GIZA GENOMAREN MAPA: ETIKA BERRI BATEN SORBURU OTE?
- Soziologian, medikuntzan, biologian, bioetikan nahiz farmazian ikasiak eta jantziak diren irakasle eta mediku zenbaitengana jo dugu. Arlorik arlo, giza genomaren mapak nolako eragina izan dezakeen gizakion baitan galdetu diegu. Eskaini dizkiguten erantzunak zein baino zein interesgarriagoak.
EHUko Soziologiako irakaslea
Giza genomaren mapak diskriminazio soziala eraginen ote du?
Batzuk, genomaren inguruko ezagutzarekin mesedetu daitezkeenak, manipulazio genetikoarekin aberastu daitezkeen gen-aberatsak. Klase honetako jendea populazioaren %10 izango da. Bestetik, naturalak, mesedetzeko ahalmenik -ahalmen ekonomikoa, noski- gabekoak. Hau litzateke gizarte polarizazio berriaren funtsa, zeren ezberdintzeko beste erak (etnikoak, arraza, eta abar) desagertu ondoren, erdibiderik gabe, pertsonak klase batekoak ala bestekoak izango dira: aristokratak ala txiro genetikoak.
Heldu liteke, gaineratzen du Silverrek, momentu bat non gen-aberastua dutenak eta naturalen taldeko pertsonak, egun tximino eta gizakion artean dauden bezalako ezberdintasunak sortuta, bi espezie ezberdin bailitzan elkar ez errekonozitzea, elkar gurutzatzeko erakarpenik gabeko momentua heltzea: espezie arrotzak bata bestearentzako, ezkontza mistoetarako tokirik gabe.
Ez dakit norainoko egia erantsia duen profezia honek. Sinesgarritasuna eduki lezake, zeren bi espezie berriak ederto ondo gainezarri daitezke gaur egungo beste bikote anitzekin. Horrela ez litzateke harritzekoa izango, alde batetik, gen-aberatsa, mendebalekoa, zuria eta iparrekoa izatea eta, bestetik naturala, hegokoa, beltza aurkitzea. Hasieran esan bezala, bizitzeko eskubidea lortu behar deneko mundu honetan, gizarte aurreratu/kapitalistetako egituran ere arruntak izango dira bi espezie hauek.
Gipuzkoako Sendagileen Elkarteko kidea
Zein izanen da giza genomaren maparen eragina medikuntzan?
Nafarroako Unibertsitateko irakasle eta medikua
Zein neurrian alda dezake gizakion bizitza giza genomaren sekuentziazio berriak?
(FEUSE) Farmazilari Euskaldunen Elkarteko kidea
Zein izanen dira etorkizunean giza genoma eta medikamenduen arteko harremanak?
Giza genomak medikamenduetan izango duen edota izan ditzakeen eraginak aurreikustea lan benetan zaila gertatzen zaigu gaurko ezagutzekin. Izan ere, giza-genomaren dekodifikazioak hiru urrats lituzke, eta hasierako biak (sekuentzia eta lotura) oraingoz emanak daude. Hirugarrena, hau da, gen bakoitza eta bere funtzioa identifikatzea, ez da oraindik egin eta urte batzuk beharko ditu.
Hori gauzatutakoan, gizakien arteko alde genetikoak, hain zuzen gaixotasunen arrazoia izan litezkeenak, aztertu ahal izango dira, eta ondorioz, diagnostikorako frogak aurkitu. Horren atzetik etorriko da gaixo bakoitza tratatzea bere kode genetikoaren arabera.
Halere, bi zalantza nagusi sortaraz daitezke. Alde batetik, babesen bat beharko da inor ez baztertzeko edo kaltetzeko bere kode edo informazio genetikoarengatik. Bestalde, osasun alorreko berdintasuna mantentzeko, bermatu egin behar da edonork lor lezakeela behar duen tratamendua, eta ez izatea gutxi batzuren mesederako. Azkenik, esan ohi da aurkikuntzen ondorioak hurrengo belaunaldiak ikusten dituela, epe hori beharrezkoa baita aurrerapenaren erabilgarritasunak kostu onuragarrian topatzeko. Espero dezagun hau guztia 20 urte barru denon osasunaren mesederako izan dadila
Jaizkibel konpainia berdinzaleak Herriko Etxearen eta epaileen deliberoak bete ditu, ez haatik HAOSEk, alarde baztertzailearen antolatzaileek. «Estrategia aldaketa bat» eskatu dio Jaizkibelek auzapezari; ezkerreko ordezkariek «Alardea antolatzeko».
