Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
asteartea 2025eko ekainaren 24an
XXI. MENDEKO BASOGINTZA: BASO OREKATUAK AMETS
- besterik ez dago aldaketaz jabetzeko. Gaztainondoak, pagoak eta haritzak nekezagoikusiko ditugu; zuhaitz kanpotarra, pinua, aldiz, erruz. Arazo nagusia ez ei da kanpotarren etorrera, basoa zerekin jantzi eta berarekin zer egin omen da gakoa.
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Basogintza edo silbikultura, basoa ustiatzeko edo babesteko egiten den lan multzo gisa ulertzen dugu gehienok. Baina, zer da basoa? Basoaz hitz egiten denean, denok gauza bera al dugu buruan? Ez da erraza basoa definitzea, beste askotan gertatu ohi den bezala, agian, errazagoa da basoa zer ez den zehaztea, muturrak argiago ikusten baitira, ezbairik gabe. Jo dezagun horrelakoetan jo behar den tokira, hiztegietara alegia. Elhuyarrek berriki argitaratu duen Ingurugiro hiztegi entziklopedikoan zera aurkituko dugu: Basoa: «Zuhaitzak eta zuhaixkak nagusi diren landare elkartea, ezaugarri, mikroklimatiko, biologiko eta edafologiko bereziak dituena». Baina, hara nondik, definizioaren azpian ohartxo bat topatuko dugu eta agian berau da interesgarriena; «Berez, euskaraz, baso eta oihan sinonimoak dira. Zenbaitetan komenigarria izaten da bere kasa hazten den baso naturalaren eta gizakiak guztiz gidatu eta kontrolatutako basoaren artean bereizketa egitea, erdaretan askotan egiten den bezala;
woodland (wood) / forest, bosque / selva, bois / fôret.
Horrelakoetan
baso / oihan
bereizketa erabili ohi da».
Zentzu hertsian, Euskal Herrian baso natural edo ohianik ez dugu aurkituko, gutxi edo gehiago, denak gizakiak landuak izan baitira. Edozein modutan, muturrak argi daude; baso natural batean, egitura nahasia aurkituko dugu, adin eta neurri guztietako landareak topatuko ditugu aldi berean, soilguneak izango dira tarteka, landaredi trinkoa beste batzuetan, eta horretaz guztiaz gain, baso egitura horri lotuta landaredi eta fauna jakinak egongo dira, ekosistema bat eratuz.
Zentzu hertsian, Euskal Herrian baso natural edo ohianik ez dugu aurkituko, gutxi edo gehiago, denak gizakiak landuak izan baitira. Edozein modutan, muturrak argi daude; baso natural batean, egitura nahasia aurkituko dugu, adin eta neurri guztietako landareak topatuko ditugu aldi berean, soilguneak izango dira tarteka, landaredi trinkoa beste batzuetan, eta horretaz guztiaz gain, baso egitura horri lotuta landaredi eta fauna jakinak egongo dira, ekosistema bat eratuz.
Basoa: kontserbatzeko ala ustiatzeko?
Beste muturrean, baso landaketak izango ditugu, adin bereko aleak, batetik bestera distantzia berarekin, eta oro har, ingurune homogeneo eta bateratua, ondorioz, habitat aniztasuna urria izango da toki hauetan eta beraz, animalia eta landare espezie gutxiago inguruetan.
Baso orori lau funtzio nagusi aitortzen zaizkio; lehenik, babes funtzioa edukiko dugu, lurzoruak higaduratik babesten baitituzte, era horretara, euri eta haizeen indarra moteldu eta geldiaraziz. Bestetik, atmosferaren egitura mantentzeko hain garrantzitsuak diren oxigenoa (O2) ekoiztu eta karbono dioxidoa (CO2) zurgatzeko ahalmena dute basoek. Ondoren, biodibertsitatearen kontserbazion jokatzen duten babes funtzioa aipatzen da edonon, animalia eta landare askoren elikadura eta babesa bertan aurkitzen baita. Eta azkenik, ekoizpena edukiko dugu, zenbait baso ekoizpen handiko guneak dira eta bertatik hainbat lehengai lortzen ditugu gizakiok.
