IGOR ORTEGA. Bizi dugun gizarte eredu honetatik datoz gure arazoak eta bizi dugun liberalismoaren erasoaldiak areagotu egiten ditu arazo hauek, bereziki gazte eta emakumeen artean. Beraz, egoerari aurre egin nahi badiogu erdibideek ez dute balio. Alternatiba integralak jorratu behar dira eta horretara dator gure proiektua. Independentzia eta sozialismoa proiektu berdinaren bi aurpegiak dira: pertsonak ekonomiaren edo irabazien onurarako erabiliak ez izatea baizik eta alderantziz, gizartearen bitarteko produktiboak gizakumeen onurarako erabiltzea.

I. O. Maila batean bai, eta beste batean, gure gizartearen ezaugarrietan oinarritutako eredu bat izan behar du. Kubako ereduak ez du zergatik balio behar hemen, guk gurea egin behar dugu. Eta, horrez gain, demokrazia partehartzailea egituratu behar dugu, non gizakiok ideiak eta eztabaidak modu askean plazaratzeaz gain, modu integral batean garatzeko aukera izango dugun.

GARIKOITZ MUJIKA. Galdera potoloa da. Iraultzaile izatea, arazoen muinera benetan jotzen duen borrokarako ereduaren alde egitea da. Mundu mailako arazo desberdinei sarritan sasi irtenbideak jarri zaizkie zapalkuntzari aurre egiteko, baina ez zaizkie benetan aurre egin. Arazoaren muinera jo behar da, horregatik jotzen dugu geure burua iraultzailetzat eta ez erreformistatzat. Adibidez, Hirugarren Munduan gosez hiltzen direnen arazoari irtenbidea ematea zer da, hemendik zenbait laguntza edo ogi apur batzuk bidaltzea, edo beraiek beren burua garatu dezaten baliabideak eskaintzea?
I.O. Pentsamolde horiek gure eguneroko bizitzan uztartu nahi ditugu eta hori nola egin landu behar da etengabe. Ezkerrak bizi duen krisi horretatik ateratzeko, egunerokotasunean bizimolde horien arabera biziz topatu behar da, guk geure ereduak sortuz, etxebizitzaren gaian, aisialdian, droga kontsumoan, sexu harre manetan, lan baldintzetan...

I.O. Orain arte aipatutako parametroen inguruan, eztabaida hau gurekin partekatu nahi duten gazte guztiekin eraman nahi dugu aurrera. Bi fase daude: lehenengoa maiatzetik uztailera egin nahi dugu, herrietara eskema bat pasatu horren gainean eztabaida bat irekitzeko, edukiekin ponentzia batzuk egin, eta gero berriz eztabaidatu zerbait zehatzaren gainean. Edukiei dagokienez, lehenbizi mundu mailako joera desberdinak aztertuko dira, neoliberalismoa, sistema honen logika eta abarrekoak; bigarrena, mundu mailako ereduak Euskal Herrian duen eragina litzateke; eta hirugarrena, egungo errealitatearen azterketa, eta gazteok zuzenki jasaten ditugun ondorioen azterketa. Honez gain, euskal gazteriak bizi duen egoeraren diagnosia egin behar dugu eta errealitate horri nola egin behar diogun aurre finkatu. Azkenik, erakunde nazional berri honen egituraketa eta lan ildoak finkatuko ditugu.

G. M. Gazteriak dituen arazoei modu antolatuan erantzun bat emateko aukera eskaintzen du Haikak. Arazo batzuk errealitate zehatz batzuetan sortzen dira eta beste batzuk orokorrak dira. Irakurketa honetan, dena den, tranpa txiki bat dago, Iparraldeko gazteriaz modu homogeneoan hitz egiten delako eta berdin Hegoaldekoaz. Hegoaldean eta Iparraldean zapalketa desberdina izan da eta kulturalki, adibidez, Iparraldean askoz handiagoa, eta badira desberdintasunak -kalean bizitzeko ohitura eta abar-. Baina sarritan, muinera joz, desberdintasunak ez dira oso handiak, eta batera borrokatzeko aukera zabalak daude. Askotan Iparralde eta Hegoaldeaz egiten diren banaketak nahiko artifizialak dira.

I.O. Herri bezala bizitzeko dugun borondatearen gainean eraikitzen da Haika. Beraz, kontua da nola baliatzen ditugun Euskal Herrian dauzkagun tresnak edozein lurraldetan eraginkorrak izan daitezen. Udalbiltzak hor motore lan handia egin beharko du. Gaur egun Baskongadetakoak edo Nafarroakoak izan daitezkeen baliabideek, Iparralderako ere balio dezakete. Ikuspegi nazional horretatik, herrialdeek bizi dituzten errealitate desberdinetara hurbiltzen jakin behar dugu; hori da Haikaren asmoa.
G. M. Adibide zehatzetara joz, Iparraldean ikasketa unibertsitarioa egiteko Euskal Herritik kanpo atera behar dira eta hori drama bat da. Euskal Herrian badaude beste unibertsitate batzuk. Estrategia nazionalaren baitan, zergatik ez ditugu aprobetxatuko herri honek dituen baliabide ugariak, hauek antolatu eta alternatiba egoki bat eskaini? Agian, Baionako ikasle batek Bilbora edo Iruñera jo dezake, baina horrek eskatzen du herri oso baten ikuspegitik pentsatzen hastea.

G. M. Egin zen bilkura bat eta beraiek egiten ari diren diagnostikoaren barruan jarri dute. Dena den, momentuz, ekimena izozkailuan geratu da eta beraiek diagnostiko orokorra bukatu zain gaude. Instituzioen funtzioa herritarren arazoei aurre egitea da eta Udalbiltzari ere pauso hori emateko garaia heldu zaio.

I.O. Eraikuntza nazionala ez da sukalde politiko batera murriztu behar den kontua, baizik eta herrietatik abiatu behar den lana. Aurreko bi urteetan, alderdiek protagonismo gehiegi izan dutela uste dugu. Arazoa sortzen da batzuek eraikuntza nazionala besteengan delegatzen dutenean; edo alderdiek uste dutenean hori beraiei dagokiela eta beste herri eragileak ikusle zereginera mugatzen dituztenean. Halaber, EAJ eta EAri ausardia pixka bat falta izan zaie jasandako presioari aurre egiteko.

G.M. Herrietatik abiatzen da mobilizazio etengabe hori. Hemen proiektu espainiarraren eta euskal proiektuaren arteko baldintzak ez dira berdinak. Egoera horretan, komunikabide espainiarrek garatzen duten presio bidetik joz, hor ez dugu aterabiderik. Hemen ezinbestekoa da herriarren etengabeko mobilizazioa garatzea, eta esparruz esparru proposamen desberdinak lantzea; hor dago sindikalgintzatik egindako lana, euskalgintzan Kontseiluak egin duena, kirolaren eremuan egindakoa... Askotan herritarren nahia alderdien nahien harat doa.

I.O. EGI eta Gazte Abertzaleekin harreman naturala izan dugu, baina bai su-eten garaian eta bai gero; beren alderdiekiko autonomia maila txikia ikusi diegu eta horregatik hainbat ekimen mugatuta geratu da, adibidez abenduaren 6an Espainiako Konstituzioaren aurkako dinamika edo presoen inguruan egin beharreko beste gauza batzuk. PSOE eta PPko gazteekin ez dugu harremanik izan, besteak beste, ez dagoelako gure lehentasunen artean. Beste talde askorekin ere izan ditugu harremanak eta orain Haika aurkeztu nahi diegu.

G.M. Kale borrokaren inguruan ezin da hausnarketa isolatu bat egin, herri honetan askotan egiten den bezala; herri honek bizi duen gatazkan kontestualizatu behar da. Gauza bat da kale borrokaz iritzi bat izatea, edo ekintza batzuk hala edo bestela ikustea, horiek iritzi pertsonalak dira. Adibide bat hartzeagatik, Hernanin Arkupe tabernan egin zen sabotajearen inguruan, komunikabide gehienentzat aste hartan Hernanin gertatutako guztia hori zen, kontuan hartu gabe aurreko igandean Ertzaintzak emandako jipoiak eta 20 etxetan baino gehiago sartu izana, adibidez. Arazoaren muinari heldu behar zaio eta ez ondorioetan geratu, gainerakoak eztabaida antzuak izango dira eta ez dute ezer konponduko. Hori hola da, gustatu ala ez gustatu. Kale borroka ez da berria herri honetan eta, berez, erantzun borroka bat da.
I. O. Ezin da borroka molde hori ulertu estatuek Euskal Herriaren aurka erabiltzen duten biolentzia aztertu gabe. Ikusi orain euskararekin egiten ari direna, beraien legitimitate demokratiko guztiarekin Iparraldean, Nafarroan, Araban... gure herriaren nortasuna ezabatzera doaz. Beren estrategian ez da errepresioa bakarrik sartzen, halako nortasun itotzeak ere badira eta horiek ere biolentzia dira. Aukera ona dugu guk geurea egiteko, Espainiak eta Frantziak egiten dutenari begiratu gabe; estrategia zibil nazional batetik abiatuta, goazen herri honek pairatzen duen egiturazko biolentziari buelta ematera, eszenatoki berri eta demokratiko hori lortze bidean.

I.O. Euskal Herrian sujetu nazionalak behar ditugula esaten badugu, erakunde desberdinek ere, eraginkorrak izateko, tresna nazionalak behar dituzte. Eta berdin beste herri eragile askori dagokionez ere, Euskal Herriko ikuspegi orokor horretan murgildu behar da, eta maila lokalean arituta ere, jakin norberaren borrokak ez direla amaitzen Iparraldean edo Hegoaldean