"ERAIKUNTZA NAZIONALA EZIN DA SUKALDE POLITIKORA MURRIZTU"

  • Jarrai mitikoa desagertu da jada, Iparraldeko Gazteriak erakunde gaztearekin batera Haika sortu dute. Igor Ortega eta Garikoitz Mujika Haikako ordezkariekin hitz egin dugu erakunde berriaz, beren erronkez eta egungo Euskal Herriaz.

2000ko maiatzaren 14an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Haika independentzia eta sozialismoaren banderapean sortu da. Nola ulertzen duzue zuek Euskal Herriaren independentzia gaur egun?
IGOR ORTEGA. Bizi dugun gizarte eredu honetatik datoz gure arazoak eta bizi dugun liberalismoaren erasoaldiak areagotu egiten ditu arazo hauek, bereziki gazte eta emakumeen artean. Beraz, egoerari aurre egin nahi badiogu erdibideek ez dute balio. Alternatiba integralak jorratu behar dira eta horretara dator gure proiektua. Independentzia eta sozialismoa proiektu berdinaren bi aurpegiak dira: pertsonak ekonomiaren edo irabazien onurarako erabiliak ez izatea baizik eta alderantziz, gizartearen bitarteko produktiboak gizakumeen onurarako erabiltzea.

Ezkerra posizio ideologiko moduan krisian dagoen honetan, sozialismoa nola ulertzen duzuen galdetu behar nuen orain, beharbada aurreko galderan erantzun didazue...
I. O. Maila batean bai, eta beste batean, gure gizartearen ezaugarrietan oinarritutako eredu bat izan behar du. Kubako ereduak ez du zergatik balio behar hemen, guk gurea egin behar dugu. Eta, horrez gain, demokrazia partehartzailea egituratu behar dugu, non gizakiok ideiak eta eztabaidak modu askean plazaratzeaz gain, modu integral batean garatzeko aukera izango dugun.

Iraultzaile ere aipatzen duzue. Zer da iraultzaile izatea?
GARIKOITZ MUJIKA. Galdera potoloa da. Iraultzaile izatea, arazoen muinera benetan jotzen duen borrokarako ereduaren alde egitea da. Mundu mailako arazo desberdinei sarritan sasi irtenbideak jarri zaizkie zapalkuntzari aurre egiteko, baina ez zaizkie benetan aurre egin. Arazoaren muinera jo behar da, horregatik jotzen dugu geure burua iraultzailetzat eta ez erreformistatzat. Adibidez, Hirugarren Munduan gosez hiltzen direnen arazoari irtenbidea ematea zer da, hemendik zenbait laguntza edo ogi apur batzuk bidaltzea, edo beraiek beren burua garatu dezaten baliabideak eskaintzea?
I.O. Pentsamolde horiek gure eguneroko bizitzan uztartu nahi ditugu eta hori nola egin landu behar da etengabe. Ezkerrak bizi duen krisi horretatik ateratzeko, egunerokotasunean bizimolde horien arabera biziz topatu behar da, guk geure ereduak sortuz, etxebizitzaren gaian, aisialdian, droga kontsumoan, sexu harre manetan, lan baldintzetan...

Azaroa arte Haikaren lan ildoak finkatzeko eztabaida prozesua irekiko duzue. Zeintzuk izango dira eztabaidaren eduki nagusiak?
I.O. Orain arte aipatutako parametroen inguruan, eztabaida hau gurekin partekatu nahi duten gazte guztiekin eraman nahi dugu aurrera. Bi fase daude: lehenengoa maiatzetik uztailera egin nahi dugu, herrietara eskema bat pasatu horren gainean eztabaida bat irekitzeko, edukiekin ponentzia batzuk egin, eta gero berriz eztabaidatu zerbait zehatzaren gainean. Edukiei dagokienez, lehenbizi mundu mailako joera desberdinak aztertuko dira, neoliberalismoa, sistema honen logika eta abarrekoak; bigarrena, mundu mailako ereduak Euskal Herrian duen eragina litzateke; eta hirugarrena, egungo errealitatearen azterketa, eta gazteok zuzenki jasaten ditugun ondorioen azterketa. Honez gain, euskal gazteriak bizi duen egoeraren diagnosia egin behar dugu eta errealitate horri nola egin behar diogun aurre finkatu. Azkenik, erakunde nazional berri honen egituraketa eta lan ildoak finkatuko ditugu.

