Orbaizeta-Larraine 2.000 metrotik goiti

  • Orhiko gailurra Pirinioetako lehenengo bi-milakoa da Kantauri itsasotik gatozela. Zenbaiten ustez Euskal Herriko mendirik lerden eta handiosena, ezohiko neurri eta ia gailurreraino estaltzen duten goi larreen jantziagatik. Orhiko gailurrera heldu aurretik, ordea, oroimenean betiko iltzaturik geratuko zaigun hainbat eta hainbat txoko igaroko dugu zeharkaldiko hirugarren atalean.
Larraineko mendatea eta Auñamendiak Orhiko gailurretik
Gorka Azkarate
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Hiru Erregeen Mahaia geroz eta hurbilago dago eta harainokoak txunditurik utziko gaitu. Orbaizetako ola zaharrean (800 m) hasita Organbideko lepora doan baso pista jarraituko dugu. Lau kilometro inguru osatu ostean Azpegiko lepora (1.050 m) helduko gara, lehenago Urkuluko dorretik datorren bidearekin bat egingo dugun bidegurutzea pasako dugu. Orreagatik Orbaizetarakoa osatu genuenean, Azpegiko lepo honetan agurtu genuen Hiru Erregeen Mahaira doan bidea, etapa amaiera Orbaizetan egiteko. Orain, beraz, bidean gara berriz ere. Zailtasun handirik gabe osatuko ditugu Azpegiko lepotik Organbiderainokora dauden bi kilometroak, baso pistari jarraituz. Organbideko lepoa, 988 m, Nafarroa garaia eta behearen arteko muga. Iparraldera, Errobi ibaiaren sorlekua dagoen sakona. Ekialdera, berriz, Errozateko gailur piramidala bistaratuko dugu estreinakoz.

Atseden hartu ondoren, Organbideko lepoan dagoen zutoinak markatutako norantza jarraituz Euskal Herriko txoko liluragarrienetako batera iritsiko gara, mendi bide zabal bat hiru kilometroz jarraitu ostean: Harpeako kobara. Elhursaroko txabolak igaro eta zenbait metro jaitsiko ditugu. Parekorik ez duen tolesdura batek ezkutatzen du koba bitxia. Kobatik gertu txabola pare bat aurkituko ditugu, eta kobaren aurrealdean, Errobi ibaia bilakatuko den uharrea jaiotzen da, ingurua egurats berezi batez kutsatuz.

Uharreak, Harpeako arroila zeharkatzen du, baina desagertu egiten da bat-batean, Errobiko Iturbegietan ostera azaltzeko.

Beherobia igaro eta Esterenzubitik Donibane Garazira iritsiko da, ordurako Errobi bilakaturik.

Eremuaren handitasunak erabat sorginduko bagaitu ere, Errozateko lepora igo beharrak hankak lurrera ekarraraziko dizkigu instantean. Aukera bi daude aipatu lepora heltzeko: lehenak, zailtasun gutxien duenak, Harpeako arroilan behera doan bidexka jarraituko du, harik eta uharrea zeharkatu eta errekastoaren bestaldetik Beherobitik Errozateko lepora doan bide zabalarekin bat egin arte. Guk ondoren igo behar izateko aurrez jaisteari alferrikako iritzita, Harpeako kobaren gainera igo eta belarrezko malda bortitzean gora egingo dugu ahal bezala, bistan dugun muinora heldu arte. Malda bortitza da benetan, eta majo kostako zaigu gora egitea. Komeni da, bestalde, eguraldi hezearekin gisako malda belartsu pikoak saihestea, eroriko batek Harpeako kobako sarreran bertan paratuko baigintuzke segundo gutxitan. Izerdi pixka bat isuri eta Errozateko lepora helduko gara (1.076 m). Beste ahalegintxo bat eta Errozateko gailur lerdenera iritsiko gara (1.345 m). Esan gabe doa, ikuspegia zoragarria dela norabide guztietan. Pozik, lepora itzuli eta Artxilondoko sakonerako jaitsierari ekingo diogu. Iratiko bihotzerantz goaz ibilian, Irabia urtegiaren muturrean dagoen sakon baterantz; Egurgiko sakonerantz. Osatu berri dugun etapa zoragarria burutik kendu ezinda, Egurgiko txabola librean atseden hartuz gero naturak gauez lorik egiten ez duela sumatuko dugu.

Okabeko gailurra zain dugu botak jantzi, motxila bizkarreratu eta ibilbideari ekin orduko. Artxilondoko larreetatik ere bagenuen Okabera zuzenean igotzeko aukera, baina aurreko etapa Egurgin amaitu genuenez, Okaberen Urkuluko gandorra menderatuz egin beharko dugu gorantz igoera ederrean. Kurutzeko eta Oraateko lepoak pasata gailur historiko honetara helduko gara. Okabe (1.466 m).

