Eski oholak, botak, euskarriak, uhalak...


2002ko urtarrilaren 27an
Mendiko eskian erabiltzen diren oholak, euskarriak eta botak beste eski motetakoengandik desberdinak dira, jaisteaz gain maldan gora igotzea ere ahalbidetu behar baitute. Jaitsierak egiteko eski alpinoan erabilitako ekipoak izango lirateke onenak, baina igoerarako ahalik eta ekipo arinena behar dugu, bestela pentsa zer izango den hanka bakoitzean hainbat kiloko zamarekin igotzea... Horregatik, mendiko eskirako ohol, euskarri eta botak tarteko soluzio bat direla esan daiteke.

Oholak eski alpinokoen antzekoak dira itxuraz, baina normalean arinagoak eta motzagoak dira, nahiz eta hemen norberaren gustu eta preferentziek eta aurrekontuak ere eragina duten. Beste eskietatik bereizten dituzten xehetasun batzuk dituzte, espatulako zuloa eta zola fluoreszentea edo kolore bizikoa, esaterako. Botek ere, eroso igotzeko eta eskiatzen ongi jaisteko balio behar dute, baita oinez ibiltzeko ere, batzuetan eskiak kendu eta makutoan gordeta, oinez jarraitu behar baita, pasabide zail batetik edo elurrik gabeko eremu batetik igaro behar denean, adibidez. Horregatik gomazko zola izaten dute, mendiko botek bezala. Oinetakoen kontuan ere, norberaren gustuak erabakigarriak dira. Batzuek jaitsieraz ederki gozatu nahi izaten dute eta ohol edo bota gogorragoak eta astunagoak nahiago dituzte, nahiz eta igoeran deserosoagoak izan. Beste batzuek nahiago dute igoeran alferrik ez nekatu eta arinago joan. Izan ere, igoeran denboraren zati handiena pasatzen dela kontuan hartuta, zentzuzkoena da. Eski alpinokoekin alderatuz gero, orokorrean bota arinagoak, erosoagoak eta ibiltzeko egokiak izaten dira.
Ohola eta bota euskarriak elkartzen ditu. Lehenago esan bezala, igotzea eta jaistea ahalbidetu behar du, horregatik, jaisterakoan eski alpinoko euskarri batek bezala funtzionatuko du, eta igotzerakoan iraupen eskiko batek bezala, hau da, orpoa oholetik libre geratuz. Honela, elur gainean oinez ibiliko bagina baino erosoago joango gara gehienetan, pauso luzeagoa emango baitugu. Malda gogortzen den neurrian, mendiko euskarriak izaten dituen altxak asko errazten du igoera, orpoa gorago kokatuz ez baitugu oina maldaren paralelo eraman beharrik. Euskarria eta ohola eroriko batean ez galtzeko, botari uhal batzurekin lotuta eraman ohi dira.
Igoeran ohola atzerantz ez irristatzeko, foka larrua deitzen den ile gogorreko banda batzuk itsasten zaizkio eskiari, zola osoa estaliz. Ileak atzerantz (maldan beherantz, alegia) orientatuak daudenez, ohola aurrerantz irristatzen da, baina ez atzerantz. Igoera bukatutakoan oholei foka larrua kentzen zaie. Aitzina foken benetako larrua erabiltzen zen, baina gaur egun ez dira horretarako fokak hiltzen, beste materialekin egin ohi dira. Elur oso gogorra edo izoztua topatuz gero, hortzak (eskiaren kranpoi modukoak) lagungarri gertatzen dira igoeran ohola hobeto eusteko, egoera horretan foka-larruak ezingo baitu ohola ongi eutsi eta atzera egitea eragotzi.
Beste eski motetan bezala, bi bastoi erabiltzen dira, bai igotzeko eta bai jaisteko. Baina horretaz guztiaz gainera, egingo den ibilbidearen eta aurkituko diren zailtasunen arabera, arrunta izaten da kranpoiak eta pioleta eramatea, eta zeharkaldi zailetan soka bat eta eskaladako gainerako tresnak ere bai


Azkenak
Bizikleta martxa burutu dute Elizondon, osasun sistema publiko duinaren alde

Berrehun lagun hurbildu dira  Baztango Osasun Plataformak deituriko elkarretaratzera eta bizikleta martxara.