Funtzio hauen guztien oreka mantentzea ez da erraza izaten eta askotan bati edo besteri garrantzi gehiago ematen zaio basoak ustiatzerako garaian.
Euskal Herrian, basoaren ustiapena, ikuspuntu ekonomiko batetik soilik ulertzen dugu, hau da, aipaturiko azken funtzio horren haritik, basoen ekoizpena da betidanik ustiatu izan duguna. Baso bat ikuspuntu kontserbazionista batetik ustiatzea, hots, lurzoru, animalia, landare edo paisaje bat kudeatzeko basoa ustiatzea, kontzeptu moderno samarra da eta egia esan hemen ez gaude horrelakoetara ohiturik, baina datozen urteetan, gisa honetako neurriak ere hartu beharrean izango gara ezbairik gabe.
Baso orori lau funtzio nagusi aitortzen zaizkio; lehenik, babes funtzioa edukiko dugu, lurzoruak higaduratik babesten baitituzte, era horretara, euri eta haizeen indarra moteldu eta geldiaraziz. Bestetik, atmosferaren egitura mantentzeko hain garrantzitsuak diren oxigenoa (O2) ekoiztu eta karbono dioxidoa (CO2) zurgatzeko ahalmena dute basoek. Ondoren, biodibertsitatearen kontserbazion jokatzen duten babes funtzioa aipatzen da edonon, animalia eta landare askoren elikadura eta babesa bertan aurkitzen baita. Eta azkenik, ekoizpena edukiko dugu, zenbait baso ekoizpen handiko guneak dira eta bertatik hainbat lehengai lortzen ditugu gizakiok.
Funtzio hauen guztien oreka mantentzea ez da erraza izaten eta askotan bati edo besteri garrantzi gehiago ematen zaio basoak ustiatzerako garaian.
Euskal Herrian, basoaren ustiapena, ikuspuntu ekonomiko batetik soilik ulertzen dugu, hau da, aipaturiko azken funtzio horren haritik, basoen ekoizpena da betidanik ustiatu izan duguna. Baso bat ikuspuntu kontserbazionista batetik ustiatzea, hots, lurzoru, animalia, landare edo paisaje bat kudeatzeko basoa ustiatzea, kontzeptu moderno samarra da eta egia esan hemen ez gaude horrelakoetara ohiturik, baina datozen urteetan, gisa honetako neurriak ere hartu beharrean izango gara ezbairik gabe.
Nola ustiatu pinudiak?
Euskal Herriko baso paisajeari erreparatzen baldin badiogu bi errealitaterekin topatuko gara. Alde batetik, Kantaurialdera begira ditugun Gipuzkoa eta Bizkaiko egoera eta landaretzari dagokionean askoz ere mediterraniarragoak diren Araba eta Nafarroa, beste aldetik. Gipuzkoa eta Bizkaiko zuhaitz estaldura ia azaleraren % 60koa da, Arabakoa % 47koa eta Nafarroakoa % 33koa.
Bizkaian eta Gipuzkoan egiten den basogintza, monokultibotzat har daiteke, izan ere, Bizkaiko basoen % 62, intsinis pinua edo
Bizkaian eta Gipuzkoan egiten den basogintza, monokultibotzat har daiteke, izan ere, Bizkaiko basoen % 62, intsinis pinua edo
Pinus radiata
k estaltzen du, Gipuzkoan berriz, % 47 inguru. Araban, espezie honen estaldura proportzioa askoz txikiagoa izan arren (%11), bertako basogintza urria espezie honen inguruan lantzen da. Nafarroako basogintza ezberdina da, eta gehienbat bertako espezieak kudeatuz burutzen da.
Gipuzkoa eta Bizkaiko baso landaketek duten dibertsifikazio urriaz aritu gara EHNE sindikatuko teknikari Olate Arrarterekin: «
Gipuzkoa eta Bizkaiko baso landaketek duten dibertsifikazio urriaz aritu gara EHNE sindikatuko teknikari Olate Arrarterekin: «
Baso landaketa hauek duten dibertsifikazio txikiak zuzenean eragiten du gure animalietan eta landaretan, esate baterako, hor dago basurdearen kasua. Baserritarrei gero eta kalte gehiago sortzen ari den animalia honek badu non babestu eta ezkutatu, baina baso landaketa hauek ez diete bazkarik eskaintzen
».
