"Hasieran kristoren inpotentzia nabari nuen"
Maite U., beste pertsona asko bezala, dibortzioari aurre egin behar izan dion 31 urtetako emakumea dugu. 1982an, lau urte ezkondurik zeramatzalarik eta bost hilabetetako haurrarekin, separatzea erabaki zuen. Erabaki garratza eta hainbat gauza aldatu dizkiona. Inpalto sikolojileaz gain, famili bat osatzetik bakardadeari aurre egin beharrera salto handi bat nabari da.
ARGIA: Noiz eta nola erabaki zenuen separatzea?
MAITE U.: Egia esan ezkondu eta berehala huts bat izan zela ohartu nintzen. Sakondu gabeko erabakia izan zen ezkontzea eta lehen urterako komunikazio osoa galdua nuen senarrarekin. Gogorrena jendeari zergaitia ulertaraztea zen, senideek eta lagunek ez bait zuten ulertzen nire arrazoia. Denek ea jo egiten ninduen, edo beste batekin zebilen e.a. galdetzen zidaten. Inork ez zuen ulertzen arazoa horixe zela, ezer ez zegoela, kontaktorik ere ez. Baina separatzeko gogoa benetakoa bazen ere, astetik astera damutu egiten nintzen. Semearekin pentsatzen jarrita edo batipat aspektu ekonomikoari begira, ez nintzen pausua ematera ausartzen. Beti, semeak jasan behar izango duen kolpea edo dirugabeziak emanen dizkizun atsekabeak dituzu buruan bueltaka eta ez dizute lorik egiten lagatzen.
ARGIA: Zer suposatzen du separatzeak?
M. U.: Nik lehenengoz kristoren inpotentzia nabari nuen, ze haurra oso txikia bait zen, ezin nuen lanik egin eta dirurik ezak guztiz mugatzen ninduen. Prozeso legalaren kostua oso handia da eta bestalde senarrak dirurik bidaltzen badizu ere, beti nolabaiteko dependentzia dakar. Emakumearen kasuan, argi nabari den gauza bat oinarri ororen birmoldaketa da. Ordurarte, sendian bizi izan zara eta ez duzu diruataz ze arduraturik izan eta bapatean bakarrik aurkitzen zara arazo guzti hoiekin zer egin ez dakizularik. Gutxienez, nire kasuan, semeak ez zuen inolako traumarik pairatu. Beste dibortziatu eta ama ezkongabeen zirkulu itxi bat osatzen bait genuen eta haurrak beraien aldetik eta emakumeok guretik elkar laguntzen ginen. Hala eta guztiz ere, haurrak zerbait ezberdina somatzen du eta zenbait arazo izan ohi ditu. Ni bezala beste batekin bizi bazara, semea gainditu beharreko egoera bortitz baten aurrean kokatzen da eta batzutan biolento jartzen da. Horrelakotan aitarengana oporretara bidaliko dudala esan eta berehala lasaitzen da. Nik uste berak badakiela bere aitak bera bi astetik behin ikusiaz nahikoa duela.
ARGIA: Legal aldetik zer nolako mogida eduki zenuten?
M. U.: Semearen asuntoataz ados geunden. Jakina ni geratu nintzen berarekin eta berak bi astetik behin ikusten du. Ardura hontaz biok konforme ginenez oso ondo eraman genuen, baina ondasun banaketan etorrri ziren etorri beharrekoak.
Berak taberna bat zuen eta nik hori eskuratzeko posibilitaterik baneukan. Orduan senarrak nik hori egin ez nezan, legalki bere eskutan uztearen truke, semea mantentzeko hilero 24 mila pezeta emango zizikidanaren hitzarmena sinatu genuen. Bost hilabetetan zehar ordaindu zidan eta gero nominarik ez zuenez eta dirua kontrolatzeko ahalmenik gabe, ez nuen sosik ikusi gehiago. Lege aldetik, zor zidan dirua zela eta, hauzira eramateaz mehatxatu nuen. Hala, beste hilabete pare batean ordaindu zidan, noski gero pixka bat lasaitzean, berriz halako ohitura txarrak utzi zituen.
Benetan indargabe sentitzen zara, senarrak zor dizuna ematen ez dizula salatu arren, badakizulako ezer gutxi lor dezakezula eta. Hauzitegian ordainduko ez duen multa bat ematera behartuko dute asko jota. Azken finean, haurrak sufritzen ditu gurasoen arteko istiluak eta nik ez nuen nahi diru arazoengatik semeak kristoren bronketan ikus gintzan. Zorionez abokatuaren dirutza berak ordaindu zuen, baina arrazoia oso ulergarria da. Erlazioak moztu genituenean nik ez nuen berarentzat inolako etxekolanik egiten eta hala, ezinean, etxetik aldegin eta separazioa bideratu beharrean aurkitu zen.
ARGIA: Jendearengan zein jarrera berri somatu zenituen?
M. U.: Pilo bat. Askotan senideek frakasatu bezala ikusten zaituzte. Lagunek aldiz, nahi gabe, bata edo bestearen aldeko jarrera hartzen dute. Bapatean, batzuk askoz ere xamurragoak dira zurekin eta beste batzuk komunikazio minimoa planteiatzen dute. Honez gain, egoera-erlazio berriagatik denek izaera edo objetu berri bat bezala ikusten zaituzte. Lagun guztiak zurekin ligatu nahian hasten dira. Eta nik une haietan ez nuen gizon bat ezta argazkitan ikusi nahi.
Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.
Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]
Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]
Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]
Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]
10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]