Leningradeko setioa eta Tolstoi

Leningrad, 1941eko irailaren 1a. Artilleria naziaren lehen granadek hiria jo zuten. Astebete geroago lehorreko komunikazioa moztu zuten eta hilaren 15erako hiria erabat inguratua, setiatua zegoen. Hitlerrek hiria hartzea erabaki zuen lehenik, gune estrategikoa izateaz gain, garrantzi sinboliko handia zuelako. Baina hiria hartuz gero, alemaniarrek beren gain hartu beharko zuketen 3.000.000 biztanle hornitzea eta elikatzea. Hitlerrek pentsatu zuen askoz merkeagoa eta eraginkorragoa izango zela Leningradeko herritarrak goseak eta hotzak hiltzea.

Urte bereko azaroaren 20an, sobietarrek Ladoga ibaia zeharkatzen zuen pasabidea eraikitzea lortu zuten, hirian elikagaiak eta bestelako beharrezko materiala sartu ahal izateko. Biziaren Bidea esan zioten pasabideari, baina ibaiaren izotz geruza hauskorraren eta alemaniarren erasoen menpe zegoenez, irtenbidea ez zen nahi bezain eraginkorra izan.

Hiriko usoak jan zituzten lehenik, ondoren katuak desagertu ziren Leningradeko kaleetatik eta arratoi populazioak ere nabarmen egin zuen behera. Azkenean, antropofagiara jo behar izan zuten. Eta hala ere, hiriko biztanleek ohiko kaloria kopuruaren %10 baino ez zuten hartu setioaren lehenengo urtean. Lehen negu hura, gainera, bereziki gogorra izan zen eta hotzak  milaka batzuk eraman zituen.

Stalinek (1878-1953), Bizitzaren Bidetik sartzen ziren jakiak eta erregaia nahikoak ez zirela jakitun, setiatuen arima elikatzea erabaki zuen: Lev Tolstoiren (1828-1910) Gerra eta bakea lanaren 100.000 ale inprimatu eta Ladoga ibaiaren beste ertzera eramateko agindu zuen. Liburuak ezin ziren jan, eta su emanda ere ez zuten bero handirik ekarriko. Baina Tolstoiren hitzek herriaren gerrarekin bat egiteko konpromisoa hartzen zuten gizakiak goraipatzen zituen.

Setioak ia 900 egun iraun zuen. Ofizialki 700.000 pertsona hil ziren, milioi eta erdi zenbait iturrire arabera. Eta azkenean Leningradek eutsi egin zion, literaturak horretan izan zuen garrantzia neurtu ezin daitekeen arren.

Kanal honetatik interesatuko zaizu: II. Mundu Gerra
2024-04-08 | ARGIA
Gurseko kontzentrazio esparruan egondako presoak omendu dituzte, tartean 6.000 euskaldun

Urtero bezala, Terres de Mémoire(s) et de Luttes elkarteak Gurseko kontzentrazio esparruan egondako presoak omendu ditu. Horietako asko Euzko Gudarosteko eta armada errepublikarreko kideak ziren. Francoren aurka aritutako beste hainbat, eta Hitlerren eta Mussoliniren... [+]


Missak Manouchianen lorratza
Euskal partisano komunistak nazien kontra

Otsailaren 21ean Missak Manouchian eta Melinée Assadourian senar-emazte armeniarren gorpuzkiak Pariseko Panteoian sartuko dituzte ohore guztiekin. Poeta eta partisano komunista, Manouchianek ekintza ikusgarriak gidatu zituen Bigarren Mundu Gerran okupaturiko Frantzian,... [+]


2024-02-12 | Jakoba Errekondo
Indi gaztainondoaren gerrateak

Zuloan sartuta egotea ez duk txarrena –esan zion Manuk–, txarrena duk ez jakitea noiz aterako haizen, edo inoiz aterako haizen ere. Lander Garroren Gerra Txikia nobelan, non gerra bateko iheslarien gorabeherak azaltzen dituen, pertsonaien artean, Anna Frank dakarte... [+]


Frankismoko bunkerrak
Hormigoizko orbainak Pirinioetako mugan

1936ko Gerra amaitzear zela, Franco diktadoreak Pirinioetan milaka bunker eraikitzea agindu zuen. Mendian horiek ikusten aspaldi ohituak gaude, baina ez genekien defentsarako lerro erraldoi bat osatzen zutela, eta azken urteetan berreskuratzeko ekimenak jarri dira abian. Izan... [+]


Adolf Eichmann: errugabea sentitzen zen nazia

Aurten 60 urte bete dira Hannah Arendtek Eichmann Jerusalemen liburua kaleratu zuenetik. Urte bat gehiago pasatu da Adolf Eichmann funtzionario nazia, Holokaustoaren "arduradun logistikoa", Israelen urkatu zutenetik. Eichmannen epaiketaren jarraipen... [+]


Eguneraketa berriak daude