Kontakizun honetarako datuak biltze aldera bertara txangoa egin genuenean behelainoaren opakotasunak bere atzaparretan hartua zuen. Lehendik ezagutzen dugulako esan dezakegu ikuspegia gogoangarria dela handik. GPS aldentezinari jarraituz, Ilarritako harrespila sonatuak dauden muinorantz jo genuen, Artxilondoko sakonetik etorri ziruditen oihuak entzun genituenean; oihuak gerturatzen somatu genituen, harik eta azkenean behelaino trinkoak mendizale bi parera jaurti zizkigun arte. GR-10 egiten ari eta Artxilondoko sakonerantz jo zuten, Irauko lepora ustetan. Surzaiko lepora gurekin etor zitezen gonbidatu genituen, GPS-aren babesean. Hala, errepidez osatuko zuten Surzaiko lepotik Irauko leporainokoa. Aurpegian lasaitasun keinua marraztu zuten bi ardi galduek, eta, solasa eteteko asmorik gabe, Surzaiko leporantz jo genuen, hilabete osoko kontakizunari ekiten zioten bitartean. Izan ere gure zeharkalditxoaren anaia zaharra osatzear zeuden bi mendizaleak, Okaben erdi galdurik ibiliagatik. Ez zen makala!

Elkar agurtu genuen Surzaiko lepoan, Esterenzubi baitzuten eurek jomuga eta Iratiko oihana inguratzen duen Mendibel-Eskalerak gandorra zeharkatzea guk. Bizkor, Burdinkurutzeta mendatera helduko gara (1.135 m), eta hemendik Eskalerak gailurrean (1.472 m) amaituko den zeharkalditxo paregabe bati emango diogu hasiera, Mendibel (1.411 m), Arthanolatze (1.530 m) eta bigarren mailako beste zenbait gailur igo ostean. Eskalerak gailurretik berehala jaitsiko gara Bagargiara (1.320 m). Orhiko gailurra zain daukagu.

Bagargia (1.320 m). Goizean goiz hartu dugu Pelusagainako tontorrera daraman bidea. Igoera lasaian paisaiaz gozatuz, Orhi mendiari begira begiak betetzeko aukera izango dugu. Urrun dago Orhi oraindik. Eguneko lehenengo atsedena hartuko dugu Murkuillako lepoan, Mullagateko gandorrari ekin aurretik. Uneoro bistan izango dugu Orhi, eta eztena izango da aurrera eragiteko. Tartako lepora heltzearekin batera txantxak amaitu direla ohartuko gara: Zazpigañako malda bortitza parean dugu dagoeneko.

Malda belartsu eta harkaiztsua gainditu eta Zazpigañako gailur lerdenera helduko gara (1.765 m). Orhi pare-parean dugu, Alupiñako ataka baizik ez dugu tartean. Atakara Zazpigaña mendiaren iparraldeko aurpegitik doan xenda jarraituz jaitsi gaitezke, edo gailurreria zorabiagarri samarra igaroz –ederragoa, ezbairik gabe, mendizaleagoa–. Behin atakara helduta, azken malda piko bat gainditu besterik ez dugu izango, Kantauri itsasotik gatozela bi mila metroz goiti dagoen lehenengo gailurrera iristeko. Orhi (2.017 m). Ikuspegia zoragarria da norabide guztietan. Etapa amaiera begien bistan dugu dagoeneko: Larraineko mendatea (1.573 m). Jendez gainezka egon ohi den Orhiko gailurra agurtu eta, bide errazetik Larraine eta Otsagabia batzen dituen errepidera helduko gara azkar batean. Hiru Erregeen Mahaia bertan dago.

Azkenak
Emakume sexualizatuak oholtzan eta Arrigorriagako polemika: askatasunaren eta eredu patriarkalaren artean

Norbere gorputzaren gaineko erabakiez, estetika heteropatriarkalaren morrontzaz, kontraesanez eta musikaren industriaz solastatzeko baliatu dugu Arrigorriagako polemika: herri horretako jai batzordeak Vulkano orkestra festa-egitarautik kentzea erabaki du, ikuskizuneko... [+]


2025-07-15 | ARGIA
Danimarkak derrigorrezko soldadutza ezarri du emakumeentzat

Danimarkako Gobernuak argudiatu du, azken urteotako aldaketa geopolitikoen aurrean defentsarako baliabide gehiago behar dituela. Errusiak Ukraina inbaditu izana aipatu dute preseski, baita AEBetako Trump presidenteak Groenlandia uhartea kontrolatzeko asmoa iragarri izana ere... [+]


2025-07-15 | Irulegiko Irratia
Minbizien %19 gure ingurumenari lotuak izanen lirateke, Munduko Osasun Erakundearen arabera

Hori da Munduko Osasun Erakundeak iragarri berri duen zenbaki ikaragarria. Horregatik, osasun arloko profesionalen CPTS taldeak prebentzio kanpaina berria plazatu berri du, publiko handia asaldatzeko.