Lan heriotzak salatzeko Jaurlaritzaren Bilboko ordezkaritza blokeatu du LABek

Aurreko astean lan istripuen ondorioz sei behargin hil zirela salatzeko, 60 bat lagunek Eusko Jaurlaritzak Bilbon duen egoitzako sarrera blokeatu dute. Ertzaintzak bertan zeuden pertsonak identifikatu ditu. LAB sindikatuaren zenbaketaren arabera, dagoeneko 26 dira aurten... [+]


2025-06-05 | Sustatu
42: txat adimentsu harrigarriena, Nafarroan sortua nonbait

Laboral Kutxa Katedrak eta Nafarroako Unibertsitate Publikoak (NUP) antolatu dute Arte eta Zientziaren I. lehiaketa (webgunea euskaraz ere badago, baina oso trakets). Artea, zientzia eta pentsamendu kritikoa uztartzen dituzten proiektuak nahi zituzten, eta zenbait aurkeztu... [+]


Foruzaingoak taser pistolak eraman ahal izatea onartu du Nafarroako Kontseiluak

Dagoeneko Guardia Zibilek eta zenbait herritako udaltzaingoek badute taser pistolak erabiltzeko eskumena Nafarroan, eta badirudi bide horretan hurrengoa Foruzaingoa izango dela: Nafarroako Kontseiluak Foruzaingoak taser pistolak eman ahal izatea "indarrean dagoen... [+]


Mario Lópezi ezarritako 13 urteko kartzela zigorra berretsi du EAEko Auzitegi Nagusiak

Bizkaiko Lurralde Auzitegiak hamahiru urte eta sei hilabeteko kartzela zigorra ezarri ostean, zigorra berretsi du EAEko Auzitegi Nagusiak. Lópezek helegitea aurkeztu zuen sententziaren aurka, haren errugabetasun presuntzioa eta defentsarako eskubidea urratu zirela... [+]


AEBetan sartzea debekatu edo mugatu die Trumpek hamabi herrialdetako pertsonei

"Atzerriko terroristengandik" babestea arrazoi bezala jarrita, Donald Trumpek dekretu bidez agindu du zazpi herrialdetako pertsona guztiei debekatzea AEBetara sarrera, eta beste bost herrialdetako herritarrei mugak jartzea. 


“Herri aktibazioa” bultzatu nahi du Gure Eskuk larunbateko mobilizazioarekin

Herri libre bat, Euskal Herriak erabaki lelopean, parte hartzera eta kaleak ikurrinaz betetzera dei egin du herri mugimenduak.


Jende andana bildu da Gasteizko Korda espazioaren desalojoaren aurkako manifestazioan

Ehunka lagun mobilizatu dira asteazken arratsaldean Gasteizko Alde Zaharreko kaleetan barrena, Korda espazioaren desalojoaren aurka. Manifestazio amaierako hitzartzean, goizeko desalojoan ertzainek buruan zauritu duten Kordako kidea jada etxean eta "ondo" dagoela... [+]


2025-06-05 | ARGIA
Sorzabalen absoluzioari helegitea jarri dio fiskalak, eta bere kontrako epaiketa errepikatzea eskatu du

Espainiako Auzitegi Goreneko Fiskaltzak, Iratxe Sorzabal atxiloturik egon zenean "tratu gizagabeak" eman zizkiotela aitortzen duen epaia baliogabetzea eskatu du, eta berriz epaitu dezatela nahi du, 1995ean Irunen jarritako lehergailu baten harira.


2025-06-05 | Gedar
Urteko lehen lauhilekoan, ia 2.000 emakumek salatu dute indarkeria matxista EAEn

Sexu-erasoak, bikotekideen edo bikotekide ohien erasoak eta bestelako senideek egindakoak hartu dituzte kontuan zenbaketan. Bizkaian, %29 egin dute gora salatutako sexu-erasoek.


Urgulleko ‘Jesusen Bihotza’ eskultura “erregimen frankista goraipatzeko” sinboloa dela ebatzi dute

Donostiako Udaleko Memoria Historikoaren Aholku Batzordeko Sinbologia Lantaldeak dokumentazioa aurkeztu du, eskultura frankista dela frogatzeko. Eskulturaren jatorriaren inguruko eztabaida ireki nahi dute hirian, eta udal gobernuari zenbait eskaera egin dizkiote.


Boubacar Diouf, Mbolo Moye Doole elkarteko kidea
“Eskubide berberak izan beharko genituzke, edozein dugula sorterria”

Boubacar Dioufek, Mbolo Moye Doole Bizkaiko manteroen eta kalez kaleko saltzaileen elkarteko kideak, Bilboko kaleetan arrazakeria eta abusu poliziala areagotu direla adierazi du.


Euskaraz bagarela aldarrikatzeko hitzordua: larunbatean Ziburun

Ziburuko Azokaren seigarren edizioa iraganen da larunbatean Ziburuko plazan. 33 argitaletxe, 10 diskoetxe, 39 idazle eta 111 berritasun, uzta ederra izanen dugu aurtengoan ere.


Eguneraketa berriak daude