«Maastrichteko Itunak diru oligarkiaren esku uzten du Europa»


1994ko apirilaren 17an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Xoxe Manuel Beiras, BNGko bozeramaileari elkarrizketa
«Maastrichteko Itunak diru oligarkiaren esku uzten du Europa»
Xoxe Manuel Beiras, BNGko bozeramailea Galiziako Legebiltzarrean
Lisboan izan ginen berarekin, Maastrichti buruz Portugaleko UDP, HB eta BNGk antolatutako Forumean. Berba pausatu eta isiletik berehala pasatu liteke dramatismoz jotako hizketaldira. BNGko buru publikoa da baina baita barne burua ere. Egitura Ekonomikoko katedraduna eta Santiagoko Ekonomi Zientzietako Fakultateko irakaslea. 57 urte dauzka, horietatik 30 politikan murgildua eta oraindik urteetarako indarrarekin. Areago Blokearen garai indartsuenean.
ARGIA. Europako hauteskundeetara Esquerra Republicana eta EArekin joango ote zineten susmoa indarrez entzun zen. Zer gertatu da?
X.M. BEIRAS. Gure arteko harremanak oso puntualak izan dira, une politiko zehatz batzuetakoa. PNG BNGn sartu aurretik harremanak zituen indar bi horiekin eta BNGn sartu ondoren mantendu egin izan ditu, besterik ez. Bai, egon izan dira proposamenak EA eta Esquerraren aldetik, baina Europaren eraikuntzari buruzko oso iritzi kontrajarriak dauzkagu eta ez genuen ikusten elkarrekin koalizio batean joateko aukerarik.
A. Baina Heribert Barrerarekin egon zen negoziazio ahalegin bat, ez?
X.M.B. Ez da zehatza. Koalizioa osatzeko bera eta Garaikoetxearen ahozko proposamenak izan ziren baina gure erantzuna sotila baina finean ezezkoa izan zen.
A. Maastrichten aurkako jarrera oso gogorra duzue, laburbilduko didazu zergatik?
X.M.B. Batetik, Maastricht Estatuen Europaren _Herrien Europaren aurka_ adierazle gogorrena da. Bestetik, Maastrichetik desberdintasunean oinarritutako diseinu politikoarekin, Europako periferia egoera larrian jartzen da, eta noski Galizia periferia horretako partaide da. Hirugarrenik, gainera, hori egiten den moduarekin proiek- tu hori, Estatuen konstituzioen gainetik ere, Europa diru oligarkiaren esku uzten du.
Horrez gain, banku zentralen sistemen bidez, inongo gainegiturak kontrolatuko ez duen Europako banku zentralaren eraikuntzan oinarritutako diru politika ongizate estatuaren lepotik egitea onartezina da. Gure herria moduko herrietako langile eta nekazarien bizkar egin gura da hori. Europa horren izaera jada erabat antisoziala da eta Maastrichteko eskema operatiboan izarera hori areagotu egiten da.
A. Baina Maastrichtek estatuei ere subiranotasuna kenduko ei die, eta horrek nazio eta erregioei aukera gehiago emango dizkie akaso.
X.M.B. Estatuek ez dute konpetentzia eta ahalmenik galtzen, hauen botere demokratikoek baizik, esate batera legebiltzarrek galtzen dute boterea. Finean, Brusselako ministro kontseilua estatu kideen gobernu buruen artean osatua dago. Alemania eta Frantziako estatu egiturek, batipat, indartzen jarraitzen dute. Estatu espainiarra egitura bezala ahultzen dela eta horrek Galizia, Euskadi eta Kataluniako askatze prozesuak areagotu ditzakeela pentsatzea, etorkizun ikuspegi akats larritzat jotzen dugu. Portugalekin hori gertatzen bada, zer ez da gertatuko estaturik ez dugun nazioekin.
A. Hala ere Maastrichten Europa hori nagusitzen ari da.
X.M.B. Ez, nik uste dut ekonomikoki baino Maastricht politikoki nagusitzen ari dela. Ekonomikoki porrotera doa: erabateko porrota konbergentzia politikaren inguruan; banku zentralen sistemaren eraikuntzarako jarri ziren datak ere atzeratu egin behar izan dira; 1996rako estatuen erdiak konbergentzia planek jarritako baldintzak ez dituzte beteko...
A. Maastrichteko garra bera bakarrik itzaliko dela pentsatu behar da orduan.
X.M.B. Ez da kontua besoak gurutzatuta egon behar dugula, beronen porrota gauzatu arte. Nola egin bere aurka? Bi mailatan, batetik herri eta nazio intereseko tresna gehiago eskuratuz; eta bestetik, Maastrichteko Itunaren aurkako jarrera dugunon arteko etengabeko elkarlanaren sarea antolatuz, garatzen denean Maastrichti alternatiba egin ahal dezagun.
Bestetik ekialderantzako hedapena ere akatsa da eta mendebaldean hori sofritzen ari gara.
A. BNGk hartu duen indarrarekin, joko instituzionalari ere gogor ekin dio. Bere izaera oso zabala kontuan harturik, ez al dio horrek barne kontraesanik ekartzen?
X.M.B. Ez, eta harrigarria bada ere, are gehiago kanpotarrentzat, aparatu instituzionalak ez du tutik ere aldatu BNGren izaera eta pentsaera.
Kontuan hartu behar da oraindik ez garela iritsi 300.000 botoetara, eta PPk 700.000 dituela eta PSOEk 300.000 eta zerbait. Aurrerago, modu lineal honetan hazten jarraitzen badugu, izan dezakegu horrelako arazorik, baina oraingoz behintzat ez.
A. Baina gehiago haztea gaitz samarra izango da.
X.M.B. Azken hauteskundeetan, esaterako, abertzale ez direnek, Blokeak nazionalismoaren gorena ere pasatu zuela esan zuten. Gure gorena errealitate sozialak emango digu. Eta zein da errealitate sozial hori?
Galizian inoiz ez dela izan burgesia nazionalik, eta gaur egun ere ez. Galizian oligarkia oso urri bat dago, bere besoak Galizian zabalduta dituena eta atzerriko botere ekonomiko eta politikoen menpe, funtsean kapital handia eta transnazionalen zerbitzura. Horregatik, beste herri edo gizarte batean herri klaseen etsaiak liratekeen sektoreak, egungo Galizian ez da horrela gertatzen.
Zergatik? Kontraesan nazionala nagusi delako, periferia garelako, eta erdi mailako burgesia horrek, kapital handiarekin duen borrokaren eragina berarentzat oso kaltegarria delako, herri klaseekin edo proletargoarekin duena baino askoz kaltegarriagoa delako.
Horrek eremu sozialean dauka isla, beraz Galiziako oinarri soziala zabala da baina puntu komun ugari dituena. Hori ikusita, BNGren gorena ez dakit zein den, baina badakit oraindik horretara ez garena iritsi, ezta gutxiago ere.
A. Marxismoaren gainbehera garai hauetan, zure burua marxistatzat jotzen duzu.
X.M.B. Espainiako telebista baten esan zutenez, Portugaleko prentsako titulu batean «azkarra naizelako naiz marxista» nioen. Egia da, ez da harrokeria. Ezkerreko pentsaera marxismo barik ulertezina da. Oraindik ez dago marxismoa ordezkatu duen ezkerreko pentsaerarik.
Koherentziaz jokatu behar dela uste dut. Azken urteetan jendeak marxismoari uko ez ziola egiten esatera ausartu ez bada, ni bai. Zentsura ez dut maite izan inoiz, gutxiago autozentsura.
A. 1987ko Europako hauteskundeetan HBrekin apurketa izan zenuten. Orain, berriz, Lisboan elkarlanari ekin diozue.
X.M.B. Estatu gabeko herrietako indar nazionalisten harremanek elkartasun handikoak izan behar dute. Baina aldi berean, indar politiko bakoitzaren testuingurua eta bere askapen proiektua zehatz mehatz errespetatu behar da. Ezin da, besteen erabaki subiranoa eta indar baten taktika eta estrategia politikoa, norberaren errealitatean oinarritutako taktikara makurtarazi.
HBri BNGrekiko hori gertatu zitzaiola uste dut. Egoera horren ulermena aldatu da harrezkero. Gaur egun bakoitzak, bere testuingurua kontuan hartuz, bere bideari jarraitu behar dio.
Xabier Letona
16-19

