Soka-dantzaren etenak


2006ko ekainaren 25ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Egungo emakume bizkaitarrek euren arbasoek adina adore eta energia daukate (...) euren larruazal fresko eta gorriak indarra eta sendotasuna adierazten du; gizonen pare lan egiten dute larreetan, eta itsas portuetan gizonak baino arduratsuago ibiltzen dira zama astunenak garraiatzeko orduan". (Alexandre de Laborde, 1773-1842).

Aipamena bigarren eskukoa da, Jose Felix Diaz de Tuestak Euskal Herria atzerritarren ahotan liburuan egin duen bildumatik hartua. Ugariak dira atzerritarrek euskal emakumeez egindako iruzkinak, eta ez bakarrik gorpuzkerari eta itxurari buruzkoak. Ikusi bestela:
"Izaerari dagokionez alde handia dago euskal andreen eta gizonen artean. Andreak bixi-bixiak eta gogotsuak dira eta jeneralean gizonek baino askoz ere talento handiagoa daukate". (George Borrow, 1803-1881).

Kontua da erretratu zinez ohoragarria eta aurrerakoia ateratzen dela batez beste. Zera pentsarazten duena, non eta nola eten ote zitzaigun gure birramonen soka. Horregatik, aurrekoak irakurri ditudanetik, gehiago erreparatzen diet goizean lanera doazen emakumeei. Tren geltokitik samaldan irteten dira. Bidegorrian dozenaka, asko bizikletaren aurrean saskia eta atzean haurrarentzako eserlekua daramatela. Autopistan ez naute jada gizonezkoek bakarrik aurreratzen. Paisaia ikaragarri emakumetu da azken urteotan. Eta paisaia horri darion hotsa polifonikoagoa da, soprano eta kontraltoak barne.


Ahotsa/k

ETAren su-etenaren aldarria emakume ahotsez geratuko da historiarako. Mendeku moduko bat sentitu nuen horretan. Yoyesen ahotsa gogoan. Pentsamenduan, behin eta berriro datorkidan susmoa: emakume izateak zenbateraino eragin zuen bere hilketan. Ez zegoen eskolako patioko borroketan hezia. Jomuga erraza zen.

"Eurak (ETAkoak) izan ziren gure artean eduki behar direnak zeuzkatenak; besteok kastrazio sinbolikoa onartu genuen". Joseba Zulaikak Berrian idatzia apirilaren 2an. Antropologoaren arrazonamendutik zintzilik geratu naiz: zer kastrazio klase ote zen kinka horretan emakumezkooi zegokiguna? Dakidana da isilik egotearekin edo, ezer esatekotan amen esatearekin, liskar askotatik libratu izan garela. Gurea marmarra eta itzala izan dira, metro koadratuko bakearen truke.

Zorionez emakume ahotsak zabaldu du aldi berria. Eta etorri da sokan Ahotsak, hitzari emakume doinua ezarri dion taldea. Enbaxadoretzan bikain dabiltza, tantoak irabazten. Susmoa daukat batek baino gehiagok marketing operazio hutsa ikusiko duela mugimendu horretan guztian. Gustura entzungo nituzke emakume horien alderdikide zenbaiten pentsamenduak, autosufizientziari jelosia tanta batzuk isurita egosten diren horietakoak. Lasai, denbora kontua besterik ez da emakumeen kidetasuna liseritzea. Ondo bidean Ahotsak taldea ezkutatu egingo da bere helburuak erdiesten dituenean, baina ordurako mugarri bat jarrita utziko du herriko plazan.

Ezki usain sarkorra ekain betea dela iragarriz, laino beltzak estaltzen du bat-batean eguzkia ekainaren 30ean. "Eta egun guztian horrela lanean jardun ostean, gauean neke izpirik agertu ez eta danbolinaren soinuan dantzatzen dira". Hala borobildu zuen Alexandre de Labordek euskal emakumeen erretratua. Estrabonek berriz, Kristo aurreko lehen mendean: "Emakumeek ere dantzan egiten dute gizonekin batera elkarri eskutik helduta". Nork eteten du historiaren soka Alardean?


Azkenak
2025-06-12 | Estitxu Eizagirre
Hernaniko San Juan Preludioa
“Haziak erein nahi izan ditut, gerora emaitza artistikoak jasotzeko”

Ekainaren 14an egingo da Hernanin San Juan jaiak iragartzen dituen 30. Preludio kontzertua. Aurten emakume bat izango du zuzendari musikal: Judith Montero Imaz. Behin batuta hartuko, eta emakumeek musika ondarean egindako ekarpena ekarri du fokupera. Berarekin eta Hernaniko... [+]


Nazioarteko martxako euskal herritarrak Kairotik
“Gu atxilotzen ari dira martxarekin fokua Palestinan jartzen ari zelako”

Kairoko hotel batetik hitz egin du ARGIArekin ostegun goizean Pili Revilla gasteiztarrak. “Edozein momentutan atxilotu gaitzakete”, adierazi du. Solasaldiaren unean Euskal Herritik joandako bost herritar daude atxilotuta, eta nazioarteko dozenaka. Arreta Palestinako... [+]


Subflubiala Ez! plataformak kanpaldia egingo du Leioan asteburuan

Kanpaldiaren helburua "osasuna eta ingurumena arriskuan jartzen dituen eta etorkizuna hipotekatzen duen proiektu jasanezina" geldiaraztea da.


