Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
osteguna 2025eko ekainaren 19an
Edorta Kortadi: "Politikoei Dagokie Kongresuko Erabakiak Aplikatzea"
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Eusko Ikaskuntza erakundearen buru dugu Edorta Kortadi, arte-kritiko, unibertsitateko irakasle eta beste zenbait gauzaren artean. Apirilaren 21ean hasi eta 25a bitartean, Iruñean, ospatuko den Eusko Ikaskuntzaren X. Kongresua dela eta jo dugu berarengana. "Artxiboak, Liburutegiak, Museoak" gaiaren inguruan antolatu du kongresua eta espezialista interesgarriak izango dira gure artean egun horietan. J. Angel Ormazabal arduratu da kongresuaren prestaketan eta gurekin batera izan dugu elkarrizketan.
Handik urte betera Eusko Jaurlaritza Kongresu berdintsu bat antolatzen ari zela jakin genuen. «Congreso Mundial Vasco» delakoa. Bidegabekeria izango litzateke biak, planteamenduz nahiko berdintsuak, batera egitea eta beste gai batzuren bila hasi ginen gure kongresurako. Esan behar haiengatik atzeratu genuela guk beste urte betez. Baina Jaurlaritzak azkenean, ez dakit zein arrazoirengatik, ez zuen iazkoan ospatu berea. Aurten berriz biak batera tokatuko dira.
Kongresua prestatzerakoan teorizazio hutsean ez geratzea planteatu ginen. Horrela, kanpotik teoriko asko etorriko badira ere, praktikara bideratzea da gure helburua.
Gasteizen ere badago zeramikari buruz museo txiki bat eta Nafarroan Ulibarrenaren museo txikia badago, Diputazioak horrelako gauzak bultzatzeko asmoa ere agertu duelarik. Iparraldean Baionako museoa nahiko ondo dago.
Euskal Herrian oraindik ez gara konturatu kultura ere errentagarria dela, eta ez identitate mailan bakarrik, ekonomi mailan, heziketa mailan... Esaten zaigu gure nortasuna dagoela hizkuntza mailan, gure arbasoen ohituretan, produzitzen ari garen kultura berrian adibidez literaturan, arte plastikoetan, folklorean..., baina gero benetako laguntzarik ez dago. Itzultzailez betetzen ari gara herri guztia baina, horiek, azken finean, ez dute hizkuntza sortzen. Jaurlaritzako Kultur Sailetik jende asko pasa da baina hauen artean tekniko gutxi. Politikaz gehiago arduratu dira.
Nire ustez deszentralizazio eredu oso gogorrak eramaten baditugu, azkenean, subentzio mailan gastatzen da diru guztia eta ez da ezer egiten. Zentru batzuk sortu beharko lirateke hiriburuetan edo hiri nagusienetan eta gero autobusen bidez jendea bertara eraman edo bestela azpiegitura duten herrietara eraman. Bailara-buruetara eramatea ez litzateke hain zaila izango.
Liburutegietan sartzen da apartado bat gaur egunean liburutegi espezialduak arte mailan, literatura mailan... eta baita ere badaude beste apartado batzuk fonotekak, soinuen bidez diskotekak, bideotekak, diapositibotekak, hemerotekak, fototekak, iruditekak...
Museoetan ere oso zentzu zabalean hartu beharko genituzke. Hemen sartzen dira ekomuseoak edo ekoetxeak gaurko egunean Euskal Herrian egiten ari diren esperientziak. Adibidez Gipuzkoa mailan Irunen badago ekomuseo bat, Laurgainen beste bat eraiki nahi dute; Araban Gasteizen «La Holla. izeneko lekuan, Bizkaian Urkiolan neberak eta horrelako gauzak. Gu saiatu gara mantentzen izen batzuk haurren liburutegiak, fonogramak... esate baterako.
Gasteizen artxiboak informatizatu dituzte. Beren fondo nagusiak, ez liburutegiak. Gero Jon Bilbaoren bibliografia ere hor dago. Egin da plangintza bat, ez dakigu noiz aterako den baina hori oso garrantzitsua litzateke, ordenadoreetan sartzeko.
Guri, Euskaltzaindiari eta Real Sociedad Vascongadari aurpegiratzen zaigu atzerakadetan ari garela. Begi bistan atzoko gauzak ditugula eta ez oraingo arazoak. Nik ez dut uste hau egia denik, artxiboak ez dira, adibide gisa, atzoko gauzak jakiteko, gaur egunekoa hobeto ulertzeko baizik. Liburutegiak ere berdin. Museoak ez dira bakarrik traste zaharrak edukitzeko tokiak, gaurko forma berriak sortzeko edo ereduak planteatzekoak baizik.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
#2
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
#3
#4
#5
Mikel Garcia Idiakez
Azkenak
Papax Fagoaga, mutil-dantzaria 1970eko hamarkadatik
“Ezin nuen ulertu emakumeok herriko bestetan ezin genuela mutil-dantzetan parte hartu, horregatik hasi nintzen dantzan”
Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]
2025-06-19
El Salto-Hordago
Eki Etxebarria Respaldiza
Jon Bernat Zubiri Rey
Roser Espelt Alba
Endika Alabort Amundarain
Faxismoaren aurka borrokan, munduan zein Euskal Herrian
Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.
