Mikel Lejarza: "Irrati Elebiduna Egiteko Dago,'


1987ko uztailaren 19an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Mikel Lejarza, ETBko programa zuzendariari elkarrizketa
ETB-Ko Programa Zuzendari Izendatu Berria Dute
Mikel Lejarza: "Irrati Elebiduna Egiteko Dago,'
Aldaketa garaia omen da, eta ElTBn ere halako berriak datozkigu. Josu Ortuondok ETBko zuzendaritza berriztatu du, orain Mikel Lejarza Bilboko Eusko Irratiko arteztailea ETBko programa zuzendari egin dute.
Mikel Bilboko igorlearen buru izan da sortu zenetik, eta joan orduko balantze txiki bat egitea nahi izan dugu, eta baita ETBrako dituen asmo berriak igerri, baina azken hau ezinezkoa izan zaigu. Mikelek ez omen du oraindik nahiko ondo menperatzen ETBko makinaria, eta hurrengo baterako utzi behar izan dugu gaia.
ARGIA.–Azken hilabeteetan entzulego koporuaz gora eta behera ibili zarete igorletakoak, irrati entzuleena norberarena dela erakutsi nahian. Nola dago gaia momentu honetan?
MIKEL LEJARZA.–Entzulegoaren kopurua jakiteko bi bide interesgarri daude: CIES estudio pribatua, urtero egiten dena; eta baita EGM Estudio General de Medios delakoak urtero hiru edo lau azterketa egiten ditu. Instituto Gallupek ere urtero egiten du guretzat –ElTBrentzat– ikerketa bat entzulegoa zenbatzeko eta ditugun entzuleak nolakoak diren jakiteko. Borroka gogorra dago bai audientzian zein produktoan, eta horrek onena izatea eskatzen du. Euskadi Irratiak euskarazko saioetan 60.000 entzule dauka, Eusko Irratiak 70.000 astegunetan zehar eta ia 100.000 edo asteburuetan. Gasteiz Irratiak 45.000 OMn eta beste 15-16.000 FMn. Dena gehituz oso ondo dago guretzat.
Hasi ginenean gure asmoa zen Euskadi Irratirako nortasuna Euskadin bertan aurkitzea, baina azkenean ikusi dugu entzuleak ez direla hainbeste sartzen holako gauzetan. Adibidez, informatiboan hemengoaz bakarrik hitz egiten badugu gaizki gabiltza zeren jendeak jakin nahi du baita zerbait Reagani buruz, eta Libanori buruz, eta Estatuaz ere. Kiroletan programa bat egiten badugu Reala, Athletic, Osasuna, Sestao, eta Alavésarekin bakarrik entzuleari hiru aukera ematen diogu irratian: bata, irrati probintziala, Bizkaian Athleticen partidu osoa edukiko dute; OMen edukiko dute programa bat Madril, Bartzelona, Betis eta abarrekin; eta azkenik egongo gara gu Euskadiko taldeekin programa bat egiten. Athleticen partidua entzun nahi duenak beste igorle bat dauka, liga osoa entzun nahi duenak beste irrati batzu dauzka, eta azkenean gu geratzen gara gauza testimoniala egiten.
Gu orain lau urte hasi ginen, nahiko lan serioa egiten orain dela bi urte, eta audientzia gorantz doa. SER katea lehena da, baina orain dela bi urte orain baino entzule gehiago zeukan, eta guk alderantziz.
Radio Nacional beherantz doa, Radiocadena ia ia ez da esistitzen, eta horrek esan nahi digu guri irrati publikoak beherantz doazela. Ikusiko dugu zer gertatzen den telebistarekin telebista pribatuak iristen direnean. Irrati pribatuak askoz arinagoak dira etá posibilitate gehiago daukate borrokatzeko. Radio Nacionala oso ona izan arren bi miloi t'erdi entzule galdu du azken bi urteotan, gu ordea pasa gara 1 7.000tik orain hiru urte orain 70.000 entzule izatera. Dena den, irrati publiko batentzat entzuleak ez dira izan behar neurri bakarra esateko irrati hori ona edo txarra den.
A.–Ezaguna da zuek SERekin aspalditik dauka. zuen gatazka...
M.L.–Guk ez daukagu gatazkarik SERekin, konpetentzia baizik. Aktibitate batzu monopolio baten eskuan egon dira, musikaren asuntoa adibidez. Guk ez ditugu monopolioak maite, eta hor sartzen saiatuko gara baina ez SERen kontra. Nor egon da Euskal Herrian estropadak ondo ematen? Herri irratia, ezta? Ba gu orain saiatuko gara, eta berdin bertsolarien munduan eta abar. Kontzertuak antolatzea SERen eskuetan egon da orain arte eta gu hor ere sartu gara, zergatik ez?
