AEBak gerran zuzenean sartu ostean, Iranen “erregimen aldaketa” behar dela esan du Trumpek
Irango hiru gune nuklear nagusiei eraso egin ostean, Donald Trump AEBetako presidenteak "Iran berriz handi egiteko" erregimen aldaketa bat behar dela adierazi du sare sozialetan. NBEren Segurtasun Kontseiluak larrialdizko bilera egin du, eta Errusiak, Txinak eta Pakistanek su-eten akordio bat "berehala" adostea eskatu diete bi aldeei. Ormuzko itsasartea blokeatzearen alde egin du Irango Parlamentuak, bertatik igarotzen da munduko petrolio garraioaren %20 inguru.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Igande goizaldean Fordowr, Natanz eta Isfahan gune nuklearrei eginiko erasoarekin, AEBak zuzenean sartu dira Israelek bere babesarekin piztutako Iranen aurkako gerran, eta guztiz aldatu dute gatazka. Badirudi bi aldeek ez dutela epe laburrean elkarren aurkako erasoak gelditzeko asmorik. Israelek Irani lehen aldiz eraso egin zion unetik aukera hori ukatu egin badu ere, Donald Trump AEBetako presidenteak Truth Social sare sozialean Teheranen "erregimen aldaketa" behar dela adierazi du: "Ez da politikoki zuzena erregimen aldaketa kontzeptua erabiltzea, baina Irango egungo erregimena ez bada gai Iran berriz handi egiteko, ez luke erregimen aldaketa bat egon beharko?".
Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroak behin eta baino gehiagotan egin du mehatxu Ali Khamenei Irango lider gorena hiltzearekin: esaterako, joan den asteartean adierazi zuen Khamenei hiltzeak ez lukeela bien arteko gatazka areagotuko, baizik eta "gatazka amaitu" egingo lukeela. Trumpek ere zera adierazi zuen: "Badakigu [Khamenei] non dagoen ezkutatuta, baina oraindik ez dugu hura hiltzea pentsatu".
AEBek eta Israelek aipatu dute euren helburua Teheranek ordezkatzen duen "mehatxu nuklearra" deuseztatzea dela: euren arabera, Iran arma nuklearra garatzen ari da uranioa aberasteko teknologiaren bitartez, IAEA Energia Atomikoaren Nazioarteko Agentziak hori baieztatu ez duen arren. Irango hiru gune nuklear nagusienen aurkako erasoaren ondoren, JD Vance AEBetako presidenteordeak aitortu du ez dakitela Iranek non pilatzen duen uranioa: "Hori izango da datozen asteetan eurekin hitz egingo dugun gaietako bat".
Nazioarteko erreakzioak
Washingtonek eginiko erasoari erreakzio gisa, igande arratsaldean larrialdizko bilera egin dute Nazio Batuen Erakundearen Segurtasun Kontseilua osatzen duten herrialdeek. Besteak beste, Txinak, Errusiak eta Pakistanek AEBek eginiko erasoa salatu dute, eta bi aldeei su-eten akordio batera "berehala" iristea exijitu diete. NBE Nazio Batuen Erakundeko idazkari nagusi Antonio Guterresek ohartarazi du AEBen erasoak "puntu arriskutsu bat" suposatzen duela jada "ezegonkortuta" dagoen Ekialde Hurbilean.
Dorothy Shea AEBek NBEan duten enbaxadoreak, ordea, "Washingtoneko aliatuak eta horietako biztanleak" babesteko argudiopean justifikatu ditu Irango gaitasun nuklearren aurka eginiko erasoak: "Iritsi da unea AEBek bere aliatuen eta interesen defentsan determinazioz jokatzeko. Iranek zuzenean edo zeharka AEBen aurka egiten duen eraso orok erantzun bortitzak izango ditu".
Ormuzko itsasartea
Iranen aurkako erasoaldiak hartu duen dimentsioarekin, herrialdeak gerrarako arma gisa baliatu lezakeen baliabide bat geroz eta gehiago aipatzen ari da azken egunetan: Ormuzko itsasartea. Itsasarteak garrantzi handia du nazioarteko merkatuan, eta, bereziki, energiarenean: itsasotik garraiatzen den munduko petrolioaren eta gas natural likidotuaren %20 eta %30 artean bertatik igarotzen da, esaterako, Indiak eta Txinak inportatzen dutena eta Europako herrialdeek Katarren bidez jasotzen dutena. Itsasartearen bi aldeetan dauden herrialdeak Oman, Arabiar Emirerri Batuak eta Iran dira.
