"És rodó i dura molt"

Chupa-Chupsak
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Bartzelona, 1958. Enric Bernat (1923-2003) gozogileari ideia bitxia bururatu zitzaion: makil batetik hel zitekeen karamelua egitea. Bernatek ederki zekien gozoki kontsumitzaile ugarienak haurrak zirela, eta karamelua eskuarekin ahotik ateratzeko ohitura zutela, gozokia pixkanaka nola kontsumitzen zen ikusteko.
 
Gozogintzarako zaletasuna familiatik zetorkion Enric gazteari. Josep Bernat aitonak Espainiako Estatuko lehen gozoki fabrika zabaldu zuen. XIX. mende erdialdean denda zabaldu zuen Bartzelonan eta, sei seme-alabak lanean ipini zituenean, fabrika txikia antolatu zuen. Espainiako Gerra Zibilean fabrika suntsitu zieten, baina karameluak egiteko artea ondorengo belaunaldietara iritsi zen. 
 
Horrenbestez, Enric Bernatek hainbat gozogilerekin ikasi zuen ofizioa eta 26 urte zituela, Nuria Serra andregaiarekin batera –hura ere Bartzelonako gozogile baten alaba–, Productos Bernat enpresa zabaldu zuen. Lau urte geroago krisian zegoen Granja Asturias enpresan parte hartzen hasi zen. Bernaten eskutik enpresak berehala egin zuen gora, baina 1958an makiladun gozokiaren ideia aurkeztu zienean, bazkideek bizkar eman zioten eta bakarrik utzi zuten. Hala ere, gozogileak dena ondo lotu zuen: produktuaren errentagarritasuna bermatzeko, bere asmakizunarekin lehiatu zitezkeen patente guztiak eskuratu zituen. Eta urte berean lehen Chupsak ekoizten hasi ziren. Aurreko “Chupa” 1961ean erantsi zioten izenari.
 
Produktu berriak 1967an egin zuen eztanda. Batetik, Bernatek dirutza ordaindu zion Salvador Dalí artistari gaur egun hain ezaguna den logoa diseina zezan. Logotipo hori-gorria aurkezteko, lehen publizitate kanpaina prestatu zuten “És rodó y dura molt” lelopean (biribila da eta luze irauten du). Bestetik, egurrezko makilatxoa plastikozko bihurtu zen. Urte berean karameluak nazioarterako jauzia egin zuen eta Kataluniatik kanpoko lehen fabrika zabaldu zuten Baionan: Société Bernat et Cie. Ondoren, New Yorkekoa ireki zuten, eta 1977an Japonian sartu ziren indartsu.
 
Egun, hamabi milioi Chupa Chups ekoizten dira egunean, hots, 17.000 tona gozoki eta makilatxo urtean. Beraz, lehen kanpaina haren leloa ezin aproposagoa zen: Bernatek ideia biribila izan zuen eta luze irauten ari da. 50 urte bete berritan osasun betean dago, behintzat.

Azkenak
2025-06-30 | Behe Banda
Madril A, Madril B

Bécquer no era idiota ni Machado un ganapán… Hogeita hamabost gradutan eta Gabinete Caligari-ren Camino Soria entzunez igaro dut bidaiaren gehiengoa, errepide ertzean noizbehinka agertzen diren zezen beltz erraldoiei agur eginez. Laugarren orduan sartzear,... [+]


Tentsioa eta liskarra Gasteizko Udaleko osoko bilkuran, herritarrek PPko zinegotzi Antépararen negozioak salatzean

Ekainaren 20ko osoko bilkuran, herritarren txanda baliatuta, hitza hartu zuen Auzoan Bizi etxebizitza sareak, gasteiztar guztiei errolda eskubidea bermatzea aldarrikatzeko. Etxebizitza sareko kideek PPko zinegotzi Gustavo Antépararen negozioak ere salatu zituzten, eta... [+]


San Martzial eguna, Irungo Udalak elikaturiko marmotaren eguna

Irungo udal gobernua ez da gai izan 29 urte luzetan alardeari lotutako gatazka konpontzeko… ez duelako nahi izan, beste alde batera begiratu duelako, alarde baztertzailea babestea aukeratu duelako, ausardia politiko falta eta arduragabekeria instituzional itzela erakutsi... [+]


