"Hasieran kristoren inpotentzia nabari nuen"
Maite U., beste pertsona asko bezala, dibortzioari aurre egin behar izan dion 31 urtetako emakumea dugu. 1982an, lau urte ezkondurik zeramatzalarik eta bost hilabetetako haurrarekin, separatzea erabaki zuen. Erabaki garratza eta hainbat gauza aldatu dizkiona. Inpalto sikolojileaz gain, famili bat osatzetik bakardadeari aurre egin beharrera salto handi bat nabari da.
ARGIA: Noiz eta nola erabaki zenuen separatzea?
MAITE U.: Egia esan ezkondu eta berehala huts bat izan zela ohartu nintzen. Sakondu gabeko erabakia izan zen ezkontzea eta lehen urterako komunikazio osoa galdua nuen senarrarekin. Gogorrena jendeari zergaitia ulertaraztea zen, senideek eta lagunek ez bait zuten ulertzen nire arrazoia. Denek ea jo egiten ninduen, edo beste batekin zebilen e.a. galdetzen zidaten. Inork ez zuen ulertzen arazoa horixe zela, ezer ez zegoela, kontaktorik ere ez. Baina separatzeko gogoa benetakoa bazen ere, astetik astera damutu egiten nintzen. Semearekin pentsatzen jarrita edo batipat aspektu ekonomikoari begira, ez nintzen pausua ematera ausartzen. Beti, semeak jasan behar izango duen kolpea edo dirugabeziak emanen dizkizun atsekabeak dituzu buruan bueltaka eta ez dizute lorik egiten lagatzen.
ARGIA: Zer suposatzen du separatzeak?
M. U.: Nik lehenengoz kristoren inpotentzia nabari nuen, ze haurra oso txikia bait zen, ezin nuen lanik egin eta dirurik ezak guztiz mugatzen ninduen. Prozeso legalaren kostua oso handia da eta bestalde senarrak dirurik bidaltzen badizu ere, beti nolabaiteko dependentzia dakar. Emakumearen kasuan, argi nabari den gauza bat oinarri ororen birmoldaketa da. Ordurarte, sendian bizi izan zara eta ez duzu diruataz ze arduraturik izan eta bapatean bakarrik aurkitzen zara arazo guzti hoiekin zer egin ez dakizularik. Gutxienez, nire kasuan, semeak ez zuen inolako traumarik pairatu. Beste dibortziatu eta ama ezkongabeen zirkulu itxi bat osatzen bait genuen eta haurrak beraien aldetik eta emakumeok guretik elkar laguntzen ginen. Hala eta guztiz ere, haurrak zerbait ezberdina somatzen du eta zenbait arazo izan ohi ditu. Ni bezala beste batekin bizi bazara, semea gainditu beharreko egoera bortitz baten aurrean kokatzen da eta batzutan biolento jartzen da. Horrelakotan aitarengana oporretara bidaliko dudala esan eta berehala lasaitzen da. Nik uste berak badakiela bere aitak bera bi astetik behin ikusiaz nahikoa duela.
ARGIA: Legal aldetik zer nolako mogida eduki zenuten?
M. U.: Semearen asuntoataz ados geunden. Jakina ni geratu nintzen berarekin eta berak bi astetik behin ikusten du. Ardura hontaz biok konforme ginenez oso ondo eraman genuen, baina ondasun banaketan etorrri ziren etorri beharrekoak.
Berak taberna bat zuen eta nik hori eskuratzeko posibilitaterik baneukan. Orduan senarrak nik hori egin ez nezan, legalki bere eskutan uztearen truke, semea mantentzeko hilero 24 mila pezeta emango zizikidanaren hitzarmena sinatu genuen. Bost hilabetetan zehar ordaindu zidan eta gero nominarik ez zuenez eta dirua kontrolatzeko ahalmenik gabe, ez nuen sosik ikusi gehiago. Lege aldetik, zor zidan dirua zela eta, hauzira eramateaz mehatxatu nuen. Hala, beste hilabete pare batean ordaindu zidan, noski gero pixka bat lasaitzean, berriz halako ohitura txarrak utzi zituen.
Benetan indargabe sentitzen zara, senarrak zor dizuna ematen ez dizula salatu arren, badakizulako ezer gutxi lor dezakezula eta. Hauzitegian ordainduko ez duen multa bat ematera behartuko dute asko jota. Azken finean, haurrak sufritzen ditu gurasoen arteko istiluak eta nik ez nuen nahi diru arazoengatik semeak kristoren bronketan ikus gintzan. Zorionez abokatuaren dirutza berak ordaindu zuen, baina arrazoia oso ulergarria da. Erlazioak moztu genituenean nik ez nuen berarentzat inolako etxekolanik egiten eta hala, ezinean, etxetik aldegin eta separazioa bideratu beharrean aurkitu zen.