Nekazaritzak eta basogintzak lan unitate bera erabili izan dutenez, aurrez-aurre izan dira betidanik, baina Arrarteren ustez, «
Nekazaritzak eta basogintzak lan unitate bera erabili izan dutenez, aurrez-aurre izan dira betidanik, baina Arrarteren ustez, «
lehen bi jarduerak orekaturik ziren eta orain berriz oreka hori galdu egin da
».
Edozein modutan, EHNEko teknikariak garbi utzi nahi izan du kanpoko pinua bera ez dela kaltegarria beraien ustez, kudeatzeko modua baizik: «
Edozein modutan, EHNEko teknikariak garbi utzi nahi izan du kanpoko pinua bera ez dela kaltegarria beraien ustez, kudeatzeko modua baizik: «
Espezie forestal gisa ez daukagu ezer pinuaren aurka, baina hemengo basogintza oso bortitza da eta pinuaren etekin ekonomikoari soilik erreparatu zaio, kasu askotan, mendian kalteak sortuz
».
Mendiko kalte horiekiko itaundu dugunean, adibide gisa mendiko pistak jarri ditu mahai gainean: «
Mendiko kalte horiekiko itaundu dugunean, adibide gisa mendiko pistak jarri ditu mahai gainean: «
Kategoria desberdineko pistak daudela dirudi. Komeni da zenbait pista egoera onean mantentzea, era horretara basoa atera behar den bakoitzean berriak egiten ez aritzeko
».
Gai honen inguruan, Josu Azpitarte Bizkaiko Basogintza Elkarteko lehendakariarekin mintzatu gara: «
Gai honen inguruan, Josu Azpitarte Bizkaiko Basogintza Elkarteko lehendakariarekin mintzatu gara: «
Egia da, zenbait kasutan, neguan eta euriarekin, pista asko hondatzen direla. Gai hau aztertzen ari gara, eta udan egurra biltegietan pilatzea izan daiteke hartu beharreko irtenbidetako bat, baina hau oraindik asmo bat besterik ez da
».
Lurzoruan kalte gutxiago sortzeko egurra kableen bidez ateratzea proposatzen da askotan. Bizkaiko Basogintza Elkarteko lehendakari Azpitartek iritzi garbia du honen inguruan: «
Lurzoruan kalte gutxiago sortzeko egurra kableen bidez ateratzea proposatzen da askotan. Bizkaiko Basogintza Elkarteko lehendakari Azpitartek iritzi garbia du honen inguruan: «
Kablearen legeria oso zehatza da, eta bertan agintzen da kablea non eta nola erabili, malda handia dagoenean eta abar. Kontuan izan behar dugu kablea irtenbide puntual bat besterik ez dela, eta ezin dela edonon erabili, izan ere, kable bidez egurra ateratzea garestiagoa da eta askotan ez du merezi egurra horrela ateratzea, bere etekinaren errentagarritasuna asko txikitzen baita
».
Sektorea osasuntsu
Josu Azpitartek sektorearen egoeraren berri eman digu: «
Bizkaian ustiatzen ditugun bi espezieen (pinua eta eukaliptoa) bilakaera desberdina izan da, pinuaren salneurriak gora egin du azken urte hauetan, baina gorakada hau ez da izan pinu eskasiagatik, egurraren erabilera erabat aldatu delako baizik. Duela hamar bat urte, pinu egurra batez ere paperetarako bideratzen zen, geroztik egin diren ikerketek ordea, pinu egurra beste zenbait erabileratarako lehengai ona dela ziurtatu dute, hala nola, altzarigintzan, eraikuntzan eta arotzgintzan. Eukaliptoaren kasuan berriz, salneurriek gorabehera handiak izaten dituzte. Hemen oso gutxi dagoenez, kanpotik ekarri behar izaten da, paper pasta egiteko erabiltzen da eta Hego Ameriketatik ekartzen da gehienbat. Herrialde haiekiko txanpon aldaketa egiterakoan izaten diren gorabeherek izugarrizko eragina izaten dute hemengo egurraren azken salneurrian. Pinu egurrak papertegietako bidea utzi eta beste erabilera batzuk hartu izanak, zenbait ondorio ekarri ditu bere ustiapenean. Gero eta pinu zaharragoak botatzen dira, ahalik eta korapilo gutxien edukitzea nahi izaten da eta beraz, gaztetan kimaketa egokiak burutu behar izaten dira. Paperetarako pinua 30 bat urterekin botatzen zen bitartean, orain ohikoa izaten da 35-40 urteko pinudiak ateratzea, izan ere, urte gutxi batzuetan, bere salneurria bikoiztu egin daiteke
».
Gai honekin lotuta, Josu Azpitartek kontu bitxi bat aipatu digu: «
Gai honekin lotuta, Josu Azpitartek kontu bitxi bat aipatu digu: «
1996. urteko azken baso inbentarioak dioenez, baso zahar asko dago inguru hauetan eta komenigarria da hauek atera eta berriz birlandaketak egitea. Baso hauek bere horretan daude, familia arteko arazoengatik, herentzia kontuak daudelako, edo zenbaitetan egurra ateratzeko pista egokirik ez dutelako
».
Baso jabeen soslaia zein den galdezka ere ibili gara eta argi dago baso jabegoa oso zatikatuta dagoela. Azpitartek eman dizkigu zenbakiak: «
Baso jabeen soslaia zein den galdezka ere ibili gara eta argi dago baso jabegoa oso zatikatuta dagoela. Azpitartek eman dizkigu zenbakiak: «
Guk urtero egiten ditugun espedienteen arabera, esan dezakegu, batez beste, jabe bakoitzak 3-4 hektarea besterik ez dituela, eta Bizkaian erabat basotik bizi diren baso jabeak eskuetako behatzekin kontatu daitezke
».
Olate Arrartek ere antzeko datuak eskaini dizkigu, baina bere ustez, kontuan izan behar da baso jabeen artean baserritar ez den jende asko dagoela, eta hori kaltegarria suertatu daiteke kasu askotan: «
Olate Arrartek ere antzeko datuak eskaini dizkigu, baina bere ustez, kontuan izan behar da baso jabeen artean baserritar ez den jende asko dagoela, eta hori kaltegarria suertatu daiteke kasu askotan: «
Gure ustez, basogintza baserritarren jarduera osagarri gisa bideratu behar da, eta kalean bizi den baso jabeak ez daki askotan bertako berri
».
Baso mutilen lan baldintzak zeintzuk diren ere jakin nahian ibili gara eta Josu Azpitartek esan digunez, basoan bada lanik, baina bertan lan egiteko jendea aurkitu ezinik ibiltzen dira: «
Baso mutilen lan baldintzak zeintzuk diren ere jakin nahian ibili gara eta Josu Azpitartek esan digunez, basoan bada lanik, baina bertan lan egiteko jendea aurkitu ezinik ibiltzen dira: «
Kontuan izan behar dugu oso lantegi gogorra dela, eta inork ez duela mendira joan nahi lanera, hori dela eta maila baxuko lanbidetzat hartu izan da, nahiz eta oro har, soldata onak izan. Ondorioz kanpoko jende asko aritzen da basoan
».
Nora doa egurra?
Pinu egurra papera egiteko erabiltzen zenean, lehengaia Euskal Herrian gelditzen zen, baina orain, erabilera hauen aurrean, sektoreak inguruan ez du gisa honetako industriarik eta ondorioz kanpora bidaltzen da: «
Egur txarrena hemen gelditzen da, baina hoberena, % 80-90 inguru, kanpora bidaltzen da. Lehengai asko eta asko Burgos aldeko zerrategi handietara eramaten dira zuzenean. Euskal Herritik Burgosera eta handik Espainiako Levante aldera, Bartzelonara eta abar bideratzen da. Leku hauetan nagusitzen da altzariaren industria eta gainera etengabe gure egurra eskatzen ari dira. Espainian egindako altzari hauek Europa osora zabaltzen dira, eta lasai asko aurkitu dezakegu Alemanian hemengo egurrarekin eginiko altzaria. Gainera, hemen pinu egurrak ez du behar adinako estimaziorik eta apur bat penagarria da kanpokoek eskutatik kentzen diguten produktuari hemen balio handirik ez ematea
»
Adan de Yarza markesak Kaliforniatik ekarria
Gaur egun, Intsinis pinua edo Monterrey-ko pinua aski ezaguna da gure artean, baina ez dira urte asko igaro lehen pinuak Euskal Herrian aldatu zirenetik.
XIX. mende amaieran, Adan de Yarza markesa, Bizkaiko Foru Aldundiko abokatu eta politikaria, lan gabe gelditu zen, azken karlistadaren ondorioz aldundia disolbatu zenean. Egoera horren aurrean, bere benetako zaletasunean, nekazaritzan eta basogintzan murgildu zen. Europan eta Ameriketan ibili zen, tokian tokiko nekazal teknikak eta baso birlandaketak ikasten. Bidaia hauetan aurkitu zuen hainbat zuhaitz espezie frogatu zituen Lekeitioko Zubietarren lurretan. Bizkaiko lur eta eguraldietara ongi egokituko zen espezie baten bila zebilen, eta Kalifornia aldetik ekarritako
XIX. mende amaieran, Adan de Yarza markesa, Bizkaiko Foru Aldundiko abokatu eta politikaria, lan gabe gelditu zen, azken karlistadaren ondorioz aldundia disolbatu zenean. Egoera horren aurrean, bere benetako zaletasunean, nekazaritzan eta basogintzan murgildu zen. Europan eta Ameriketan ibili zen, tokian tokiko nekazal teknikak eta baso birlandaketak ikasten. Bidaia hauetan aurkitu zuen hainbat zuhaitz espezie frogatu zituen Lekeitioko Zubietarren lurretan. Bizkaiko lur eta eguraldietara ongi egokituko zen espezie baten bila zebilen, eta Kalifornia aldetik ekarritako
Pinus radiata
edo intsinis pinua gure lurretara ederto egokitzen zela konturatu zen. Geroztik espezie hau pixkana zabaltzen hasi zen Bizkaia eta Gipuzkoan. 1920. urtean hil zen eta beraz ez zuen izan Bizkaian eta Gipuzkoan egun dugun paisajea ezagutzeko aukerarik. Burutik pasa ere ez zitzaion egingo, orduan, berak ekarritako pinuak horrenbesteko eraldaketa sortuko zuenik gure paisajean. Egun, bi lurralde hauetako basogintza sektorea espezie honetan oinarritzen da ia erabat.
Arestian aipatu dugunez, pinu honen jatorria Kaliforniako eskualde txiki batera mugatzen da, kostatik oso gertu dagoen Monterrey-ko basoetara hain justu. Inguru haietan, ordea, baso naturalak eratzen ditu espezie honek eta noski, ez dauka zerikusirik hemengo baso landaketekin. Izan ere, Kaliforniako baso hauek ekosistema helduak dira, hau da, bertan adin guztietako zuhaitzak aurkituko ditugu tartekatuta baso berean, eta horretaz gain, pinudi hauek, beraien fauna eta landaretza berezia izaten dituzte.
Gaur egun espezie hau munduko hainbat tokitan erabiltzen da basogintzan, hala nola, Zeelanda Berrian, Txilen, Hegoafrikan eta Australian
Arestian aipatu dugunez, pinu honen jatorria Kaliforniako eskualde txiki batera mugatzen da, kostatik oso gertu dagoen Monterrey-ko basoetara hain justu. Inguru haietan, ordea, baso naturalak eratzen ditu espezie honek eta noski, ez dauka zerikusirik hemengo baso landaketekin. Izan ere, Kaliforniako baso hauek ekosistema helduak dira, hau da, bertan adin guztietako zuhaitzak aurkituko ditugu tartekatuta baso berean, eta horretaz gain, pinudi hauek, beraien fauna eta landaretza berezia izaten dituzte.