GaiezPolitikaNazioarteaEstatuak/NaGaliziaBNG
GaiezPolitikaNazioarteaErakudeakEuropako Ba
PertsonaiazBEIRAS1
EgileezLETONA1Politika

Azkenak
Israelek Hamaseko negoziatzaileak bonbardatu ditu Qatarreko hiriburuan

Erasoaren helburu izan direnak Trumpek proposatutako su-etena negoziatzen ari zirela azaldu du Hamasek. Israelek erasoa baieztatu du, eta Qatarrek “eraso kriminala” kondenatu.


Nepalgo lehen ministroak dimisioa eman du, protesta gogorren ondorioz

Liskarretan gutxienez hogei pertsona hil dira astelehenean. Astearte goizean, lehen ministroaren etxeari su eman diote manifestariek. Herritarrik gazteenak ari dira protestan, gobernuaren ustelkeriaren aurka, eta bereziki, sare sozialen debekuak eraginda.


2025-09-09 | ARGIA
Aske utzi dute Jose Mari Dorronsoro euskal presoa, 32 urteren ondoren

Jose Mari Dorronsoro preso politikoak Frantziako Estatuan bete zuen zigorra aintzat hartu ondoren, aske utzi zuten abuztuan, Etxerat elkarteak jakinarazi duenez.


2025-09-09 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Bazuen mezua, noski, Pekineko desfileak; baina zein zen mezua?