2025-06-19
Eneko Imaz Galparsoro
Aroztegiko Elkartasun Komiteak salatu du bi kidek jazarpenak eta irain matxistak jasan dituztela
Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]
2025-06-19
Jenofa Berhokoirigoin
Aurten ere batxilergoko ahozkoa euskaraz pasatzeko aukera irekiko dute hainbat irakaslek
Ekainaren 23aren eta uztailaren 2aren artean iraganen da ahozko azterketa. Frantsesez pasa beharreko azterketa izanda, Seaskako, sail publikoko eta pribatuko irakasle batzuek publikoki jakitera eman dute euskaraz bideratzeko aukera eskainiko dietela ikasleei.
2025-06-19
Eneko Imaz Galparsoro
Espainiako Gobernuak ondorioztatu du itzalaldiaren errua Red Eléctrica de Españak eta argindar konpainiek dutela
Itzalaldiaren ondoren sortutako komiteak eginiko txostena aurkeztu du astearte gauean Sara Aagesen Trantsizio Ekologikorako ministroak. Horren arabera, "hainbat faktoreren batasunaren" ondorioz sisteman gehiegizko tentsioa izan zen, kate erreakzio gisa. Txostenak... [+]
2025-06-18
Mikel Garcia Idiakez
Bikotekidea mugikorretik kontrolatzea gazteen artean ohikoa dela frogatu du EHUren ikerketa batek
Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.
2025-06-18
Maria Ortega Zubiate
Sexu erasoei lotutako zenbait epaitan bost gizon zigortu dituzte azken egunetan
Sexu erasoei lotutako epai ugari eman dira azken egunetan, eta bost gizon zigortu dituzte. Tuteran izandako bortxaketa batengatik, bi gizoni 9,5 urteko kartzela zigorra ezarri diete. Gasteizen gizon bati bost urteko kartzela zigorra ezarri diote emakume bat bortxatzeagatik... [+]
2025-06-18
Maria Ortega Zubiate
Dagoeneko 400 gazatar hil dituzte Israelgo soldaduek, laguntza humanitarioa jasotzera bidean
3.000 zauritu ere utzi dituzte Israelgo armadaren erasoek. Maiatzaren bukaeran berrekin zioten laguntza humanitarioari, GHF fundazio estatubatuarraren eskutik; eta ordutik, bertaratutakoei tiro egin diete soldadu israeldarrek.
2025-06-18
Amets Aranguren Arrieta
Oiher Urrutia. Marra gorriak argi
“Erabiltzen gaituzte herriok folklorismorako: landa, animaliak edo euskalkia bera”
Grabagailuari stop eman eta segituan galdetu dit Oiherrek: “Transkribatzean mantenduko duzu euskalkia?”. Baietz nik, batuaren mugek uzten didatenaren barruan baietz. “Arras inportantea da niretako”. Dutxa hartu eta Elizondora eginen du berriz, Aroztegiko... [+]
2025-06-18
Urko Apaolaza Avila
Amiantoaren biktimentzako konpentsazio-funtsa martxan jartzeko araudia onartu du Espainiako Gobernuak
Legea onartu eta ia hiru urte igaro direnean jarriko da martxan neurria. Espainiako Ministro Kontseiluak onartutako dekretuak dio biktima bakoitzak 32.000 eta 96.000 euro artean jasoko dituela kalte-ordain moduan.
2025-06-18
Idoia Rodriguez Mondragon
Zein ama ospatu?
Maiatza Birjina Mariaren hilabetea den bezala, amak ospatzeko aukera da Mendebaldeko jendartean. Kasualitatea? Ez dut uste. Frantses lurraldean, Vichyko gobernuak besta hori instituzionalizatu zuen. Helburua bertuteko eta sakrifizioak egiteko prest den pertsona hori handiestea,... [+]
2025-06-18
Jesús Rodríguez
PSOEren kea
Ekainaren 6an Presidente Autonomikoen Konferentzia egin zen Bartzelonan, Pedro Sánchez eta Felipe VI.a erregea –emeritu ustelaren oinordekoa, beti da ona gogoraraztea– buru zirela. Isabel Díaz Ayuso faxistak uko egin zion Salvador Illaren eta Imanol... [+]
2025-06-18
Katixa Dolhare-Zaldunbide
Kantua gidari
Joan den maiatzaren 23an iragan da, Baigorriko elizan, aparteko kontzertu bat: 180 haurrek, 7 eta 15 urte artekoek, maila handiko kantu emanaldia eskaini diote eliza mukuru bete zuen jendeari. Haur horietarik batzuk Donazaharre eta Baigorri aldean kokatua den Iparralai musika... [+]
Eguneraketa berriak daude