Gaur egun espezie hau munduko hainbat tokitan erabiltzen da basogintzan, hala nola, Zeelanda Berrian, Txilen, Hegoafrikan eta Australian
Australiako erraldoiak Bizkaiko kostan
Eukaliptoak jatorriz Australia eta inguruko irletakoak dira, 500 bat espezie ezberdin ezagutzen dira eta Euskal Herrian landatu dena, Bizkaiko kostaldean batik bat,
Eucalyptus globulus
espeziea dugu. Berau Australiako hegoaldekoa eta Tasmaniakoa da berez, klima heze eta epelak ditu gustuko eta ez ditu jasaten neguko izozteak, hori da hain justu, Bizkaiko eskualde jakin batzuetan soilik landatzearen arrazoi nagusia. Edozein modutan, azken urteetako ikerketek, izozteak hobeto jasaten dituen eukalipto espezieren baten bila jo dute, bere ustiaketa zabaltzeko asmoarekin.
Tamaina handiko zuhaitza da eta erraz gaindi ditzake 50 metroko altuerak, Penintsulan ezagutzen den alerik handiena Lugon dago eta 80 metroko altuera eta 6 metroko zirkunferentzia ditu.
Erraz bereiztuko dugu enbor azalerari erreparatzen badiogu. Grisazka izaten da, zaharkitutako azal zirrindak zintzilika dituela ikusiko dugu, azpialdean azal berri eta zuriska prest izaten duelarik. Bestalde, bitxia da bere hostoei gertatzen zaiena. Ale berean bi motatako hostoak ikusiko ditugu, alde batetik hosto borobilskak ikusiko dizkiogu, hauek hosto gazteak izaten dira, eta bestetik igitari formako hosto luzeskak topatuko ditugu, hauek berriz, hosto zaharrak izaten dira. Fenomeno hau, botanikarien artean heterofilia izenez ezagutzen da
Tamaina handiko zuhaitza da eta erraz gaindi ditzake 50 metroko altuerak, Penintsulan ezagutzen den alerik handiena Lugon dago eta 80 metroko altuera eta 6 metroko zirkunferentzia ditu.
Erraz bereiztuko dugu enbor azalerari erreparatzen badiogu. Grisazka izaten da, zaharkitutako azal zirrindak zintzilika dituela ikusiko dugu, azpialdean azal berri eta zuriska prest izaten duelarik. Bestalde, bitxia da bere hostoei gertatzen zaiena. Ale berean bi motatako hostoak ikusiko ditugu, alde batetik hosto borobilskak ikusiko dizkiogu, hauek hosto gazteak izaten dira, eta bestetik igitari formako hosto luzeskak topatuko ditugu, hauek berriz, hosto zaharrak izaten dira. Fenomeno hau, botanikarien artean heterofilia izenez ezagutzen da
Koniferoak jaun eta jabe eta gaztainondoak gaitzak jota
Garai bateko basoei buruzko informazioa, gutxi edo gehiago, topatzen da horretan jarriz gero. Askotan testu zaharretan begira hasi eta bertan aurkitzen diren deskripzioek laguntzen digute horren berri jakiten. Askoz ere zailagoa izaten da ordea, baso haien egitura eta azalerei buruzko datu zehatzak aurkitzea. Bada, 1784. urtean Espainiako estatu osoan burutu zen baso inbentario bat eta esan beharrik ez dago datu hauek balio handikoak direla, ez baitago garai haietako beste daturik.
Espainiako Marina Realaren aginduz burutu ziren zuhaitzen kontaketa hauek guztiak. Udalerri bakoitzak galdetegi moduko bat bete behar izan zuen zuhaitz espezieak, kopuruak, adinak eta abar zehaztuz.
Bide batez, 1990. urtean «I. Gerriko idazlan sariketa» irabazi zuen lana lerro hauetara ekartzea interesgarria iruditu zaigu. Mikel Sarriegi mendi ingeniari beasaindarrak Gipuzkoako Goierriko basogintzak XVIII. eta XX. mendeen artean izan zuen bilakaera aztertu zuen orduan. Lan honetan, lehen aipatu dugun 1784. urteko baso kontaketaren datuak, 1986. urteko datuekin alderatzen dira eta egia esan ondorio interesgarriak topatu daitezke bertan.