A.–Zuek erabiltzen du zuen radioformala aspaldian oso kritikatua izan da. Egin dezakezu balantze labur bat horren erabilpenaz?
M.L.–Niri ez zait radioformula hitza gustatzen. Asmo bi geneukan, alde batetik ahalik eta irrati anbizosoena egitea geneuzkan medioekin, eta bestetik OMa epe laburrean martxan sartzea posibilitatuko lukeen irratia egitea, eta aldi berean gazteriari zuzenduriko FMa. Ahalegindu ginen konpetentziak eskaintzen duenaren aldean beste zerbait eskaintzen, berdina eskainiz gero medio guttiagorekin galtzekoa daramazulako. Gure programazioak badauka OMko bloke informatiboen eskema klasikoa, baita kiroletan ere. Bihar Euskadi Irratiak OMa zabaltzen badu guk pasa genezake onda mediara berehala OM horren %75a edo %80a, informatibo eta kirolen eskema osoa. Egiteko geratuko litzateke goizeko programa eta arratsalderako programa.
Irudi aldaketa honek sendotzea ekarri digu gizartean, Radio Euskadi erabat ezezaguna zen gizartean orain urte t'erdi, baina orain ja ez.
A.–Noizko zabalduko duzue OMa?
M.L.–Hori Jaurlaritzaren esku dago. Nire ustez lehenbaitlehen zabaldu beharko litzateke, beharrezkoa da. Orain daukagun Euskadi Irratia, Gasteizko Irratia eta Bilboko honekin badago sustraia irratirako plan on bat egiteko, hiru saioduna: Eusko Irratian hitza (kirolak, albisteak, magazinak...) onda median; bigarrena FMko irratia gazteentzat arintasunez, programa esperimentalekin eta abar; eta azkenik euskarazko saioa.
A.–Bilboko Eusko Irratia elebiduna izateko sortu zen, eta orain praktikan euskararen presentzia minimoa da...
M.L.–Minimoa ez, ez dago, egia da. Eusko Irratian problema bat izan dugu: ente publikoa gara eta erakunde publikoak aldaketak ezagutu dituzte. Horren eraginaz planteiamenduak ere aldatu egin dira. Hasieran batek esan zuen "hau irrati elebiduna izango da", baina ez zuen esan zer nolako elebitasuna behar zuen, zer portzentaiatan erabili behar zen euskara. Badakizu zenbat kazetari euskaldun dagoen hemen?
A.–Oso gutti.
M.L.–Bi euskaldun dago, lehen zeuden batzu orain ETBn daude. OMko irratiak elebiduna izan behar du, baina planteiatu beharra daukagu elebitasun hori zer nolakoa izan behar duen. Zer da elebitasuna? Programa berean euskara eta erdera sartzea ala programa batzu euskaraz eta beste batzu erderaz egitea?
Irrati elebiduna egiteko gizarteak ere elebiduna izan behar du. Zu joaten bazara San Mamesera eta jokalari batzu euskaldunak badira egin zenitzake elkarrizketa batzu erderaz eta beste batzu euskaraz, baina denak erdaldunak badira zuk ezin dezakezu elkarrizketa elebidunik burutu. Planteiamendu bat egin behar da, ez asmo soila.
A.–Eta nori dagokio plantelamendu hori egitea?
M.L.–Alde batetik irratiko zuzendariari, noski, eta ni ez nago nire burua zuritzen, baina hor dago Administrazio Kontseilua ere. Ezagunak dira arduradunak, baina Euskal Herian arduradunak aldatzen dira. Niri etorri zaizkit arduradun batzu esanez elebitasuna 75-25a dela eta beste batzuk elebitasuna dela ordu beteko programa bat egunero... Nik irratiaz zerbait badakit, baina ni ez naiz inor politika linguistikoa egiteko.
A.–Zu ETBko programa zuzendari berria zara... Zer nolako aldaketak egongo dira?
M.L.–Aldaketak beharrezkoak dira. Ni lau urte eta lau hilabete izan naiz hemen, eta orain telebistara noa ikastera. Nire lehen asmoa da joan, ikusi eta ikastea, gero hasiko naiz agintzen. Hemendik hiru hilabetera prest izango naiz ETBri buruz nahi duzun beste galdera erantzuteko baina orain ezin dizut ETBri buruz gehiagorik esan.
INAKI GOITIOLTZA

