KOLOREAK


2001eko irailaren 30ean
Hori gorriak ikusteko dago oraindik... Etorkizun beltza dugu aurrean... Gizon hori zuria baino zuriagoa da... Koloreak. Colours deitzen zen garai batean Donovan abeslariak abesten zuen kantarik ezagunenetako bat, orduan oso gazte ginen askok eta askok himnotzat hartu izan genuena. Eguneroko bizitzan koloreak aipatzen ditugu askotan zerbait baloratzerakoan, sinbolo edo eredu gisa erabiltzen ditugu maiz zerbait zerbaitekin konparatzerakoan. Esango nuke gehien erabiltzen dugun baliabideetakoa dela koloreak aipatzeko joera hori. Gaur bertan, «Euskaldunon Egunkaria» hartu eta ikusten dut hirugarren orrian Pako Aristik Berdeak aipatzen dituela, Martin Barriusok "mundua gero eta grisago honetan" dioela eta Mikel Elorzaren artikulua "Herri daltonikoa" deitzen dela. Betidanik aplikatu izan dira koloreak politikagintzarekin loturiko gaietan. Aipaturiko artikulu horretan Mikel Elortzak kolore gorria, urdina, beltza, berdea... aipatzen ditu nazionalista, abertzale, sozialista eta bestelakoen jokabideak azpimarratzeko. Orain agintean ez dagoen lehendakari baten nortasuna eta jokabidea zehazterakoan sarri entzun izan dugu grisa kolorea. Esan bezala, koloreak politikari aplikatuz egindako saioak dira.

Badut adiskide bat daltonikoa dena eta askotan adarra jo diogu akats hori dela-eta. Animalia gehientsuenak daltonikoak omen dira, hots, koloreek ez dituzte ondo bereizten eta askok zuri beltzean ikusten dute. Soilik gizakiek eta tximinoek ikusten omen dugu koloretan. Nahiago izaten dugu, ordea, zenbait gauza zuri-beltzean ikusi, zenbait momentu kolore gutxiko tonalitate horietan gozatu. Nik, esate baterako, filme batzuk eta argazki mota batzuk zuri-beltzean eskatzen ditut. Joan den astean gazte batzuk elkarrizketa egin zidaten Txolarre Irratirako eta azken aldera test moduko bat nik bat-batean erantzuteko, eta hor ere koloreak atera ziren dantzan. Iguiñiz pintoreak dio txikitatik ulertu zuela kolore hutsa dela espresioa eta mezua. Eta halaz ere jende askori ikara ematen diola koloreak. "Pilpiraka ari da bizitza eta argia eta kolorea besterik ez da". Beste margolari batek, Zumetak, aitortzen du koloreak esaten diola nondik jarraitu behar duen, zer egin. "Kolorerik gabe niretzat oso zaila da sinistea".

Ez dago gaizki kolorez zipriztintzea gure bizitza. Humboldt etorri zenean Euskalerria bisitatzera, 1801. urtean, Getarian hori kolorez pintatuta aurkitu zuen Elkanoren jaiotetxea, eta harritu egin zen. Kolore guztiek oso esanahi ezberdina baitute eta nork bere kolorea du gustoko. Koloreen esanahia eta balioa aldatzen joan da urtetan zehar eta kultura ezberdinen arabera. Rimbaud poeta handiak bokalak ere koloretan ikusten zituen eta "A noir, E blanc, I rouge, U vert, O bleu" idatzita utzi zuen. Kolore beltzak, hemen ez bezala, poza eta alaitasuna esan nahi du Ekialdean eta juxtu kontrakoa kolore zuriak. Idazle askok izuikara handia omen dio zuriz -ezer idatzi gabe- dagoen orriari. Antartidako zuritasun jasanezinak izua, adierazten digu, zuri kolorea izugarria delako askorentzat. Bale famatu hura izuikararen sinbolo dena, zuria zen. Azken finean ez da harritzekoa, zenbait hizkuntzatan zuri eta beltz koloreak sinonimoak izan baitziren antzina. Gure herri honek kolore gehiago behar du, gristasun gutxiago, alaixeago izatekotan. Mendiak, zelaiak berde daude oraindik eta laster marroi-horixtara joko dute udazkenarekin batera. Garai ederra naturarekin bat egiteko, bakean bizi eta aldamenekoa ere bakean uzteko


Azkenak
Seaskaren baliabideak emendatzeko eskatu diote Frantziako Hezkuntza ministroari Ipar Euskal Herriko parlamentariek

Maiatzaren 21ean bidali diote gutuna Elisabeth Borne Frantziako Hezkuntza ministroari Ipar Euskal Herriko sei parlamentariek. Dagoen ikasle kopurua ikusita, ikastoletarako aurreikusi dituzten lanpostuak "aise gutxiegi" direla deitoratzen dute gutunean. Kexua adierazteko... [+]


Eibarko Udalak jai batzordeari jarritako oztopoak salatu dituzte

Eibarko San Juanetara begira, Eibarko jai batzordeak udal-gobernuaren eta alkatetzaren aldetik jasotzen ari duen jarrera salatu du. JHH Jaixak Herrixak Herrixandakoak batzordeak luzatu proposamenak "arrazoirik gabe" errefusatu dituztela deitoratzeaz gain, Udalak... [+]


2025-05-23 | Elhuyar
Ipar globaleko konpainia gutxi batzuk dira baliabide naturalen erauzketarekin lotutako gatazken arduradun nagusiak

Ehun konpainia multinazional baino ez daude baliabide naturalen erauzketarekin lotutako gatazka guztien % 20aren atzean, Bartzelonako Unibertsitate Autonomoak egin duen ikerketa baten arabera. Ikerketak agerian utzi du iparralde globaleko herrialdeetako konpainiak baliabideez... [+]


“Arau askorekin jaten ikasten badugu, agian ez ditugu gorputzaren beharrak nabarituko”

Mireia Centeno Gutierrez psikopedagogoak haurren elikaduraren inguruko zenbait gako eman ditu; hala nola jatera behartzeak eta jakiak debekatzeak dituen ondorioak aipatu ditu.


