Europako Batzordeak, Batasunaren barne-segurtasuna indartzeko promesarekin, aspaldi lantzen ari den bide-orri bat aurkeztu du segurtasun-indarrek herritarron datuetarako sarbide eraginkor eta zilegia izan dezaten. Krimen antolatua, terrorismoa, haurren abusua eta antzeko izugarrikeriak aitzakiatzat erabiltzen dituzte bide-orri hau justifikatzeko, inork zalantzan jartzea zaila izan dadin. Baina asmo onez betetako diskurtso horren atzean, benetako asmoa ezkutatzen dute: gure eskubide digitalen, gure pribatutasunaren eta zelatatuak izan gabe komunikatzeko eskubidearen aurkako eraso larri bat.
Orekaz hitz egiten dute, gure pribatutasuna haien segurtasunarekin bateragarri egiteaz. Baina hori kea da. Ezin da zerbait “orekatu” bere oinarrietako bat suntsituz.
Utzidazue zergatia azaltzen.
Lawful access by design esaten diote (diseinutik legezko sarbidea). Horrek esan nahi du: plataformek, aplikazioek, mezularitza-zerbitzuek eta gailuek mekanismo bereziak eduki beharko lituzketela, indar polizialek datuetara sartu ahal izateko, datu horiek zifratuta egon arren. ProtectEU-ren bide-orriaren arabera, 2030erako estatu kide guztiek gaitasuna izan beharko lukete komunikazio zifratuetara eraginkortasunez sartzeko. Hori guztia, gainera, “zifratua ahuldu gabe” egin nahi dutela diote. Baina bi gauza horiek batera, ezin dira eman.
Ezinezkoa da zifratze sendoa edukitzea, zifratze horrek “Gobernuarentzat izan ezik” aukera aktibatuta badauka.
Behin ate bat irekitzen baduzu, edonor sar daiteke. Atzeko edozein ate edo sarbide alternatibo, sekretua izan beharko lukeena deszifratzea ahalbidetzen duen edozein mekanismo… egiturazko kaltea da. Gobernu autoritarioek, enpresa pribatuek, poliziek eta baliabide teknikoak eta motibazio nahikoa duen edonork ustiatu dezaketen zuloa.
Batzordeak Going Dark kontzeptuarekin justifikatzen du eraso hau: segurtasun indarrek kriminalitate digitalaren aurrean itsu geratzeko duten beldurrarekin. Zifratuak poliziari bere lana egitea eragozten diola diote. Baina hori falazia arriskutsua da. Poliziak inoiz baino sarbide handiagoa du datu pertsonaletara. Arazoa ez da ezin direla sartu, sarrera mugagabea nahi dutela baizik, benetako bermerik gabe, errudunak eta errugabeak bereizten ez dituzten zaintza masiboko tresnekin.
Prebentziozko zaintza bateraezina da gizarte aske batekin. Demokraziak, baldin eta existitzen badira, ez dira defendatzen mundu guztia zelatatuz, guztiek modu pribatuan, seguruan eta beldurrik gabe komunikatzeko duten eskubidea errespetatuz defendatzen dira.
European Digital Rightsetik (EDRi), Chloé Berthélémy ikertzailea oso argia izan zen: ProtectEU Europako distopia digitala lortzeko beste urrats bat da. Ez da segurtasun-politika bat. Zaintza-arkitektura bat da. Kontrol-eredu berri baten oinarriak ezartzen ari dira, betikoa aitzakia hartuta. Beti dira kausa nobleak. Beti da gure onerako. Baina emaitza beti bera da: botere gehiago estatuentzat, askatasun gutxiago herritarrontzat.
Ez al da jokabide ezaguna?
Zifratzea tresna politiko eta soziala da.
Kazetariak babesten ditu errepresoreen aurrean, ekintzaileak mehatxuen aurrean, indarkeriaren biktimak biktimarioen aurrean, ahots disidenteak errepresioaren aurrean, LGTBIQ+ pertsonak *foboen aurrean, emakumeak tratu txarren egile direnen aurrean, herritar arruntak banku ustelen aurrean, zaintza-enpresen aurrean, eta urrats bakoitza kontrolatu nahi duten gobernuen aurrean. Babesten ditu langile prekarioak enpresa ustelen aurrean, ikasleak autoritate bortitzen aurrean, migranteak xenofoboen aurrean, adinekoak indarkeria egoeren aurrean, errefuxiatuak diskriminazioaren aurrean, artista eta sortzaileak zentsuraren aurrean, lurralde okupatuetako herritarrak indarkeriaren aurrean, mugimendu feminista patriarkatuaren aurrean, pobreziaren aurka borrokatzen diren komunitateak zapalkuntzaren aurrean, berdintasunaren alde borrokatzen dutenak diskriminazio sistemikoaren aurrean…
Adibide gehiago jarri ditzaket, baina uste dut ideia ulertzen dela:
Eta kontua ez da EBren asmo onetan konfiantza izatea. Printzipioak dira. Sarbidea guztiz legezkoa izan arren, epailearen aginduz bakarrik aktibatuko balitz ere, atea hor egongo litzateke, bortxatzeko, berrerabiltzeko, iragazteko edo gaizki kudeatua izateko prest.
Ez al dugu ikasi “segurtasunagatiko” aitzakia bakoitza, mehatxu bat dela azkenerako?
Erakundeek konbentzitu nahi gaituzte bi munduetatik onena izan dezakegula: pribatutasuna herritarrentzat eta legezko sarbidea polizientzat. Baina hori ez da egia. Ez dago herritarrontzat segurua den baina Estatuak erabil dezakeen zifratze bat diseinatzeko modurik, bide hori bera ahulezia sistemiko bihurtu gabe. Hala diote ehunka adituk, kriptografok, akademikok, baita segurtasun-agentzietako kide ohiek ere.
Behin eta berriz errepikatzen dute: guztientzat da ala ez da inorentzat. Kontrakoa esaten duenak gezurra esaten du edo ez daki zertaz ari den.
Helburua ez litzateke izan behar zaintza hobetzea: zaintza geldiaraztea baizik
Ez dugu zaintza digitaleko eredu berri bat behar. Kontrakoa behar dugu: gardentasun handiagoa, herritarren kontrol handiagoa, tresna deszentralizatu gehiago. Europol gutxiago behar dugu, Frontex gutxiago, susmagarria nor den erabakitzeko algoritmo gutxiago.
Eta, batez ere, zelatatu ez gaitzaten eskubidea defendatu behar dugu.
Zelatatzen gaituztenean, ez garelako benetan aske. Zeren begiratzen gaituztenean, autozentsuratu egiten baikara. Irakurriak, grabatuak edo etiketatuak izateko beldurrak gure jokabideak aldatzen dituelako, intimitatea hausten duelako eta otzanago bihurtzen gaituelako.
Beldurra saldu nahi digute zaintza naturaltzat har dezagun. Baina ez ginen jaio zelatatuak izateko. Ez dago segurtasunik atzeko atez betetako mundu batean.
Horregatik, behetik, ertzetatik, ezkerretik, sare deszentralizatuetatik eta espazio libreetatik, esan dezagun:
ProtectEU EZ!!!
WeTransferren baldintza berri gaiztoen aurrean, alternatibarik? Bai, pare bat, edo bien arteko konbinazioa. Enkriptazioa edo/eta Tori.eus zerbitzu euskalduna erabiltzea.
