"Hauteskundeotan Gerta Daiteke Nafarroako Jelkideen Azken Ahalegina".

1986ko maiatzaren 11n

Markel Izagirre, Gipuzkoako Jelkideen Buru
"Hauteskundeotan Gerta Daiteke Nafarroako Jelkideen Azken Ahalegina".
Burubelarri zebilen, batera eta bestera, elkarrizketa honetarako gestio luzeei ekin genienean. Gipuzkoako Buru Batzarra bero. Burukideen deklarazioak barne auzitegira eramatearen istiluak pasa eta Bergarako mahaia, berehala hauteskundeetarako zerrenden prestaketan murgiltzeko. Ez zaio boladarik gozoena egokitu joan den negua arte ia sollik Donostiako zinegotzi moduan ezaguna zen Markel Izagirrari.
ARGIA.–Bergarako mahaia bertan behera geratuko zenaren beldurrik izan al zenuen uneren batean?
M.Izagirre.–Madrilen gertatu zena dudarik gabe datu berri bat zen, eta Garaikoetxea aurrera ateratzen saiatu zen Bakearen aldeko Mahai harekin gertatu zena gogora erazten zuen. Baina han solaskide zirenen kategoriak lortu zuen gertaera hori gainditzea, juxtu bilkuraren helburua Euskadirako bakea lortzeko bidea zelako.
A.–Beste baterako geratu eta hitzegiteaz aparte, bide horretatik aurrera segitzeko posibilitaterik ikusten al duzu?
M.I.–Dagoenekoz esana dago solasaldi horietara doazenen esku ez dagoela ondorio positiboetara iristea solaskide errealak Estatua eta ETA direla onartua dagoenez. Han geundenak ez ginen ez ETA eta ez Estatua, baina Herri honetako parte garrantzizko bat gara, zatirik garrantzizkoena, eta neurri horretan esateko zerbait badaukagu. Ez dut esango ordezkariak garenik, baina bai gutxienez ETAk eta Estatuak kontutan hartu beharko lituzketen ahotsak.
A.–Ba al da negoziaketaren kontrako interesik?
M.I.– Han esertzen direnen aldetik ez. Orain, beste mailatako interesak beste lekutan... posible da. Ez dut uste mundu guztiari interesatzen zaionik Euskadin bakerik izatea. Helburu politikoak lortzeko bide bat, gabiltzan bideetatik segitzea bait da. Herri honi, dena den, eta nere ustez, biolentziak ez dio mesederik egiten, nahiz eta bide hori hartua duten Herri honen defentsan dabiltzala diotenek.
Badira beste batzuk Herri hau guk ikusten dugun bezala ikusten ez dutenak, autodeterminazio eskubide eta guzti alegia. Egia esan, alde horretatik ere ez gara airoso aterako biolentziaren bidetik, eta berek ongi dakite.
A.– Konstituzio Espainiarraren aldaketaren posibilitaterik ikutu al zen Bergarako solasaldietan?
M.I.– Hori Herri Batasunak egiten duen planteiamendu bat da, ez du-eta onartzen ez Konstituzioa eta ezta bere ondoren datorren ezer. Guk ez genion gure botorik eman Konstituzioari, baina akatatzen dugu, bere barruan lan egiteko prest gaude Konstituzioa aldatzeko posibilitatea HBk aurkezten du argi eta garbi. Guk, jakina, oso ongi hartuko genuke Konstituzioaren hobetze bat gure Herriaren eskubideen aldera.
Hala ere hori bide hertsi bat dela uste dugu, eta horregatik egiten dugu lana egiten dugun moduan Ez dugu Konstituzioa aldatzeko posibilitaterik ikusten, beste gauza bat da aldaketa hori nahi ez dugunik.
A.– Estatutoa da beste gaia. Egoera honi konponbide bat bilatzeko orduan irtentide asko eztabaidatu daiteke: Estatutoaren hobetzea, aldatzea, berri batetik abiatzea... Hortik ezer aurreratu al zen Bergaran?
M.I.–Ez, eta alde horretatik guk garbi dugu lortu genuen Estatutoa dela posible den Estatutorik onena. Neurri horretan beti ari gara gehiago eskatzen, eta esaten hau minimotako Estatuto bat dela. Ez litzateke lorpen makala izango lehen epe batean Estatutoa errespetatua izatea eta bere posibilitate guztietan garatzea erdietsiko bagenu. Gu, Eusko Alderdi Jeltzale bezala, ez gara hor geratuko.
A.–Hain zuzen Estatutoaren aplikazioaren inguruan hainbeste aldiz Madrilen asmo txarra salatu duzuelarik, horrek ematen digu aditzera ziurrenik Madrildik ez direla negoziaketa posible horretarako oso prest.
M.I.– Esperantza gehiago edo gutxiago eduki daiteke, baina guk lan egin behar dugu horren alde. Besterik ez bada, negoziaketa horretarako posibilitateak dituztenak, horri uko egiten badiote, agerian jartzeko, mundu guztiak ikus dezan nor den hemen arazoaren konponbidea nahi ez duena.
A.– Autodeterminazioa aipatu duzu lehen. Mahaiko guztiak al zineten ados horren esanahian?