Gazteria bat dela Euskal Herrian baina errealitate asko dituela aipatu duzue. Errealitate desberdin horietan Haikak nola joka dezakeen ikusteko, adibidez, zer eskaini-eskatu beharko lioke Haikak Iparraldeko gazteriari, eta zer Hegoaldekoari.
G. M. Gazteriak dituen arazoei modu antolatuan erantzun bat emateko aukera eskaintzen du Haikak. Arazo batzuk errealitate zehatz batzuetan sortzen dira eta beste batzuk orokorrak dira. Irakurketa honetan, dena den, tranpa txiki bat dago, Iparraldeko gazteriaz modu homogeneoan hitz egiten delako eta berdin Hegoaldekoaz. Hegoaldean eta Iparraldean zapalketa desberdina izan da eta kulturalki, adibidez, Iparraldean askoz handiagoa, eta badira desberdintasunak -kalean bizitzeko ohitura eta abar-. Baina sarritan, muinera joz, desberdintasunak ez dira oso handiak, eta batera borrokatzeko aukera zabalak daude. Askotan Iparralde eta Hegoaldeaz egiten diren banaketak nahiko artifizialak dira.

Iparraldean hezkuntza dela eta, eta batez ere hizkuntzari dagokionez, desberdintasunak handiak dira; administratiboki ere bai, langabeziaren aldetik ere bai, batez ere hango barnealdean... Desberdintasunak handiak dira.
I.O. Herri bezala bizitzeko dugun borondatearen gainean eraikitzen da Haika. Beraz, kontua da nola baliatzen ditugun Euskal Herrian dauzkagun tresnak edozein lurraldetan eraginkorrak izan daitezen. Udalbiltzak hor motore lan handia egin beharko du. Gaur egun Baskongadetakoak edo Nafarroakoak izan daitezkeen baliabideek, Iparralderako ere balio dezakete. Ikuspegi nazional horretatik, herrialdeek bizi dituzten errealitate desberdinetara hurbiltzen jakin behar dugu; hori da Haikaren asmoa.
G. M. Adibide zehatzetara joz, Iparraldean ikasketa unibertsitarioa egiteko Euskal Herritik kanpo atera behar dira eta hori drama bat da. Euskal Herrian badaude beste unibertsitate batzuk. Estrategia nazionalaren baitan, zergatik ez ditugu aprobetxatuko herri honek dituen baliabide ugariak, hauek antolatu eta alternatiba egoki bat eskaini? Agian, Baionako ikasle batek Bilbora edo Iruñera jo dezake, baina horrek eskatzen du herri oso baten ikuspegitik pentsatzen hastea.

Iaz egin zenuten Bilbon Gazte Topagunea, euskal gazteriaren diagnosi bat ere bai. Lana Udalbiltzari eman zenioten. Izan al duzue erantzunik edo?
G. M. Egin zen bilkura bat eta beraiek egiten ari diren diagnostikoaren barruan jarri dute. Dena den, momentuz, ekimena izozkailuan geratu da eta beraiek diagnostiko orokorra bukatu zain gaude. Instituzioen funtzioa herritarren arazoei aurre egitea da eta Udalbiltzari ere pauso hori emateko garaia heldu zaio.

Eraikuntza nazionalaren ikuspegitik, nola baloratzen duzue azken bi urteetan egin den lana?
I.O. Eraikuntza nazionala ez da sukalde politiko batera murriztu behar den kontua, baizik eta herrietatik abiatu behar den lana. Aurreko bi urteetan, alderdiek protagonismo gehiegi izan dutela uste dugu. Arazoa sortzen da batzuek eraikuntza nazionala besteengan delegatzen dutenean; edo alderdiek uste dutenean hori beraiei dagokiela eta beste herri eragileak ikusle zereginera mugatzen dituztenean. Halaber, EAJ eta EAri ausardia pixka bat falta izan zaie jasandako presioari aurre egiteko.

Baina herrietatik abiatze hori abstrakto samarra da, herrietan milaka herritar daude, era desberdinetako erakunde ugari, posizio ideologiko oso desberdinak...
G.M. Herrietatik abiatzen da mobilizazio etengabe hori. Hemen proiektu espainiarraren eta euskal proiektuaren arteko baldintzak ez dira berdinak. Egoera horretan, komunikabide espainiarrek garatzen duten presio bidetik joz, hor ez dugu aterabiderik. Hemen ezinbestekoa da herriarren etengabeko mobilizazioa garatzea, eta esparruz esparru proposamen desberdinak lantzea; hor dago sindikalgintzatik egindako lana, euskalgintzan Kontseiluak egin duena, kirolaren eremuan egindakoa... Askotan herritarren nahia alderdien nahien harat doa.

