«Hemen geratuta ezingo nintzateke operatik bizi»


1994ko maiatzaren 29an
Maria Bayo sopranoari egindako elkarrizketa
«Hemen geratuta ezingo nintzateke operatik bizi»
MARIA BAYO
Pariseko La Bastille aretoan, Milango Scalan, Londreseko Covent Garden-en... munduko opera aretorik garrantzitsuenetan arrakasta izan duen sopranoak bere gorputz txiki eta begi biziez hartu gintuen Hondarribian. Fiteron jaiotako emakume hau ezin zen luzaro mintzatu, baina bai aberats. Izan ere, biharamunean Irunen eskaini behar zuen kontzertuak isiltasuna eskatzen zion hainbeste txalo jasotako ahotsari.
ARGIA. Fiterokoa beharrean, Milagrokoa dirudizu.
MARIA BAYO. Lanbide honetan, hemen sortu diren profesional guztiak dira apur bat Milagrokoak. Gehienak mirariz kanporatu baikara.
A. Zure kasuan nabarmena da miraria, inolako musika girorik ez zuen nekazari etxean jaioa izanik.
M.B. Fiteron lirikaren mundua guztiz ezezaguna da. Baina kantua barruan daramazun zerbait denez, nire ustez behintzat, aurrera egiten duzu. Nik musikarako joera izan dut betidanik. Hitz egiten hasi nintzenean kantatzeari ekin nion, eta hori barrutik zetorren.
A. Iruñeko kontserbatoriora joan zinen, bide horri jarraitzearren. Kontserbatorio honek musikari onak sortu izana ospea du, baina ez da berdin gertatzen kantu sailarekin. Zergatik?
M.B. Kontserbatorioetako kantu eskolak nahiko azalekoak izaten dira normalean. Baliabide nahiko ez dituztelako, batez ere. Musika kontserbario batean gabezia nabarmenak daude beti. Kantu ikastaroak ez dira nahikoak. Dena den, sakoneko arazoa da, ez soilik kantuaren alorrekoa.
A. Kantu eskola batek arazo hori konponduko luke?
M.B. Oso zaila da kantu eskola bat antolatzea. Musika irakaskuntza osoa, orokorrean, beste era batera moldatu beharko litzateke. Irakasteko erak, kasu, desberdina beharko luke. Gabezia handiak daude, eta bistakoa da atzerrian beste maila bat dagoela arlo honetan.
A. Zailtasunak zailtasun, abeslari gazteen belaunaldi emankorra loratu da azken aldian. Emakumezkoak gehienak.
M.B. Badira gizonak ere. Eguneroko lanari esker atera gara guztiak, gure balioaren proba ekitaldi bakoitzean berretsiz. Arrakastaren % 90 lanean datza. Nire irakaslea izan zen Edurne Agerrek zioenarekin ados naiz: % 10 talentua da, gainontzekoa, lana.
A. Teresa Berganzarekin parekatu izan zaituzte askotan. Kantatzeko eragatik baino, zure ibilbide profesionala jorratzeko eragatik gehiago. Ados al zaude konparaketa honekin?
M.B. Argi dago kantatzeko eragatik ezin gaituztela parekatu. Ibilbide profesionalean, aldiz, badira agian antzekotasun batzuk. Laneko jardunean erabili dugun seriotasunagatik izan gaitezke, apika, parekoak.
A. Pertsonalki ere baduzue harremanik.
M.B. Oso estua gainera. Teresa Berganzak ezagutu eta entzun ninduen une beretik bere babes humano eta morala izan dut. Berak emandako aholkuak jarraitzen ditut, noski, bere jakinduria eskuratuko banu zoriontsua nintzateke-eta; baina musika irizpideetan bakarrik dugu antza.
A. Haren besoetakoa zarela diotenekin ados al zaude?
M.B. Hori tontakeria da. Egia da bere iritziek zeresan handia dutela, baina ez da nahikoa. Zu gomendatu egin bazaituzte, eta ez baduzu ongi kantatzen, ez dizute berriro deitzen.
A. Askotan aipatu izan da Espainiako opera zirkuituan norbaiten besoetako izan behar duzula aurrera egiteko. Taldetxo batzuek monopolizatzen dituztela opera karteldegiak.
M.B. Nire bidea egiten saiatu naiz beti, ez dut horrelakorik ezagutzen. Batez ere nire lana atzerrian egin izan dudalako.
Koadrila horiek ez ditut ezagutzen.
A. Sarri hitz egiten da izugarrizko ahalmenak izanagatik ere bide bazterrean geratu diren kantari gazteez. Hori gainditu duzu. Nola ikusten duzu zure etorkizuna musika munduan?
M.B. Ardatz batean oinarritu izan dut beti etorkizuna: egiten dudana ongi egitea. Gainera, uste dut jada ez naizela hemengo kazetariek behin eta berriro dioten «promesa». Bospasei urte daramatzat kantatzen, errealitate bat naiz. Atzerrian ez dute promesa batetaz hitz egiten, opera kantariaz baizik.