Zuzenean, askok, edo geroago ehunka milioik ikusi ahal izan duten irailaren 3ko Pekineko desfile militar erraldoiak bazuen, bai horixe, mezua. Halako guztiek bezala, esan genezake. Antolatzaileen borondateaz harago doazen mezuak, batzuetan. Mezu horiek zein eta norentzat ziren... [+]


Eskola segregazioa gainditzea helburu duen mahaia abiatu du Jaurlaritzak, STEILAS eta ELA gabe

"Erronka izugarria" duen mahaia jarri du martxan Eusko Jaurlaritzak, 50 bat eragilerekin: eskola segregazioa gainditzeko neurriak adostea. STEILAS eta ELA sindikatuek ez dute parte hartu; Jaurlaritzak oinarri dituen politikek segregazioa betikotzen dutela diote.


2025-09-09 | Jon Torner Zabala
Itsasoaren berotzeak euskal kostaldeko espezie batzuen portaera aldatu du, Aztiren arabera

"Berdela iparralderantz ari da mugitzen, itsasoa berotzeak sardinari ez dio on egiten eta geroz eta gutxiagoa dago, antxoarentzat ona da eta geroz eta gehiago dago, baina txikiagoa da...", dio Aztiko ikerlari Xabier Irigoienek, EITB Datak tenperaturaren gorakadaz egin... [+]


Israelek Gaza hiria ebakuatzeko agindua eman du eta drone batek eraso egin dio Flotillari Tunisian

Hirian milioi bat pertsona inguru bizi da egun, eta ez dute nora jo. Pazienteekin eta lanean geratuko direla adierazi du Shifa ospitaleko zuzendariak, eta babesa eskatu dio nazioarteari. Bestalde, gauerdian, Global Summud Flotillako ontzi bati eraso egin dio drone batek... [+]


Spoti-fire, Stop-ify edo Spoti-fair

Guztiok entzun nahi dugu musika: asko, merke, euskaraz eta gaizki sentitu gabe. Baina Spotify utziko badugu Israelen konplize izateagatik, agian beste enpresa eta tresnen inguruan ere hausnartu beharko dugu. Edo gure morala kontratatzen ditugun zerbitzuen arabera neurtzen hasiko... [+]


2025-09-09 | Irutxuloko Hitza
Kaleratzeak Stopek gaitzetsi du Donostian GOe egiteko azkartasuna, ondoko orubeko gazteentzako apartamenduei ekiteko datarik ez dutenean

Joan den astean jakinarazi zuten Basque Culinary Centerren GOe eraikina urriaren 20an inauguratuko dutela, eta horren harira, Kaleratzeak Stop plataformak idatzi bat helarazi du komunikabideetara. Bertan, gaitzetsi egin du Basque Culinary Centerreko eraikin berria 20 hilabetetan... [+]


Nafarroako azoka ekologiko handiena Noainen lurreratuko da irailaren 12tik 14ra

Hamargarren urtemuga ospatuko du aurten Nafarroako Azoka Ekologikoak. Berrogei postuko azokaz gain mintzaldiak, tailerrak, kontzertuak eta erakusketak izanen dira


2025-09-09 | Gedar
EAJko presidente ohi Andoni Ortuzar kanpo-aholkulari gisa fitxatu du PwC multinazionalak

 "Komunikazioan eta gai publikoetan" lagunduko dio enpresari. Lizitazioak manipulatzeagatik isundu izan dute konpainia, eta lotura zuzenak ditu EAJrekin. 


2025-09-08 | Aimar Lopez
Istilurik gabe baina normaltasunik gabe ospatu dute bertze behin Alarde eguna Hondarribian

Jaizkibel konpainia berdinzaleak Herriko Etxearen eta epaileen deliberoak bete ditu, ez haatik HAOSEk, alarde baztertzailearen antolatzaileek. «Estrategia aldaketa bat» eskatu dio Jaizkibelek auzapezari; ezkerreko ordezkariek «Alardea antolatzeko».


2025-09-08 | ARGIA
Israeli armak salerostea debekatzeko dekretua iragarri du Espainiako Gobernuak

Pedro Sánchez Espainiako presidenteak adierazi du, legez arma-blokeoa ezarrita, presioa eragin nahi dutela Benjamin Netanyahurengan. Sánchezek deitoratu du nazioarteko komunitatearen zati baten “indiferentzia” eta Israelgo Gobernuarenganako... [+]


Bayrouren gobernua erori da Frantziako Asanblean eta estu da Macron

Astelehen arratsaldean konfiantza mozioa galdu du Frantziako lehen ministro François Bayrouk. Konfiantza mozioa eskatu zuen, datozen lau urteetarako austeritate usaina zuten aurrekontu batzuk aurkeztu eta bere aurkako zentsura mozioa iragarri zuenean eskuin muturrak. Aurrez... [+]


2025-09-08 | Axier Lopez
Argentinako ultraeskuinak lehen kolpea jaso du haustekundeetan

Peronismo klasikoak Buenos Aires probintziako hauteskunde legegileetan botoen %47,2 lortu du. Javier Mileiren La Libertad Avanza hautagaitza 13 puntura geratu da (%33,7). Emaitza esanguratsua da bozka emateko eskubidea duten argentinarren %38 Buenos Aires probintzian biltzen... [+]


Eguneraketa berriak daude