Su-eten garaian beste talde batzuekin izan dituzuen harremanak nola daude gaur egun?
I.O. EGI eta Gazte Abertzaleekin harreman naturala izan dugu, baina bai su-eten garaian eta bai gero; beren alderdiekiko autonomia maila txikia ikusi diegu eta horregatik hainbat ekimen mugatuta geratu da, adibidez abenduaren 6an Espainiako Konstituzioaren aurkako dinamika edo presoen inguruan egin beharreko beste gauza batzuk. PSOE eta PPko gazteekin ez dugu harremanik izan, besteak beste, ez dagoelako gure lehentasunen artean. Beste talde askorekin ere izan ditugu harremanak eta orain Haika aurkeztu nahi diegu.

Zein da kale borrokaz egiten duzuen balorazioa?
G.M. Kale borrokaren inguruan ezin da hausnarketa isolatu bat egin, herri honetan askotan egiten den bezala; herri honek bizi duen gatazkan kontestualizatu behar da. Gauza bat da kale borrokaz iritzi bat izatea, edo ekintza batzuk hala edo bestela ikustea, horiek iritzi pertsonalak dira. Adibide bat hartzeagatik, Hernanin Arkupe tabernan egin zen sabotajearen inguruan, komunikabide gehienentzat aste hartan Hernanin gertatutako guztia hori zen, kontuan hartu gabe aurreko igandean Ertzaintzak emandako jipoiak eta 20 etxetan baino gehiago sartu izana, adibidez. Arazoaren muinari heldu behar zaio eta ez ondorioetan geratu, gainerakoak eztabaida antzuak izango dira eta ez dute ezer konponduko. Hori hola da, gustatu ala ez gustatu. Kale borroka ez da berria herri honetan eta, berez, erantzun borroka bat da.
I. O. Ezin da borroka molde hori ulertu estatuek Euskal Herriaren aurka erabiltzen duten biolentzia aztertu gabe. Ikusi orain euskararekin egiten ari direna, beraien legitimitate demokratiko guztiarekin Iparraldean, Nafarroan, Araban... gure herriaren nortasuna ezabatzera doaz. Beren estrategian ez da errepresioa bakarrik sartzen, halako nortasun itotzeak ere badira eta horiek ere biolentzia dira. Aukera ona dugu guk geurea egiteko, Espainiak eta Frantziak egiten dutenari begiratu gabe; estrategia zibil nazional batetik abiatuta, goazen herri honek pairatzen duen egiturazko biolentziari buelta ematera, eszenatoki berri eta demokratiko hori lortze bidean.

Ezker abertzaleko gainerako erakundeek ere egitura bakarra izan beharko lukete Iparralde eta Hegoalderako?
I.O. Euskal Herrian sujetu nazionalak behar ditugula esaten badugu, erakunde desberdinek ere, eraginkorrak izateko, tresna nazionalak behar dituzte. Eta berdin beste herri eragile askori dagokionez ere, Euskal Herriko ikuspegi orokor horretan murgildu behar da, eta maila lokalean arituta ere, jakin norberaren borrokak ez direla amaitzen Iparraldean edo Hegoaldean


Azkenak
“Herriak erabaki du Hatortxu Rock 30 aldiz egitea”

26 urtez euskal preso eta iheslariak etxeratzeko aldarria oholtza gainera eraman ondoren, Hatortxu Rock jaialdiak bere azken edizioa egingo du ostegunetik igandera bitartean, Lakuntzan (Nafarroa). Jaialdian bildutako dirua preso sein senideentzat dispertsioak zekarren zama... [+]


Banketxeen mozkinak eta ustezko ezinak

Askotan hitz egin izaten da (dugu) banketxeen inguruan, kritika askoren jo-puntuan jarriz behin baino gehiagotan. Inor gutxi ezagutzen dut banketxeei buruz zerbait txarra esan ez duenik… baina, era berean, inor gutxi ezagutzen dut banketxeen zerbitzurik erabiltzen ez... [+]


2025-07-22 | Nagore González
Maite ditugun pertsonen heriotza

Zenbat min jasan dezake bihotz batek?

Zenbat aztarna sentitu dezake azkenengo bihotz-taupadara arte?

Jaiotzen garenetik, min desberdinak sentitzen ditugu. Desilusioak eta arazoak, gero eta helduago garenean, orduan eta jasanezinagoak bihurtzen dira.

Jolasa bukatzea... [+]


2025-07-22 | Patxi Azparren
Armagintza eta gerrekin eten

Orain dela 39 urte Hego Euskal Herriak, Kataluniak eta Kanaria uharteek ezetz esan zioten NATOri; duela 36 urte lehenengo intsumisoek euren burua aurkeztu zuten Gobernu Militarretan. Garai hartan Gerra Hotzaren izua hedatuta zegoen, blokeen arteko gatazka, gerra nuklear baten... [+]


2025-07-22 | Kote Camacho
Aurtengo baraualdirako jada hamalau lagunek eman dute izena

Barau kolektiboak beti erdaraz izaten ziren, baraualdi bat euskara hutsean antolatzen hasi ginen arte. Irakurketa dramatizatuak taldean, abestu, dantzatu, arnasketa kontzientea, masaje trukaketa, Bergarako igerilekura jaistea, kanten liburuxka... eta pilota partiduak.