A. Atzerria aipatzen duzu behin eta berriro. Kanpora joatea da errekonozimendua lortzeko era bakarra?
M.B. Pablo Sarasate kontserbatorioan ikasketak amaitu nituenean, atzerrira joatea erabaki nuen, heldu gabea ikusten nuelako neure burua, eta hemengo panorama oso zaila. Alemania aukeratu nuen irakasleak kultura germaniarrarekiko grina piztu zidalako.
Kostata, beka bat lortu nuen. Gayarre lehiaketa bi urte beranduago sortu zen, eta hona etorri nintzen ikasitakoa erakutsi asmoz. Finalera heldu nintzen, eta ikasketa boltsa bat eman zidaten, 250.000 pezetakoa. Bekaren luzapena lortu ez arren, han geratzea erabaki nuen, bertan kontzertuak lotzen hasia bainintzen. Niri dagokidanez behintzat, onena izan zela uste dut.
A. 1988an eman zenuen osperako jauzia. Lehiaketek zein garrantzi izan zuten horretan?
M.B. Handia. Sariketek ez dute jarduera ziurtatzen, baina ezagutarazteko bide aproposenetakoa dira hemen. Viñas, Callas eta Belbedere sariketak oso garrantzitsuak izan ziren nire ibilbidean. Lehen bietan finalera iritsi nintzen, eta hirugarrena irabazi egin nuen. Hor izan zen eztanda.
A. Ordutik Londreseko Covent Gardenen erabateko arrakasta izatera heldu arte bide luzea izan duzu.
M.B. Madrilen eskainitako «Figaroren ezteiak»en asko ezagutarazi nintzen. Gero Marseillara joan nintzen, eta handik Pariseko La Bastillera. Duela hiru urte Donostian kantatu nuenean ere arrakasta izan nuen. Hala ere, egia da atzerrian hemen baino gehiago kantatu izan dudala.
A. Musika irakaskuntzak duen azpiegitura arazoa ondoren ere agertzen dela esan nahi duzu?
M.B. Hemengoa ez da kanpokoa bezain zirkuitu ona. Egutegia aurrerapen handiz osatu behar da, eta Kultura Ministerioak urtebeteko aurrerapenez jokatzen duenez, askotan ezin dut nire egutegia egokitu, bi urteko aurrerapena behar baitut gutxienez. Egutegia osatua dut jada. Horrez gain, hemengo musika panorama oso murritza da, ez baitago areto nahikorik.
Hemen geratuko banintz, ezingo nintzateke operatik bizi.
A. Alfredo Krausekin batera grabaturiko «Doña Francisquita» zarzuela salgai jarri berria da. Zer deritzozu jenero honen gorakadari?
M.B. Grabaketa hori eta gero beste batzuk egin ditut. Placido Domingorekin azkena, «La Verbena de la Paloma». Hala ere, ez dut boom-etan sinesten.
A. Baina azken urteetan gero eta izen ospetsu gehiago ari dira animatzen orain arte «jenero ttipi» deitu izan dena kantatzera.
M.B. Uste dut zarzuelari operarekin erabiltzen diren irizpide berekin heldu behar zaiola. Azpiegitura eta zehaztasun ezagatik ez dira landu azken urteetan. Ahots aldetik, maiz, opera bera baino zailagoa da. Ttipi deitura ez da batere zehatza, nire ustez. Denetarik dago jenero honetan, baina baita operan ere.
A. Zer izan da teloi atzean utzi behar izan duzun gauzarik baliagarriena?
M.B. Neure bizitza pertsonala, esklusiboa baita zeharo ogibide hau. Areago maila bat lortua duzunean. Debozio antzeko zerbait da, eta horrela planteatzen duzu, edota bestela akabo. Ahotsari edozein txikikeriak eragiten dio.
A. Zer garrantzi du isiltasunak bokazio horretan?
M.B. Izugarria. Kontzertu baten aurretik ezin da gehiegi hitz egin. Kontzentratu egin behar duzu. Zerbait mistikoa da.
Kontzertu biren artean egun bat ezinbestekoa da, funtzio batean hainbeste energia erretzen baita ezen gero berreskuratu egin behar baita beste funtzio on bat eskaini ahal izateko.
A. Zein izan da zure bizitza profesionalean kantatu duzun do-rik garrantzitsuena?
M.B. La Bastillen, Parisen, Milango Scalan eta Londreseko Covent Gardenen. Buenos Aireseko Colon aretoa ere oso hunkigarria izan da niretzat.
Amagoia Iban
26-30

GaiezKulturaMusikaMusika klasOperaPertsonak
PertsonaiazBAYO2
EgileezIBAN1Kultura

Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude