Mirentxu Larrañaga Sueskun: «Gizaseme haietariko asko obus-shockak jota geratu zen»


2006ko azaroaren 12an
Zein da liburu honen historia?
Private Peaceful izena ustekabean aurkitu zuen Michael Andrew Brigde Morpurgo egileak Bedforden dagoen hilarri batean. Haren azpian ehortzitako soldadu soil eta ezezagun baten oroigarri-edo zen. Bedford, Ingalaterrako Bedfordshire konderriko hiriburua da, eta han dago hilarri hori, hain zuzen ere, Commonwealth-eko gerra-hilarriak gordetzen dituen hilerrian.

Beraz, zeuk euskaratutako Peaceful soldadua eleberrian kontatzen dena egiazkoa da?
Ez. Morpurgoren nobelak hilarri hartako soldadu ezezagunaren izena titulutzat badarama ere, eta protagonistek abizen hori duten arren, fikziozko istorioa du kontakizun. Benetako pertsonen aipuak (bizidunenak nahiz hildakoenak), egiazko toponimia-izenak, edota gertakari historikoei buruzko erreferentziak oro, mailegu gisa baino ez darabiltza egileak, fikzioa ahalik eta testuingururik egiantzekoenean kontatzearren. Bestelako izen, pertsonaia, toki eta jazoera guztiak, Morpurgoren irudimenari zor zaizkio.

Britainia Handiko armadak fusilatu zituen berezko soldaduen omenez eginikoa da, ez da hala?
Bai. Desertatzeagatik, koldarkeriagatik edota beren postuetan lokartze hutsagatik hil zituzten. Gizaseme haietariko asko, obus-shockak jota geratu zen. Gerra-neurosiarekin. Obus eztandek eragindako ikara zela-eta, nerbio krisiak eta bihotzekoak izaten zituzten soldaduek; izan ere, asko eta asko, bizirik lurperatuta egon izan ziren, inoiz edo behin, obus eztandaren batek lurrez estali eta gero.

Peaceful soldadua
Michael Morpurgo
Alberdania
194 orrialde
19,50 euro


Lehen Mundu Gerran fusilatutako gazte haiek

Jakina da Lehen Mundu Gerrako gudu-zelaietako borroketan parte hartu behar izan zuten gazteen artean gerra hark eragin zuen triskantza. Milaka eta milakaren heriotza edota betirako elbarri gelditu behar izana. Aipatu izan dira ere agintari militarrengandik soldadu haiek jasandako bidegabekeriak -adibidez, zinean, Senderos de gloria filma izan daiteke adibide garbienetako bat-. Michael Andrew Bridge Morpurgo idazle britainiarrak, Britainia Handiko eta Commonwealth erkidegoko armadetan izandako bidegabekeriak ekarri ditu konturanobela honetan, 1914-1918ko gerra bizitako soldadu gazte baten oroimenen bitartez. Izan ere, 290 soldadu inguru fusilarazi zituzten, ihes egiten saiatzea edo koldarkeria leporatuz, salatuei, nork defendatuko ez zituen gerra-epaiketa laburrak egin ondoren.
Mirentxu Larrañaga Sueskunek Alberdaniarentzat euskaratutako liburuan Michael Morpurgok argi adierazten duenez, gaurdaino, ez du inork sekula ofizialki aitortu soldadu haiek pairatu zuten bidegabekeria. Britainia Handiko Gobernuak uko egiten baitio, oraindik ere, hil ondoko barkamenak emateari.

Azkenak
Seaskaren baliabideak emendatzeko eskatu diote Frantziako Hezkuntza ministroari Ipar Euskal Herriko parlamentariek

Maiatzaren 21ean bidali diote gutuna Elisabeth Borne Frantziako Hezkuntza ministroari Ipar Euskal Herriko sei parlamentariek. Dagoen ikasle kopurua ikusita, ikastoletarako aurreikusi dituzten lanpostuak "aise gutxiegi" direla deitoratzen dute gutunean. Kexua adierazteko... [+]


Eibarko Udalak jai batzordeari jarritako oztopoak salatu dituzte

Eibarko San Juanetara begira, Eibarko jai batzordeak udal-gobernuaren eta alkatetzaren aldetik jasotzen ari duen jarrera salatu du. JHH Jaixak Herrixak Herrixandakoak batzordeak luzatu proposamenak "arrazoirik gabe" errefusatu dituztela deitoratzeaz gain, Udalak... [+]


2025-05-23 | Elhuyar
Ipar globaleko konpainia gutxi batzuk dira baliabide naturalen erauzketarekin lotutako gatazken arduradun nagusiak

Ehun konpainia multinazional baino ez daude baliabide naturalen erauzketarekin lotutako gatazka guztien % 20aren atzean, Bartzelonako Unibertsitate Autonomoak egin duen ikerketa baten arabera. Ikerketak agerian utzi du iparralde globaleko herrialdeetako konpainiak baliabideez... [+]


Aroztegiko epaiketaren kronika (laugarren eguna)
Taldean erabakita, dena era baketsuan egin zutela esan dute auzipetuek

Ostegunean auzipetuek deklaratu dute, eta haien adierazpenetatik honakoa laburbildu liteke: Lekarozko plazan edo akanpadan biltzen ziren herritarrek taldean erabakitzen zuten zer egin; oro har, obren eremura joan eta makinen aurrean era pasiboan jarri.