Analisia
Europar Batasunak zifratua hautsi nahi du segurtasunaren aitzakiarekin

Europako Batzordeak, Batasunaren barne-segurtasuna indartzeko promesarekin, aspaldi lantzen ari den bide-orri bat aurkeztu du segurtasun-indarrek herritarron datuetarako sarbide eraginkor eta zilegia izan dezaten. Krimen antolatua, terrorismoa, haurren abusua eta antzeko... [+]


2025-07-15 | Gedar
50 bat gazte afrikar kale-egoeran daude Donostian, asilo-eskaeren erantzunaren zain

 Frantziako Estatutik kanporatu zituzten, asilo-eskaerak Espainiako Estatuan egin behar zituztela esanez. Asteak daramatzate zain Donostiako Amara auzoan. 


EIRE euskal unibertsitate-irakasleen elkartearen amaiera

Erakundeek, beren helburua bete ondoren ere, bizirik irauteko ahalegina egiten dute, Max Weber-ek zioen modura. Baina porrotaren kontzeptuaren eremutik haratago joan eta jakinduria eta ausardia behar dira elkarte bat amaitzeko, Alan Badiou gogoratuz.

Euskal Herrian ere... [+]


2025-07-14 | Rober Gutiérrez
25 urteko bidaia

Sortze beretik proiektu batekiko lotura profesionala egon denean eta atxikimendu emozionala hain handia denean, zaila izaten da berari buruz hitz egitea. Bai Euskarari ziurtagiriak 25 urte bete ditu, eta bizi izandako oroitzapenak eta esperientziak metatzen zaizkit oroimenean... [+]


Etorkinen aurkako “ehiza-gau” antolatuak egin dituzte Espainiako herri batean, inpunitate osoz

Hainbat gauez jarraian, gorrotoa eta arrazakeria hedatu eta "etorkinen aurkako ehiza" egin dute Murtziako herri batean, "Espainia garbitzeko". Kolektibo antiarrazistek ultraeskuinaren inpunitatea salatu dute.


Desazkunde turistikoaren aldeko Euskal Herriko topaketak egingo dituzte Donostian

BiziLagunEkin plataformak desazkunde turistikoaren aldeko Euskal Herriko topaketak egingo ditu Donostian, elkar ezagutzea, esperientziak partekatzea eta gogoeta kolektiboa egitea helburu. Egitarauaren xehetasunak datozen asteetan jakinaraziko dituzte.


Bi pertsona atxilotu dituzte Ordizian, ertzainak zauritzea leporatuta

Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Sailaren arabera, hainbat pertsonen arteko borroka bat zela eta bertaratu dira larunbat gauean ertzainak Ordiziara (Gipuzkoa), eta liskarrak izan dira. Bi ertzain ospitaleratu dituzte: bat lepauztaia apurtuta eta masailean ukabilkada bat jasota;... [+]


Mugak Zabalduz karabana Irundik abiatu da pertsona migratzaileek pairatzen duten biolentzia salatzeko

Euskal Herritik eta Kataluniatik abiatu da aurtengo Mugak Zabalduz karabana. Calaisko itsasartea, Frantziako Estatuan du helmuga, giza eskubideak bermatzea eta berehalako erregularizazioa eskatzen ditu besteak beste.


2025-07-14 | ARGIA
Sanferminak “nahi bezala gozatzeko eskubidea” aldarrikatu dute Iruñean, ostiraleko sexu erasoa eta gero

Mugimendu Feministak deituta, ehunka herritar, ordezkari politiko eta jaietako talde bildu dira uztailaren 13an Iruñeko Gaztelu Plazan. Intentsitate handiko eraso baten eta intentsitate txikiko beste hainbat erasoren testuinguruan egin dute elkarretaratzea. Eraso sexistarik... [+]


PKK-k armen suntsiketa irudikatu du, eta Erdoganek iragarri du legebiltzarrean batzorde bat osatuko dela prozesua jarraitzeko

Bere buruzagi historiko Abdullah Öcalenek joan den astean Turkiako Imraliko espetxetik eskatutakoari men eginez, PKK Kurdistango Langileen Alderdiak ekin dio armagabetzeari. Ostiralean egin dute ekitaldia, Iraken menpeko Kurdistango Sulaimaniya hirian, eta 30 gerrilari... [+]


Frantziako Legebiltzarrak dei egin dio Europari “harreman ekonomikoen estrategia aldatu” eta Txinarekin lankidetzak garatzera

153 orrialdeko txosten bat kaleratu du parlamentuak. AEBak ez ditu apenas zuzenean aipatu, baina horretarako "ikuspegi atlantista" terminoa erabili du: "Europak darabilen ikuspegi horrek gerra-komertziala ekarri du Europaren eta Txinaren artean, ageriko kalte eta... [+]


Akordio historikoa Kaledonia Berrian
Nazioarteko aitortza lukeen Kaledonia Berriko Estatua onartu du Frantziak, bere mugen barruan

Konfiantzaren erronka izenburua jarri diote Kanakyko indar independentisten eta unionisten arteko akordioari. Ozeano Bareko uhartediak herrialde europarraren parte izaten jarraituko luke, baina estatu izaera lor dezake kaledoniarrek hala bozkatzen badute. Datorren urte hasieran... [+]


Eguneraketa berriak daude