Aroztegiko epaiketaren kronika (laugarren eguna)
Taldean erabakita, dena era baketsuan egin zutela esan dute auzipetuek

Ostegunean auzipetuek deklaratu dute, eta haien adierazpenetatik honakoa laburbildu liteke: Lekarozko plazan edo akanpadan biltzen ziren herritarrek taldean erabakitzen zuten zer egin; oro har, obren eremura joan eta makinen aurrean era pasiboan jarri.


2025-05-22 | ARGIA
Bizilagunekin plataformak ‘Donostia Tropikala’ festa egingo du maiatzaren 30ean

Ekimen honekin tonu alai eta ironikoan salatu nahi dute aldaketa klimatikoa eta turistifikazioa elkar elikatzen ari direla, eta horrek "gure hiria eta lurraldea merkatuaren logikaren esku uzten" dituela.


“Euskal Herrian berezko askapen prozesu bat badagoela konturatzeko balioko dute topaketek”

Burujabetzaren Aldeko Mugimenduak topaketak antolatu ditu larunbatean, Tafallan (Nafarroa). Egun osoko egitarau zabala antolatu dute, eta mugimendu horretako kide den José Javier Oses "Jotas"-ekin hitz egin du ARGIAk. Osesek azpimarratu du elkarteak Euskal Herri... [+]


2025-05-22 | ARGIA
Nafarroako D-PAI ereduan bideratu nahi diren aldaketak euskararen kaltetan doazela gaitzetsi du guraso talde batek

Erriberri, Tafalla, Gares, Sarriguren, Buztintxuri eta Noaingo ikastetxe publikoetako D-PAI ereduko guraso talde bat Nafarroako Hezkuntza batzordean egon da, 57/2024 foru aginduari jarraikiz, Hezkuntza Departamentuak bideratu nahi dituen aldaketak deitoratzeko. Euskarazko... [+]


2025-05-22 | dantzan.eus
80-90 urte bitarteko dantzariz osatutako euskal dantza taldea

Adina ez dela dantzan aritzeko oztopo agerian utzi dute Errenteria-Oreretako Beti Bizkor elkarteko euskal dantza taldeko kideek. Dantzaren onurak argi erakusten dituen testigantza esanguratsuak jaso ditu Ikerne Zaratek Oarsoaldeko Hitzan argitaratutako Adina ez dadin ekiteko... [+]


2025-05-22 | LAB sindikatua
67 urte betetzear zituen garraiolari bat hil da Irunen
LABek jakin duenez, herenegun, goizaldeko 6:30ean, TRANSDIPE S.L. enpresako S.S. garraiolaria hilik agertu zen Irunen, lanerako prestatzen ari zen kamioiaren aldamenean. Kamioia martxan zegoen, atea irekita eta zantzu guztien arabera, heriotza ez traumatiko baten aurrean gaude... [+]

Iratxe Sorzabalen aldeko epaiari helegitea aurkeztuko dio fiskalak

Espainiako Auzitegi Nazionaleko fiskalak kasazio helegitea aurkeztuko du Auzitegi Gorenean, Guardia Zibilak eragindako torturak onartu eta Sorzabal errugabetu zuen epaiaren aurka. Sorzabalek bere burua autoinkulpatu zuen gutuna torturen ondorioz idatzi zuela ebatzi zuen Auzitegi... [+]


2025-05-22 | ARGIA
90 kamioi baino ez dira sartu Gazan eta gosetea zabaltzen ari da

NBEk azaldu duenez, egunotan soilik 90 kamioi sartu ahal izan dira lurraldera oinarrizko elikagaiekin; beste 105 zain daude mugan. Gazako gobernuaren prentsa bulegoak emandako datuen arabera martxotik 326 pertsona hil dira elikagai eta botika faltagatik eta 300 abortu izan dira... [+]


40 minutu Iratxerekin

Historikoa izan da, Monarkia Espainiarreko epaitegi batek honako ebazpen hau onartu du: "Iratxe Sorzabal zaintzeaz arduratzen ziren funtzionarioek elektrodoak aplikatu zizkioten deklaratzera behartzeko, eta horrek zera dakar, haren oinarrizko giza eskubideak nabarmen... [+]


2025-05-22 | Gedar
Geldialdia AEBen eta Iranen arteko negoziazio nuklearretan, Israelek mehatxuak areagotzen dituen bitartean

Teheranek ez du baieztatu hurrengo elkarrizketa-saioan parte hartuko duen, Israelgo Estatuak Irango instalazio nuklearrei eraso egiteko mehatxuak egiten dituen bitartean.


Eguneraketa berriak daude