Zelan eutsi sukar eraikitzaileari Biosferaren Erreserba batean
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Bizkaiko Busturialdea eskualdeko zati handi bat Biosferaren Erreserba izendatu zuen UNESCOk 1984an, Urdaibai izenpean. Bost urte geroago, Eusko Legebiltzarrak Urdaibaiko Erreserbaren Babeserako Legea (5/89) onartu zuen. Aho batez egin zen onarpen hura, baina adostasunak ez zuen jarraipenik izan: 22 urtez, alderdi politikoen arteko polemika eta liskar iturri etengabea izan da Urdaibai. Azken urteotan batik bat. 2009an PSE-EEk Jaurlaritzan boterea eskuratu zuenetik, Oka itsasadarraren bazterrak gudu-zelai bihurtu dituzte sozialistek eta EAJk.
Urdaibairen Legeak hala ezarrita, Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Sailari dagokio Erreserbaren kudeaketa. Horrek ez du esan gura, haatik, eskumen guztiak hark dituenik. Hainbat alorretan, Bizkaiko Foru Aldundiak eta udaletxeek atxiki dituzte lehendik zituztenetako batzuk. Eta erakunde horietan EAJ da nagusi. Urdaibain dauden 22 udalerrietatik, hamaseik dute alkate jeltzalea gaur egun. Aldiz, eta bitxia eman badezake ere, 5/89 legea onartu zenetik Ingurumen Saila ez da behin ere EAJren esku egon, hainbeste urtez Ajuria Eneako maizterrak beraiek izan arren. Hogeitaka urte hauetan, Euskadiko Ezkerrari, EAri eta PSE-EEri egokitu izan zaie kartera hori. EAJ, berriz, Diputazioaren eta udalen bitartez saiatu da Urdaibaiko kontuetan zuena baino eragin handiagoa izaten.
Patronatua, hamaika ika-mikaren antzezlekua
Egoera horrek sortu duen eskumenen gerra Urdaibaiko Patronatuan igarri da. 5/89 legearekin batera sortu zen Patronatua, Erreserbaren kudeaketa-organoa, eta bertan daude ordezkatuta instituzio guztiak eta zenbait eragile sozial. 1997an egindako legearen erreforma batek haren osaketa aldatu zuen, administrazioei pisu handiago emanez. Udalei, batez ere: hiru ordezkari izatetik sei izatera pasatu ziren. Ondorioz, Urdaibairen arduradun nagusia, Jaurlaritza, gutxiengoa da Patronatuan. Udal gehienetako ordezkariak EAJkoak direnez, hala nola Aldundiko beste hiru, jeltzaleak dira pisu handiena dutenak.
Busturialdeako talde ekologista bateko kide batek esana da: “EAJ buru izan den udalerri gehienek –denak esatea injustua baita–, eta Aldundiak berak ere, Erreserbaren kontra jokatu dute”. Eragile sozial ugarik behin eta berriz leporatu diete Sabin Etxekoei higiezinen alorreko interesen arabera dantzatu izana, Urdaibairen Legearen aurka maiz. Esandakoaren lekuko dira epaitegiek baliogabetu dituzten hainbat hirigintza-plan, batzuk gauzatuak eta beste batzuk ez.
Eragile sozial horiek sano kezkatuta daude orain. Erreserbaren Erabilpenerako eta Kudeaketarako Egitamu Gidariaren berriztatze-prozesuari ekin berri dio Jaurlaritzak, eta haren ondorioetako bat izango da Jaurlaritzako Ingurumen Sailak aspalditxo iragarri zuen zerbait: eskuduntza batzuk, hirigintzari dagozkionak batez ere, Lakuaren kontrolpetik askatu eta udalen esku utziko ditu, Guggenheim aferak PSEren eta EAJren artean sortutako tentsioak zertxobait baretze aldera. Mugimendu ekologistako zenbait iturriren berbetan, oilategiaren zaindari azeria izendatzearen parekoa litzateke hori.
Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]
Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.
Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana.
Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia.
Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.
Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]
Abuztuaren 29ko gaueko egitaraua bertan behera utzi dute, iazko jaietan gau horretan izan baitziren indarkeria kasuak: sumisio kimiko bidezko sexu erasoak eta borrokak "nabarmen" areagotu zirela azaldu du Amets Jauregizar herriko alkateak. Abuztuaren 28tik 31ra bitarte... [+]
Erabilera bakarreko plastikoen ekoizpenari eta erabilerari jarri nahi dizkiete mugak bereziki. Plastikoaren ekoizpena bikoiztu dute mende hasieratik, eta igoera horren arrazoia erabilera bakarreko plastikoak dira nagusiki.
Von der Leyenek eta Trumpek akordioa lortu eta astebetera egin du mehatxua AEBetako presidenteak, Europako herrialdeek hitzartutakoa beteko ez dutela kezkatuta. Europako produktuei %15eko muga zergak ipintzeaz gain, Europako Batasunak AEBetan 600.000 milioi euro gehiago... [+]
Suhiltzaileek kontrolpean dute Ibarbeibar ibarreko sutea, Eneritz, Muruzabal, Añorbe eta Obanos herrietan egondakoak hain zuzen ere. Nafarroako Gobernuak behin-behineko debekua ezarri dio nekazaritzan sua erabiltzen duen edo sor dezakeen makineriari.
The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.
Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]
Bilboko Konpartsen Federazioak 2025eko Aste Nagusirako prestatu duen egitaraua aurkeztu du Arriaga Plazan. Federazioak, konpartsek eta Jai Batzorde Mistoak 600 jarduera baino gehiago prestatu dituzte, "gustu guztientzako ekintzez betetako Aste Nagusiaz gozatzeko".
Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.
Israelgo lehen ministroa Segurtasun Kabinetearekin biltzekoa zen asteartean, "Gaza osorik okupatzeko planaz" eztabaidatzeko eta hori aurrera eramateko; baina atzeratu egin dute bilera. Israelgo armadaren buru Eyal Zamirrek, aldiz, Gazan diharduten lurreko soldaduei... [+]
Zer: Orquestra de la Comunitat Valenciana
Zuzendaria: Mark Elder
Bakarlaria: Nelson Goerner (pianoa)
Egitaraua: Txaikovsky eta Xostakovitxen lanak
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren 3a.
-------------------------
Orquestra de la Comunitat Valenciana... [+]
Pablo Gonzalez Polonian atxilotu zuten 2022an espioitza leporatuta. 2024ko abuztuan aske utzi zuten baina ez zuten bere prozesua itxi. Orain, prozesua berriz ireki eta epaileek 2025eko udazkenean epaitu nahi dute Gonzalez.
Bigarren aldiz da El Salvadorko presidente Bukele, konstituzioak legegintzaldi bat baino gehiagoz presidente izatea debekatzen badu ere. Orain, konstituzioa aldatu eta nahi beste aldiz hautatu dezakete presidentea.