Pedro Sánchez Espainiako presidenteak adierazi du, legez arma-blokeoa ezarrita, presioa eragin nahi dutela Benjamin Netanyahurengan. Sánchezek deitoratu du nazioarteko komunitatearen zati baten “indiferentzia” eta Israelgo Gobernuarenganako... [+]
Peronismo klasikoak Buenos Aires probintziako hauteskunde legegileetan botoen %47,2 lortu du. Javier Mileiren La Libertad Avanza hautagaitza 13 puntura geratu da (%33,7). Emaitza esanguratsua da bozka emateko eskubidea duten argentinarren %38 Buenos Aires probintzian biltzen... [+]
Esnatu ala hil. Euskararen oraina eta geroa, diagnostiko baten argitan (Elkar) liburua argitaratu dute Garikoitz Goikoetxeak eta Iñaki Iurrebasok. Egileen helburua da gaur egun euskarak bizi duen egoera ulertzeko tresna bat eskaintzea, “ezinbestekoa delako aurrera... [+]
09:00etan Durangoko epaitegi aurrean biltzera deitu dute Kiñuko kideek. Duela bost urte hasi zen Gaztetxearen aurkako prozesua.
Labaren itzulera ospatzeko festa antolatu dute egun osoan zehar. Broken Brothers Brass Band-en kalejirak Alde Zaharreko kaleak zeharkatu ditu Estafetaraino, ondoren lehiotik kantua izan da Amets Aranguren, Julen Goldarazena Flako, Idoia Tapia eta Oier Zuñigaren eskutik; eta... [+]
“Ez gintuen harritu nola hartu gintuzten Euskal Herrian, ezker muturreko ekintzaileen eta separatisten gotorlekua baita”, adierazi du Sylvan Adams-ek.
Xak eta Ekiza
Non: Ondargain txiringitoan (Deba)
Noiz: abuztuaren 27an.
-------------------------------------------------------
Euri langarraren eta lanbro-lainoen artean pasatu dugu Gipuzkoako muga, kostaldean zehar doan errepidetik itsaso zakarrari beha. Bandera... [+]
Astelehen goizaldean 23 palestinar gutxienez hil dira Gazako hiriburuan, tartean bi haur gosetearen ondorioz. Igandeaz geroztik gutxienez 50 etxebizitza eraikin eraitsi ditu Israelek, beste 100 kaltetu, eta desplazatuen kanpamenduetako 200 denda suntsitu.
Itsuki Irratia Bermeoko ahotsa izan zen 1985etik 2022ko otsailera arte. Orduan, zailtasun ekonomiko eta teknikoek proiektua bideraezin bihurtu zuten, eta irratiaren itxiera ekarri. Baina urtebeteko berrantolakuntza prozesu baten ondoren, irailaren 1ean berriro martxan jarri dute.
Uztailaren 20an, goizaldeko 04:00ak aldera, Azpeitiko Gaztetxearen ondoan jazo ziren gertakariak, gazte batek pilen edukiontzi batean ACAB leloa [All Cops Are Bastards edo "Polizia guztiak sasikumeak dira"] idatzi eta ertzainek isuna jarri ostean. Hasiera... [+]
24 bertsolarirekin ekingo dio bideari Nafarroako Bertsolari Txapelketak. Auritzen izango da, urriaren 4an; eta, lehen aldiz, Nafarroa Arenan izango da finala, azaroaren 29an. Saio guztietarako sarrerak salgai daude dagoeneko, Bertso Sarrerak atarian.
Jaizkibel konpainia berdinzaleak ekintza berezia egin du Hondarribiko alardearen egun honetan. Gutuna eman diote alkateari, mahai gainean bestelako planteamendu batzuk jar ditzala eskatuz.
Euskarazko ekoizpenek presentzia nabaria izango dute aurtengo edizioan. Bestelakoen artean, espektatiba handiko lan eta gonbidatuak izango dira Donostian: George Clooney protagonista duen Jay Kelly pelikula; Angelina Jolie ere ikusiko dugu Couture-rekin; Julliete Binoche... [+]
Sail Ofizialean erakutsiko dira hiru: Maspalomas, Karmele eta Zeru ahoak. Lehia nagusitik kanpo, zuzendari onenaren saria irabazten ahaleginduko da Irati Gorostidi Aro berria pelikularekin. Beste zenbait lan ere aurkitu ahalko dira.
Zinemaldiaren atariko orokorra beste [+]