2025-06-30 | Nagore Zaldua
Itsaso bat zahagi gardenetan

Aszidiak tunikadun modura ere ezagutzen diren itsas ornogabeak dira. Munduko ozeano guztietan dauden animalia iragazle sesilak dira: bizitzaren zatirik handiena azalera solidoetara –arroka, maskor edo egitura artifizialetara– finkatuta emango dute, ura etengabe... [+]


2025-06-30 | Jakoba Errekondo
Zelai gorrietako gorbela eta patata

Belazea gorri azaltzen zen, egun batetik bestera. Gorri-gorri, gorri bizi urrutitik ikusgarri. Gorbela zen, itsas-belarra edo alga. Nekazariak itsas bazterretik bildu eta lehortzeko belazean zabaltzen zuena. Gorbel arrea eta gorbel gorria izaten ziren eta gu bezalako... [+]


2025-06-30 | Garazi Zabaleta
Oiartzun Burujabe
Auzolan praktikak herriko nekazari eta abeltzainekin

Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]


Oporretako plana

Ostirala da, bero handia egin du gaur ere. Baserriko lanak bukatu ditugu, belarretan egin dugu. Nekatuta, izerditan, berotuta, baina pozik! Denon artean lortu dugu, denok bat ekinda lana hobeto egiten da.


2025-06-30 | Uriola.eus
Ertzaintza auzokideei oldartu zaie Bilboko Alde Zaharreko familiaren etxegabetzean

Goizean goiz bildu dira ostiralean (ekainak 27) AZET Etxebizitza Sindikatuko kideak eta Alde Zaharreko auzokideak etxegabetzearen aurrean deitutako auzo erantzunera. Bi ordu baino gutxiagoan adin txikiko seme-alabak dituen familia bat etxegabetu dute Bidebarrieta kalean... [+]


2025-06-30 | Irutxuloko Hitza
Zortzi errefuxiatu familia etxegabetuko dituztela salatu du Donostiako Etxebizitza sindikatuak

Ostiral arratsaldean (ekainak 27) egindako agerraldian, Etxebizitza sindikatuak elkartasuna adierazi die etxegabetuko dituzten zortzi errefuxiatu familiei, tartean adin txikikoak daude, eta haien egoera salatu du. 


Hernaniko Txosna Batzordea: “Faxismoari eta arrazakeriari bidea itxiko diegu”

Hernaniko San Joan jaietan magrebtarren kontrako eraso gehiagoren berri eman dute Hernaniko Txosna Batzordeak eta Amher SOS Arrazakeriak. Salatu dute herrian asteak daramatzatela "jarrera, gezur eta ekintza antolatu arrazistak" bizitzen, eta ohartarazi dute: "Hau... [+]


Fermin Leizaolaren mundu interesgarriak

Donostia, 1960. Fermin Leizaola 16 urteko gazteak San Telmo Museoan zegoen Aranzadi Zientzia Elkarteko idazkaritzara jo zuen, bertako Espeleologia Sailean aritzeko prest.  

Ez zen San Telmora egiten zuen lehen bisita izan; 1975eko ekainean Zeruko Argia-rekin... [+]


Lurra eta konpromisoa ardatz, Bizkaiko hamar emakume baserritarren historia kaleratu dute

Maribi Ugarteburuk, EHNE Bizkaiaren enkarguz, herrialdeko hamar emakume baserritarren bizi historiak batu ditu Erein, Borrokatu, Bizi liburuan. Azken mende erdian Hego Euskal Herrian nekazaritzan eta abeltzaintzan izandako gertaerak bizi izan dituzten emakumeak dira protagonista.


2025-06-27 | Hala Bedi
Agurain eta Legasako ArcelorMittal enpresako langileek greba mugagabeari ekingo diote uztailaren lehenetik aurrera

Zuzendaritzak aurkeztutako Enplegu-erregulazioko espedientea (EEE) atzera bota eta "irtenbide bat bilatzeko negoziaketak hasteko helburuz", Agurain eta Legasako ArcelorMittal enpresako langileek greba mugagabeari ekingo diote.


LGTBIQ+ Komunitatearen Nazioarteko Egunaren bezperan, “sexu askapena eta harrotasuna” aldarrikatu ditu EHGAMek

Argitaratutako oharrean, EHGAM Euskal Herriko Sexu Askapen Mugimenduak ohartarazi du "faxismoa eta ideia faxistak" zabaltzen ari direla mundu mailan, eta "erresistitzeko prest" daudela: "Beldurra baino askoz handiagoa da sentitzen dugun amorrua". 


Eguneraketa berriak daude