskaraz ere erakusten duzu?
– Beharko!
– Bada, mila esker Sara, zuri eta Felliniri”.
Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]
Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]
Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.
Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]
Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]