2025-06-12 | ARGIA
Gazarako Martxan parte hartu behar zuten herritarrak atxilotu dituzte, eta hainbat orduren ostean askatzen hasi dira

Ekainaren 13an hasi behar duen Gazarako Martxako partaideak atxilotzen ari da Egiptoko Polizia, tartean hainbat euskaldun. Israel Gazan egiten ari den sarraskia salatu eta korridore humanitario bat ireki dadila eskatzeko abiatu dute ekimena mundu osoko 3.000 herritarrek. 


2025-06-12 | Sustatu
YouTubek isil-isilik aldatu ditu gorroto politikak eta genero identitateari babesa kendu

Urte hasieran gertatu zen, urtarril eta otsail artean, Donald Trumpen bigarren agintaldia hasi zenean eta DEI politiken kontrako gurutzada hasi zuenean hark. Baina ez zen izan prentsa-ohar edo iragarpenik. Erabilpen baldintzetan, norbaiten "genero identitatearen eta... [+]


2025-06-12 | Gedar
2022tik hona, gutxienez 68 preso izan dituzte uhalekin loturik EAEko espetxeetan

Eusko Jaurlaritzak 2022an eskuratu zuen Zaballako (Araba), Basauriko (Bizkaia) eta Martuteneko (Gipuzkoa) kartzelen gaineko eskumena, eta ordutik uhalen edo eskuburdinen bidez loturik izan dituzten pertsonen inguruko datu batzuk eman ditu Maria Jesus San Jose (PSE-EE) sailburuak... [+]


Inguma datu-base berritua aurkeztuta ekin die UEUk aurtengo ikastaroei

Udako Euskal Unibertsitateak hogei jardunaldi eta topaketa antolatu ditu ekainaren 11tik hasita hilabete batez, hausnarketari bide emateko eta "arnasgune akademikoa" izateko helburuarekin. Inguma datu-base berrituan unibertsitate mailako jakintza alor ugaritako ia 50.000... [+]


Lanbide Heziketa Dualaren “gezurra” salatu eta egoera aldatzeko eskatu du irakasle talde batek

Espainiako Lanbide Heziketaren legeak egoera larria ekarri duela iritzita, kezka nagusiekin manifestua idatzi du irakasle talde batek eta jasotako sinadurak aurkeztu dizkio Eusko Jaurlaritzako Lanbide Heziketako Sailburuordetzari. “Joan garen ikastetxe guztietan bat egin... [+]


“Lokalizatuta dauden epigrafeak leku batean biltzeko ahaleginik ez da egin”

Iragan udazkenekoa dugu liburua: Euskarazko izenak erromatar garaiko aldare eta hilarrietan (Nabarralde, 2024). Historiara jo du berriz Juan Martin Elexpuru idazle eta filologoak, eta argira ekarri euskarak epigrafian egina duen bidea, utzia duen aztarna, orain artean inork egin... [+]


Debako liburutegian haurrek jasaten duten diskriminazioa ezabatuko dute

6 urtez azpiko haurrek egunean ordubetez baino ezin zuten egon Debako liburutegian, eta egoera hori aldatzeko borrokan aritu da herriko ama talde bat. Udal gobernuak jarrera aldatu eta onartu du herritar guztiek, duten adina dutela, nahi dutenean egon ahal izatea liburutegian... [+]


Beste bi torturatu aitortu ditu Nafarroako Gobernuak

Guillermo Garcia eta Ioseba Pagola “giza eskubideen urraketen biktima” izan zirela aitortu du gobernuak. Egiaren Garaia Da plataformak “positiboki” baloratu ditu beste bi aitortza hauek.


Naparrari buruzko ‘16.060 egun’ dokumentala ikusgai, desagertu zela 45 urte igaro direnean

Jose Miguel Etxeberria Naparra-ren gorpua bilatzeko bigarren saiakera kontatzen duen dokumentala interneten ikusi daiteke asteazken honetatik aurrera. Igandean ekitaldia egingo dute, Batallon Vasco Españolek iruindarra duela 45 urte bahitu eta desagerrarazi zuela... [+]


Eguneraketa berriak daude