2025-05-22 | ARGIA
Bizilagunekin plataformak ‘Donostia Tropikala’ festa egingo du maiatzaren 30ean

Ekimen honekin tonu alai eta ironikoan salatu nahi dute aldaketa klimatikoa eta turistifikazioa elkar elikatzen ari direla, eta horrek "gure hiria eta lurraldea merkatuaren logikaren esku uzten" dituela.


“Euskal Herrian berezko askapen prozesu bat badagoela konturatzeko balioko dute topaketek”

Burujabetzaren Aldeko Mugimenduak topaketak antolatu ditu larunbatean, Tafallan (Nafarroa). Egun osoko egitarau zabala antolatu dute, eta mugimendu horretako kide den José Javier Oses "Jotas"-ekin hitz egin du ARGIAk. Osesek azpimarratu du elkarteak Euskal Herri... [+]


2025-05-22 | ARGIA
Nafarroako D-PAI ereduan bideratu nahi diren aldaketak euskararen kaltetan doazela gaitzetsi du guraso talde batek

Erriberri, Tafalla, Gares, Sarriguren, Buztintxuri eta Noaingo ikastetxe publikoetako D-PAI ereduko guraso talde bat Nafarroako Hezkuntza batzordean egon da, 57/2024 foru aginduari jarraikiz, Hezkuntza Departamentuak bideratu nahi dituen aldaketak deitoratzeko. Euskarazko... [+]


2025-05-22 | dantzan.eus
80-90 urte bitarteko dantzariz osatutako euskal dantza taldea

Adina ez dela dantzan aritzeko oztopo agerian utzi dute Errenteria-Oreretako Beti Bizkor elkarteko euskal dantza taldeko kideek. Dantzaren onurak argi erakusten dituen testigantza esanguratsuak jaso ditu Ikerne Zaratek Oarsoaldeko Hitzan argitaratutako Adina ez dadin ekiteko... [+]


2025-05-22 | LAB sindikatua
67 urte betetzear zituen garraiolari bat hil da Irunen
LABek jakin duenez, herenegun, goizaldeko 6:30ean, TRANSDIPE S.L. enpresako S.S. garraiolaria hilik agertu zen Irunen, lanerako prestatzen ari zen kamioiaren aldamenean. Kamioia martxan zegoen, atea irekita eta zantzu guztien arabera, heriotza ez traumatiko baten aurrean gaude... [+]

Iratxe Sorzabalen aldeko epaiari helegitea aurkeztuko dio fiskalak

Espainiako Auzitegi Nazionaleko fiskalak kasazio helegitea aurkeztuko du Auzitegi Gorenean, Guardia Zibilak eragindako torturak onartu eta Sorzabal errugabetu zuen epaiaren aurka. Sorzabalek bere burua autoinkulpatu zuen gutuna torturen ondorioz idatzi zuela ebatzi zuen Auzitegi... [+]


2025-05-22 | ARGIA
90 kamioi baino ez dira sartu Gazan eta gosetea zabaltzen ari da

NBEk azaldu duenez, egunotan soilik 90 kamioi sartu ahal izan dira lurraldera oinarrizko elikagaiekin; beste 105 zain daude mugan. Gazako gobernuaren prentsa bulegoak emandako datuen arabera martxotik 326 pertsona hil dira elikagai eta botika faltagatik eta 300 abortu izan dira... [+]


40 minutu Iratxerekin

Historikoa izan da, Monarkia Espainiarreko epaitegi batek honako ebazpen hau onartu du: "Iratxe Sorzabal zaintzeaz arduratzen ziren funtzionarioek elektrodoak aplikatu zizkioten deklaratzera behartzeko, eta horrek zera dakar, haren oinarrizko giza eskubideak nabarmen... [+]


2025-05-22 | Gedar
Geldialdia AEBen eta Iranen arteko negoziazio nuklearretan, Israelek mehatxuak areagotzen dituen bitartean

Teheranek ez du baieztatu hurrengo elkarrizketa-saioan parte hartuko duen, Israelgo Estatuak Irango instalazio nuklearrei eraso egiteko mehatxuak egiten dituen bitartean.


2025-05-22 | Axier Lopez
Alemaniako Red.media hedabidea itxiarazi dute

ARGIAk aspaldi du harremana Alemaniako Red.media hedabidearekin, beren bideo batzuk topatuko ditu irakurleak ARGIAren webgunean. Baina haien aurkako jazarpen kanpaina baten ondorioz proiektua ixtea erabaki dute. Red-eko kideek arrazoiak publikoki azaldu dituzte eta artikulu... [+]


Eguneraketa berriak daude