Kuadro honetako irudi horietan ikusten den moduan, 200 urte horietan Goierriko zuhaitz estaldura bikoiztu egiten da. Emendio honek noski, nekazal lurren galera eragin du eta horretaz gain, ugaldu diren zuhaitz espezieak kanpotarrak dira, koniferoak, bertako espezieak atzerakada jasan duten bitartean.
Deigarria da, bestetik, berrehun urteko bitarte horretan, gaztainondoak % 87 gutxitu direla behatzea. Neurri handi batean gaitzek eragin dute beherakada hori
Espainiako Marina Realaren aginduz burutu ziren zuhaitzen kontaketa hauek guztiak. Udalerri bakoitzak galdetegi moduko bat bete behar izan zuen zuhaitz espezieak, kopuruak, adinak eta abar zehaztuz.
Bide batez, 1990. urtean «I. Gerriko idazlan sariketa» irabazi zuen lana lerro hauetara ekartzea interesgarria iruditu zaigu. Mikel Sarriegi mendi ingeniari beasaindarrak Gipuzkoako Goierriko basogintzak XVIII. eta XX. mendeen artean izan zuen bilakaera aztertu zuen orduan. Lan honetan, lehen aipatu dugun 1784. urteko baso kontaketaren datuak, 1986. urteko datuekin alderatzen dira eta egia esan ondorio interesgarriak topatu daitezke bertan.
Kuadro honetako irudi horietan ikusten den moduan, 200 urte horietan Goierriko zuhaitz estaldura bikoiztu egiten da. Emendio honek noski, nekazal lurren galera eragin du eta horretaz gain, ugaldu diren zuhaitz espezieak kanpotarrak dira, koniferoak, bertako espezieak atzerakada jasan duten bitartean.
Deigarria da, bestetik, berrehun urteko bitarte horretan, gaztainondoak % 87 gutxitu direla behatzea. Neurri handi batean gaitzek eragin dute beherakada hori
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Xalba Ramirez
|
Irutxuloko Hitza
#3
Amets Aranguren Arrieta
#4
Irati Diez Virto
Azkenak
2025-06-24
Eneko Imaz Galparsoro
Asteburu honetan eginen da EHZ festibala, Arberatze-Zilhekoan
Fermin Muguruza afixan nagusi, Olaia Inziarte, Naxker, Xiberoots, Errobi, Kaskezur, Zetkin, Tapia eta Leturia eta beste hainbat musikari igoko dira oholtzara ekainaren 27, 28 eta 29an. Horrez gain, antolatu diren hitzaldietan, hala nola lurraren defentsaz, diskurtso eta... [+]
Udaltzaingoan arreta euskaraz bermatzeko gomendatu dio Arartekoak Erandioko Udalari
2024ko irailean, herritar batek salatu zuen Erandioko udaltzain batek arreta euskaraz ukatu eta jokabide hori behin baino gehiagotan errepikatu zela, baita telefonoz kexatu zenean ere. Salaketak erakusten duenez, hasiera batean, arreta eta dokumentazioa gaztelaniaz bakarrik eman... [+]
2025-06-24
Gedar
“Gazteon erantzunari esker Durangoko Gaztetxeari eustea lortu dugu”
Gaztetxearen aldeko manifestazio jendetsu bat egin zuten larunbatean Durangon, espazioaren irekieraren berri eman eta lau egunera. "Lehenengo gaua ere ez genuela bertan pasatuko esan ziguten, eta oraindik gaztetxean tinko jarraitzen dugu", aldarrikatu... [+]
2025-06-24
Euskal Irratiak
Laida Mugika
“Espero dugu datorren urtean halakorik egin beharrik ez izatea, eta errektoretzak neurriak hartzea”
Errektoretzaren erantzun ezan, ehun bat irakaslek berriz eskainiko diete ikasleei ahozko froga euskaraz pasatzeko aukera. Guraso elkarteek ere bat egin dute ekimenarekin, errektoretzaren inplikazioa eskatuz.