ARGIA: Jendearengan zein jarrera berri somatu zenituen?
M. U.: Pilo bat. Askotan senideek frakasatu bezala ikusten zaituzte. Lagunek aldiz, nahi gabe, bata edo bestearen aldeko jarrera hartzen dute. Bapatean, batzuk askoz ere xamurragoak dira zurekin eta beste batzuk komunikazio minimoa planteiatzen dute. Honez gain, egoera-erlazio berriagatik denek izaera edo objetu berri bat bezala ikusten zaituzte. Lagun guztiak zurekin ligatu nahian hasten dira. Eta nik une haietan ez nuen gizon bat ezta argazkitan ikusi nahi.
Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana.
Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia.
Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.
Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]
Abuztuaren 29ko gaueko egitaraua bertan behera utzi dute, iazko jaietan gau horretan izan baitziren indarkeria kasuak: sumisio kimiko bidezko sexu erasoak eta borrokak "nabarmen" areagotu zirela azaldu du Amets Jauregizar herriko alkateak. Abuztuaren 28tik 31ra bitarte... [+]
Erabilera bakarreko plastikoen ekoizpenari eta erabilerari jarri nahi dizkiete mugak bereziki. Plastikoaren ekoizpena bikoiztu dute mende hasieratik, eta igoera horren arrazoia erabilera bakarreko plastikoak dira nagusiki.
Von der Leyenek eta Trumpek akordioa lortu eta astebetera egin du mehatxua AEBetako presidenteak, Europako herrialdeek hitzartutakoa beteko ez dutela kezkatuta. Europako produktuei %15eko muga zergak ipintzeaz gain, Europako Batasunak AEBetan 600.000 milioi euro gehiago... [+]
Suhiltzaileek kontrolpean dute Ibarbeibar ibarreko sutea, Eneritz, Muruzabal, Añorbe eta Obanos herrietan egondakoak hain zuzen ere. Nafarroako Gobernuak behin-behineko debekua ezarri dio nekazaritzan sua erabiltzen duen edo sor dezakeen makineriari.
The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.
Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]
Bilboko Konpartsen Federazioak 2025eko Aste Nagusirako prestatu duen egitaraua aurkeztu du Arriaga Plazan. Federazioak, konpartsek eta Jai Batzorde Mistoak 600 jarduera baino gehiago prestatu dituzte, "gustu guztientzako ekintzez betetako Aste Nagusiaz gozatzeko".
Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.
Israelgo lehen ministroa Segurtasun Kabinetearekin biltzekoa zen asteartean, "Gaza osorik okupatzeko planaz" eztabaidatzeko eta hori aurrera eramateko; baina atzeratu egin dute bilera. Israelgo armadaren buru Eyal Zamirrek, aldiz, Gazan diharduten lurreko soldaduei... [+]
Zer: Orquestra de la Comunitat Valenciana
Zuzendaria: Mark Elder
Bakarlaria: Nelson Goerner (pianoa)
Egitaraua: Txaikovsky eta Xostakovitxen lanak
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren 3a.
-------------------------
Orquestra de la Comunitat Valenciana... [+]
Pablo Gonzalez Polonian atxilotu zuten 2022an espioitza leporatuta. 2024ko abuztuan aske utzi zuten baina ez zuten bere prozesua itxi. Orain, prozesua berriz ireki eta epaileek 2025eko udazkenean epaitu nahi dute Gonzalez.
Bigarren aldiz da El Salvadorko presidente Bukele, konstituzioak legegintzaldi bat baino gehiagoz presidente izatea debekatzen badu ere. Orain, konstituzioa aldatu eta nahi beste aldiz hautatu dezakete presidentea.
Gasteizen igandean eginiko agerraldian, Txosnak. Gureak, denonak dinamikako kideek gaitzetsi dute txosnak ez direla enpresen gisara tratatu behar: "Gure ospakizunak edukiz hustu nahi dituztenen kontra, konpromisoaren, aniztasunaren eta autogestioaren alde egiten... [+]
Urtero legez, hitzordua izan dute igandean Sare eta Etxerat elkarteek Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan. Euskal preso, iheslari eta deportatuak etxeratzearen aldeko aldarriak egin dituzte.