Aurten,... [+]


2025-07-22 | ARGIA
Kanakyko independentistek eta Frantziak adostutako akordioa eztabaidatuko dute oinarriek egunotan

Uztailaren 12an akordioa sinatu zuten Kanakyko indar independentistek eta Frantziako Gobernuak Parisen. Negoziatzaile independentistek “akordio historikotzat” jo zuten. Alabaina, independentisten arteko hainbat taldek akordioari buruzko erreparoak agertu dituzte, eta... [+]


2025-07-22 | UEU
Elisa Peredo Quiroz (Maitelan)
“Emakume eta migrante izateagatik ez gaituztela kontuan hartzen hautematen dugu”

Kooperatibismo bat komunitateari begira: lurraldeetako beharrei erantzuteko ereduak zabaltzen jardunaldia izan zen ekainaren 19an eta 20an Usurbilen, Jakinek, Usurbilgo Udalak eta UEUk elkarlanean antolatuta. Praktika kooperatibo eraldatzaileen adibide gisa, besteak beste, [+]


2025-07-22 | Bertsozale.eus
Bertsolaritzaren dokumentazio bilketa sendotzeko aurrerapausoetan

 Xenpelar Dokumentazio Zentroak dokumentazio bilketan sakontzeko aurrerapausoak eman ditu: Bertsozale Elkarteko egitasmoen bilketa prozesuak berrikusi dira eta tokian tokiko eragileekin harremanetan jarrita, eremu horretako jarduna aztertu eta hobekuntzak bideratu... [+]


Bizkaiko autoeskolek hirugarren greba eguna izan dute astelehenean

Uztailak 8, 16 eta 21 izan dira greba egiteko ELA eta CCOO sindikatuek aukeratutako egunak. Kontsumorako Prezioen Indizea (KPI) eta soldatak parekatzea eta lanaldiak murriztea eskatzen dute. 


Nerabeak

Gero eta sarriagotan ikusten ditut nerabeak sufritzen. Irakasle naizenetik Bigarren Hezkuntzan, azken urteotan gero eta kasu bortitzagoen aurrean ikusi dut neure burua, eta hortxe batez ere hasten zaigu irakasleoi korapiloa. Nola lagundu nerabeari? Ikastetxean ordu asko... [+]


BSHko langileen gehiengoak onartu egin du sindikatuek eta enpresak adostutako aurreakordioa

Langile batzordeak eta enpresak adostutako aurreakordioak 655tik 609ra murriztuko ditu kaleratzeak, gainerakoak birkokatuko dituzte. Astelehen arratsaldean jakin da langileen %78k babestu dutela akordioa. Nafarroako Gobernuak eta langile batzordeak etorkizunari begira,... [+]


Cesar-Neron kasua

Martxoaren 25ean Arabako Foru Aldundiak (AFA) eta Eusko Jaurlaritzak (EJ) prentsa-ohar bat atera zuten, hedabideetan nahiko zalaparta eragin zuena, Gobierno Vasco remite a la Ertzaintza dos piezas cerámicas del yacimiento de “Las Ermitas” por ver indicios de... [+]


Ana Sagasti (AZ Ekimena)
“Jasanezina da sanferminetan pixaren kiratsa eta etengabeko soinua”

Alde Zaharreko Ekimeneko Ana Sagastirekin hitz egin du Euskalerria Irratiak, bertako bizilagunek sanferminak nola bizi dituzten ezagutzeko. Bederatzi egunez eta 24 orduz soinua gehiegizkoa eta pixa usaina erabatekoa dela esan du. Jaia eta egunerokotasuna uztartzeko... [+]


Riviera Gaza: euskal ekonomiarako aukera bat?

Bai, eremu horren historia odoltsua da. Pena izan zen hainbeste jende hiltzea eta herri hori modu horretan kanporatua izatea, baina hainbestetan gertatu dira halakoak...! Gizakiok ez dugu erremediorik eta Historiak ez du atzera bueltarik. Egiten ari zirena gehiegizkoa zela... [+]


Donostiako Klasikoa eta Israel-Premier Tech taldea

BDZ Israeli Boikota, Desinbertsioak eta Zigorrak mugimenduko (BDS nazioartean) ordezkaritza bat bildu berri da Donostiako Klasikoa antolatzen duen Oceta erakundeko arduradun batekin. Jakinarazi digu aurten, iaz ez bezala, lasterketara ez dela talde israeldarrik etorriko... [+]


Eguneraketa berriak daude