Eskuin muturreko talde batek Donostiako ‘Jesusen Bihotza’-ren aldeko ekimena egin du
Donostiarra, defenda ezazu zurea leloarekin pankarta bat jarri dute, Jesusen Bihotza duen Espainiako bandera batekin batera.
2025-06-23
Jon Fernández González
Hazparneko etxebizitza agentzia bat okupatzeagatik epaituko dituzte zazpi lagun irailean
2024ko urtarrilean Arberoako Lurra eta Etxebizitza kolektiboak Hazparneko Puyo agentzia okupatu zuen. Ekainaren 20an elkarretaratzea egin zuten ekintzaileei babesa emateko.
2025-06-23
Axier Lopez
asteko argazkia
Isolamendua
Israelek aldebakarrez eraso egin dio Irani eta 585 pertsona baino gehiago hil ditu, horietatik %90 zibilak. Nazioartean atxilotzeko agindua duen Benjamin Netanyahu gerra-kriminalak dio "eraso prebentiboa" izan dela, bere inguruan inork ez dezan eduki berak aspaldian... [+]
2025-06-23
Jon Fernández González
NATOrekiko kompromisoak gastu militarra %5era igo gabe betetzea adostu duela iragarri du Sánchezek
Igandean iragarri du akordioa Pedro Sánchez Espainiako presidenteak. Espainiak gastu militarrera BPGaren %2,1 bideratuko duela ziurtatu du.
2025-06-23
Eneko Imaz Galparsoro
Israelek beste 33 palestinar hil ditu Gazan, eta Mahmud Khali ikaslea aske utzi dute AEBetan
Israelek 33 palestinar hil ditu Gazan igandetik astelehenera bitartean, horietatik sei janari bila zihoazela. Israelgo armadak jakinarazi du Gazan bahituta zituzten hiru israeldarren gorpuak berreskuratu dituela. Bestetik, Mahmud Khali AEBetako Columbia Unibertsitateko ikaslea... [+]
2025-06-23
Hala Bedi
Gasteizko Txosnek 2025eko programazio osoa argitaratu dute
Gasteizko Txosnek gaur aurkeztu dituzte ofizialki 2025eko Andre Mari Zuriaren jaietarako kartela eta musika zein kultur programazioa. Hirugarren urtez jarraian, Entxosnatu, etorri gugana! lelopean, gune autogestionatuak abuztuaren 4tik 9ra egongo da irekita, 40 kontzertu eta... [+]
2025-06-23
Jon Fernández González
“Ongi etorrien” auziko inputatuei bi urteko espetxe zigorra ezarri diete eta ez dira kartzelara joango
Antton López Ruiz Kubati, Kai Saez de Egilaz, Pipe San Epifanio, Haimar Altuna, Oihana Garmendia eta Oihana San Vicenteri 120 ongi etorri baino gehiago antolatzea eta terrorismoa goratzea leporatzen zien Espainiako Auzitegi Nazionalak. Auzipetuek, akusazio partikularrak eta... [+]
Ugatza Azazetan: kontserbazioa edo txikizioa?
Joan den igandean, ekainak 15, ugatzari buruzko artikulu interesgarria argitaratu zuen Rosa Canchok El Correo egunkarian. Azken urteotan hegazti sarraskijale adierazgarri honek Araban bizi duen itxaropen onaren egoeraz hitz egiten zen testuan. Arabako Foru Aldundiko Ingurumen... [+]
2025-06-23
Eneko Imaz Galparsoro
AEBak gerran zuzenean sartu ostean, Iranen “erregimen aldaketa” behar dela esan du Trumpek
Irango hiru gune nuklear nagusiei eraso egin ostean, Donald Trump AEBetako presidenteak "Iran berriz handi egiteko" erregimen aldaketa bat behar dela adierazi du sare sozialetan. NBEren Segurtasun Kontseiluak larrialdizko bilera egin du, eta Errusiak, Txinak eta... [+]
Eguneraketa berriak daude