Hautsak harrotu ditu azken orduetan Interneten WeTransfer zerbitzu oso praktiko eta erabiliak iragarri dituen erabilpen baldintza berriek, abuztuan jarriko direnak indarrean. WeTransfer da oso fitxategi (edo fitxategi multzo) handiak bidaltzeko modu bat. Ez dira kabitzen e-posta... [+]
Hiru adibide azken asteetakoak Europako herri-administrazioak ari direla software librerantz mugitzen. Eta ez bakarrik sendotasun teknikoagatik eta aurrezpen ekonomikoengatik, baita ikusi dutelako AEBetako sistemekin morrontza izatea arazoa izan daitekeela etorkizun hurbilean... [+]
Informazio sareetan murgilduta, aktibismo digitalaren inguruan zenbait informaziora heldu naiz. Aktibista digitaletan pentsatzen dudanean, antolaketa moduetan ere pentsatzen dut, denok ez diegu-eta arazoei berdin heltzen. Batzuek aktibismo digitalari komunikazioatik heltzen... [+]
Ikas-egoera, Wikipediaren arabera, hezkuntzari lotutako ingurune batean egiten den baliabide eta jarduera didaktiko antolatuen bidez egiten den ekimen pedagogikoa da. Eta hain zuzen ere, Euskal Wikilarien Kultur Elkarteak (EWKE), euskarazko Wikipediaren sustatzaileak,... [+]
"Teknologia burujabea Euskal Herrian? Zure proiektua ezagutu nahi dugu!": horrela egin du deia Euskarabildua jardunaldiaren antolakuntzak hurrengo ediziorako proposamen eskea eginez. "Azaroan Euskarabildua jardunaldiaren 14. edizioa ospatuko da eta Euskal... [+]
Kondenatutako atzerritarren nazionalitateari buruzko datuak argitaratuko dituela adierazi du Erresuma Batuko Barne ministroak. Bide beretik, pasa den astean ezagutarazi zen Aste Nagusian atxilotutako 79 pertsonaren argazkiak filtratu zituela Ertzaintzak.
EAJk, EH Bilduk eta PSE-EEk ekimen bat adostu dute Eusko Legebiltzarrean Hezkuntza Sailari eskatzeko Iradi software libreko hezkuntza plataforma hedatzen jarraitzeko. Zenbait ikastetxetan ezarri da Iradi orain arte. Baliabide partekatuak, komunikazio zerbitzuak (e-posta eta... [+]
Euskal Herriko bi muturretatik datoz Itziar (Bilbo, 1982) eta Ekaitz (Erriberri, 2002), sortzen ari den Burujabetzaren Aldeko Mugimenduaren berri ematera. Euskal Herrian diren burujabetza prozesu ugariak arloz arlo bultzatu eta indartu nahi ditu BAMek. Lan horretan hasteko,... [+]
Azken urteetan, adimen artifizialaren (AA) garapenak hizkuntza gutxituen egoeran eragin nabarmena izan du. Teknologia erraldoiek garatutako eredu nagusiak, hala nola ChatGPT, hizkuntza nagusietan trebatzen dira, eta horrek euskararen moduko hizkuntzak bazterrean uzteko arriskua... [+]
Trumpek AEBetako presidentetza hartuko duen eguna baliatuta, Goazen lagunok lelopean, multinazionalen jabetzako sare sozial "toxikoak" utzi eta fedibertsora trantsizio kolektiboa bultzatzeko kanpaina egiten ari dira eragile ugari. “Internet gizatiarrago batean... [+]
Nazioartean ekimen batek baino gehiagok seinalatu du datorren astelehena, 2025eko urtarrilaren 20a, Twitterretik alde egiteko egun gisa. Donald Trumpek ofizialki AEBetako presidentzia hartzeko eguna izango da, eta haren eskutik X/Twitterreko jabea, Elon Musk, Etxe Zurira... [+]
2025erako teknologia aurreikuspenen azterketa arina egin dut. Urtero bezala, medioetan 2025ean teknologiak ekarriko duenaz hitz egiterakoan diskurtsoa oso antzekoa da. Teknologiaz idazten dugun askok badugu etorriko denarekiko gehiago jakiteko larritasuna, berria aurreratzeko... [+]
Mastodon.eusen euskara da hizkuntza nagusia, baina Fedibertsoa ehunka hizkuntza hitz egiten dituen komunitate global eta bizia da. Horregatik, itzulpenak egiteko Libretranslate tresna librea erabiltzen hasi dira. Horri esker, nazioarteko eragile eta norbanakoek argitaratukoak... [+]