Mikel Lejerzaren ustez, bera ez inor irratiaren politika linguistikoa zehazteko; Administrasio Kontseiluaren lana omen
«"Radio Euskadi" erabat ezezaguna ziren gizartean orain urte t'erdi, baina orain ja ez.
50-51

GaiezKomunikabidTelebistaETBuzendariak
PertsonaiazLEJARZA1
EgileezGOITIOLTZA1Komunikabid

Azkenak
Javier Milei eta bere arreba eroskeria trama batekin erlazionatu dituzte filtraturiko audio batzuek

Argentinako hainbat hedabidek Desgaitasun Agentzia Nazionalaren buru den Diego Spagnuoloren audioak zabaldu dituzte. Argentinako Gobernuan eroskeria dagoela aitortu eta azaldu du horietan Spagnuolok, eta ustelkeria kasu horren buruetako bat Argentinako presidente Javier Mileiren... [+]


2025-08-28 | Gedar
Bere historian lehen aldiz, 110.000 milioi euroko kapitalizazioa gainditu du Iberdrolak

Europako energia-enpresarik handiena da jada, eta bi handienetako bat munduan.


Frantziako Gobernuaren aurka “guztia blokeatzeko” deia indartzen ari da

Irailaren 10a izanen dute protestarako lehen hitzordua. 2018 urteko Jaka Horien mugimenduaren segipen gisa ikusten dute anitzek deia, nahiz eta alderdi politikoak eta sindikatuak dinamikari lotu izanak ezberdintzen dituen biak. François Bayrouren austeritate politikaren... [+]


Udazken beroa Frantzian?

2025ean hazkunde ekonomiko txikia (%0,6) ez da gai izango langabezia-tasak %8ko muga gainditzea saihesteko; Zor Publikoak bi bilioi euro (BPGren %115) gainditzen ditu EK-k ezarritako %60aren oso gainetik, eta Gastu Publikoak estratosferan jarraitzen du.

Horri gehitu behar... [+]


Alemaniak derrigorrezko zerbitzu militarra “beharrezkoa” denean ezarriko lukeen lege proiektua onartu du

Europako azken urteetako joerari jarraiki, derrigorrezko zerbitzu militarraren harrabotsa Alemaniara heldu da: SDP Alemaniako Alderdi Sozialdemokrata buru duen Defentsa Ministerioak borondatezko soldadutza ezarriko lukeen lege proiektua onartu du, "beharrezkoa" denean... [+]


Nafarroako lau pilotari ijitori omenaldia egin diete Mañuetako pilotalekuan

Flamenco On Fire jaialdian ospatu dute ijito komunitatearen, flamenkoaren eta pilotaren arteko harremana. Iruñeko Alde Zaharreko Mañueta pilotalekuan antolatu dute jaialdia, eta bertan omenaldia egin diete lau pilotari ijitori.