Ormuz blokeatzeko aukera mahai gainean izan du Iranek haren aurkako erasoak handituz gero, eta hori gauzatzeko pausoak egiten ari da igandetik. IRIB Irango telebista kate publikoari eginiko adierazpenetan, Esmaeil Kousari jeneralak baieztatu du Irango Parlamentuak Ormuzko itsasartea ixtea onartu duela. Orain, erabaki hori berrestea Segurtasun Nazionaleko Kontseiluari dagokio.
Hildako kazetarietako bat Anas al-Sharif da, palestinarren genozidioa zerrendatik kontatzen dutenen artean ezagunenetako bat. Al Jazeera hedabideak adierazi du Israel errudun dela Gazako sarraskia barnetik azaleratzen duten kazetariak nahita hiltzeagatik, eta horrela sarraskia... [+]
Ostiral goizeko albisteak erreakzio ugari piztu ditu Israelen zein nazioartean. Aurka agertu dira Israelgo bahituen familiak eta NBE. Alemaniak, Israelen aliatu tradizionalak, armak saltzeari utziko diola jakinarazi du.
Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Dena den, okupazioa gauzatzeko, gobernu osoaren baiezkoa behar du Netanyahuk: igandean izan daiteke bilera. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio... [+]
Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]
Erabilera bakarreko plastikoen ekoizpenari eta erabilerari jarri nahi dizkiete mugak bereziki. Plastikoaren ekoizpena bikoiztu dute mende hasieratik, eta igoera horren arrazoia erabilera bakarreko plastikoak dira nagusiki.
Von der Leyenek eta Trumpek akordioa lortu eta astebetera egin du mehatxua AEBetako presidenteak, Europako herrialdeek hitzartutakoa beteko ez dutela kezkatuta. Europako produktuei %15eko muga zergak ipintzeaz gain, Europako Batasunak AEBetan 600.000 milioi euro gehiago... [+]
Suhiltzaileek kontrolpean dute Ibarbeibar ibarreko sutea, Eneritz, Muruzabal, Añorbe eta Obanos herrietan egondakoak hain zuzen ere. Nafarroako Gobernuak behin-behineko debekua ezarri dio nekazaritzan sua erabiltzen duen edo sor dezakeen makineriari.
Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]
Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.
Israelgo lehen ministroa Segurtasun Kabinetearekin biltzekoa zen asteartean, "Gaza osorik okupatzeko planaz" eztabaidatzeko eta hori aurrera eramateko; baina atzeratu egin dute bilera. Israelgo armadaren buru Eyal Zamirrek, aldiz, Gazan diharduten lurreko soldaduei... [+]
Pablo Gonzalez Polonian atxilotu zuten 2022an espioitza leporatuta. 2024ko abuztuan aske utzi zuten baina ez zuten bere prozesua itxi. Orain, prozesua berriz ireki eta epaileek 2025eko udazkenean epaitu nahi dute Gonzalez.
Bigarren aldiz da El Salvadorko presidente Bukele, konstituzioak legegintzaldi bat baino gehiagoz presidente izatea debekatzen badu ere. Orain, konstituzioa aldatu eta nahi beste aldiz hautatu dezakete presidentea.
Bahituen "egoera larriaz" eztabaidatuko dute biltzarrean egongo diren herrialdeek, Danny Danon Israelek Nazio Batuen Erakundean duen enbaxadorearen arabera. Hamasek adierazi du bahituek osasun arreta jasoko dutela baldin eta Israelek Gazara laguntza humanitarioa... [+]
Euskal diasporaren Boiseko Jaialdiaren testuinguruan, Etxepare Euskal Institutuak eta AEBetako euskal erakunde NABOk euskararen irakaskuntza sustatzeko akordioa sinatu dute. Hori horrela, AEBetako Euskal Etxeek euskara "sustatuko eta trinkotuko" dute, eta Jaurlaritzak... [+]
Kontatzen ez dena ez da existitzen. Oso barneratuta daukagu lelo hori, baita informazioa boterea dela eta eragiteko gaitasun handia duela ere. Are gehiago gerra edo gatazketan, batik bat oraindik tresna digitalak asko garatu gabe zeudenean, informazioa ez baitzegoen hain eskura... [+]