2025-08-28 | Jon Aleman Astitz
Supremazismo espainiarren “kontsentsu linguistikoa”

Eskubide linguistikoen ikuspegi integratzaile baten eskaintza dugu gaurkoa.

Espainiako supremazismo linguistikoa osasuntsu eta bizkor ageri zaigu, “hooligan” samalda anitz baten babesaz eta komunikabide indartsuez sustatua. Azken aurreko lagina Santi Martinezena... [+]


2025-08-28 | Iñaki Lasa Nuin
Gure jaiak

Euskal Herri osoan —beste herrialdeetan bezalatsu— jairik ez da falta. Negu giroan ere asko badira ospatzen direnak, uda-garaian ez da festa gabeko egunik. Egun-argi luzeak eta gau epelak jendea etxe zuloetatik kanpora, kalera ateratzeko aproposak dira eta jai giroan... [+]


2025-08-28 | LAB sindikatua
38 urteko garraiolari bat hil da Erriberrin

LABek jakin ahal izan duenez, Iruñeko garraiolari bat hil da asteazken goizaldean Erriberrin, lanerako zerabilen kamioia bidetik atera eta irauli ostean.


Polizia “talde zaurgarri”?

Azken asteetan bolo-bolo dabil Poliziaren eta, zehatzago esanda, Ertzaintzaren gaineko eztabaida. Tamalez, eztabaida piztearen arrazoia ez dira horiek Euskal Herri Langilearen kontra erabiltzen dituzten biolentzia eta jazarpen sistematikoa. Horren ordez, Ertzaintzaren eta bere... [+]


Hainbat ekintzailek bidea moztu diote Israel-Premier Tech txirrindularitza taldeari Espainiako Itzulian, Gazako genozidioarengatik

Hainbat lagun errepidera atera dira Palestinako banderak eta Gazako genozidioaren aurkako mezuak eskuan, eta Israelgo taldeko txirrindularien taldekako asteazkeneko erlojupekoa oztopatu dute. Etaparen ondoren argitaratutako ohar batean, taldeak manifestarien "ekintza... [+]


Martxoaren 15 eta 22an iraganen dira Ipar Euskal Herriko udal hauteskundeak

Bozketa arauei dagokionez hainbat aldaketa bideratu zituen maiatzaren 21ean bozkaturiko legediak. Bozkatzeko prozedura argiturik, abuztuaren 27an eman du hauteskundeen agendaren berri Frantziako Gobernuaren bozeramaileak.


Gabriel Aresti omentzen arteak bateratuz

LAIDA ikerketa taldeak Bermeoko Arrantzaleen museoan abuztuaren 28 eta 29 antolatutako ikastaroan egingo duen hitzaldiaren sintesia da Arestiren ekarpen artistikoa nabarmentzea.


Estefi Etxebeste
“Mentalki ongi prestatzea dirudiena baino garrantzitsuagoa da harri-jasotzean”

Abuztuaren 9an errekor berria ezarri zuen Estefi Etxebestek (Ituren, Nafarroa, 2002) Sunbillako Ramon Latasa pilotalekuan. 100 kiloko harria 59 aldiz goratu zuen, eta 2014an Idoia Etxeberriak ezarritako 56 altxaldiak gailendu.


2025-08-27 | Patxi Azparren
Askapen prozesu heterokroniko, poliedriko eta “kuantikoa”

Artikulu honek badu testuinguru bat lerroburuaren gainetik, Hernaniko Udalean Kontxita Beitiak aurkeztutako Euskal Euskal Errepublikaren aldeko mozioa onartu ez izana. Harira!

Prozesu heterokronikoa

Kultura judeokristau, musulmana eta platonismoaren ustez, denbora aurrera... [+]


Eguneraketa berriak daude