M.I.–Bergarako bilkuran hurrengorako utzi genuen bakoitzak bere alternatibaren interpretazioa ekartzea HBk KAS alternatiba, guk Estatutoaren alternatiba, bakoitzak berea nola ulertzen duen ekarriko du Autodeterminazioaren puntuan ezberdintasunak izango dira agian, baina oinarrizkoa da horri heltzea indar nazionalisten artean. Baina lehen urratsa hori izango da
A.–Madrilgo atentatuaren erreibindikazioan, hiru baldintzaren inguruko argitasunak eskatu dizkio ETAk zure alderdiari. Hartan gauza gogorrak esaten ziren, adibidez, zuek ZEN plana aurrera ateratzean kolaboratzen duzuela.
M.I.– Hasteko esan behar da, solasaldia posible izan bada, eta horretara eseri diren bi aldeek aitortu dute onuragarria izan dela, hori posible izan da aldez aurreko baldintzarik izan ez delako. Gu hor egongo gara baldintzarik ez den neurrian. ETAren planteamenduak hori hautsi nahi duela dirudi, baina guk ez dugu ametituko baldintzarik HBk zer esaten duen ikusiko dugu, baina gu libertate osoz eseri ginen, bai esertzeko eta bai zutitu eta joateko ere.
A.– Bergarako mahaian zegoen kritiko bakarra zeu zinen. Ez al zinen nolabait marjinatua sentitzen?
M.I.–Bueno, uste dut holako zerbait esan dela hortik. Beste ezer baino lehen, argitu behar da «kritiko» izateak ez duela ezer esan nahi Bergarakoa bezalako bilkura batean.
A.– Zeragatik galdetzen nizun, alegia behin baino gehiagotan mimtzatu dela PNV barruan bi estrategia egoteaz. Eta negoziaketa posible batzuei begira bildutako mahai batean zenbateraino ikuspuntu ezberdinak egon litezkeen jakitea interesgarria litzateke.
M.I.– Horri modu batera erantzun nahi nioke, aukera aprobetxatuz HBrekin mahai batean esertzeko bidea, nolabait "bake-mahaia" deitu genezakeen batean, bide hori Garaikoetxeak hasi zuela. Beraz, kritiko deitzen zaienetariko bat mahai horretan esertzeak gutxienez koerentzia erakusten du Garaikoetxeak egin zuenarekiko. Ez dut bandera beste inor baino lehen eraman nahi, baina norbaiti ezin baldin bazaio esan bere presentzia harrigarria dela, hori kritiko bati da.
A.–Galdera, dena den, batez ere etorkizunari begira egiten nizan. Orain dela bizpahiru urte Etxenikek, beste batzuen eritziaren bozeramaile moduan edo, plazaratu zuen Estatutoa salatzeko posibilitatea. Beste aldetik erantzun zitzaion, Arzalluzek idatzi zuen, "nik ez dut sekula Estatutoaren letra salatuko, bere aplikazioa baino".
M.I.– Ez naiz gai hauetan aurreko muturrean ibili den gizonetako bat, baina badakit Estatutoaren defentsaren, Madrilen aurrean, oso garai kritikoak izan direla, LOAPA eta besteak erdian direla. Giro horretan gauza asko esan daiteke, eta Etxenike da gizon bat Madrilen erasoak oso gertuan bizi izan dituena, horregatik dago ongi hola mintzatzea, baita "bazpare" bakarrik bada ere, ez dezaten pentsa Madrilen edozer egin dezaketenik. Garaiak aldatzen dira eta Arzalluz beste gisa batean mintzo da. Egoerak dira, ez besterik.
A.–PNV barruan darabiltzazuen tirabiretara iritsi gara, eta hauteskunde giro honetan galdera berez dator. Urriari begira lanean ari eta hauteskundeak aurreratzeak zein neurritan harrapatzen zaituzte gaizki?
M.I.–Barne arazoa gainditzeko eginahalak eta bi egin ditugu, urrian izatekotan ere hauteskundeak gainean genituen eta. Konponbidean saiatu gara, baina esan dezakegu bilatzen genituen ondorioak ez ditugula eskuratu. Hauteskundeak aurreratuta, ez gaitu unerik goxoenean harrapatzen, baina aurre egin behar zaie.
Dudarik gabe, barne arazoen gainetik pasatzen ahaleginduko gara. Eta hauteskunde hauetan erakutsi nahi dugu Gipuzkoan hauteslegoa Eusko Alderdi Jeltzalearekin dagoela, eta gainera guk Gipuzkoan dugun jarrerarekin dagoela. Jendeak bide onetik goazela esan diezagun modurik onena, etxean etsita geratzeko ordez guri botoa ematera etortzea du.
A.– Zenbait burukidek Aberri Egunean esandakoak, Garaikoetxearen hitzak batik bat, alderdi barruko auzitegira eramateak ez du giroa asko gozatzen.
M.I.– Egia da, bai, eta horregatik egin dut, azken momentuan, prozeso hori geratzeko ahalegin bat. Tribunaletara eramatea erabaki zenean ez zen artean ezagutzen hauteskundeen aurreratzea, eta aurreratze hori ezagututa egin dut dena geratzeko esfortzu formal bat, hauteskundeak gainean ditugula batere komeni ez zela jakinda. Azken saioa izan da, eta ezin esango dut arrakastarik eskuratu dudanik.
A.–Nafartarrek ere ez dute arrakasta handirik lortu. Zer egin dezakete nafartarrek?
M.I.– Nafarroako kanporatuak ere, kontu izan "excluídos'' deitzen ditut eta, ez dira joango hauteskundeetara. Eta gauza bakar batengatik: berriz ere demostratzeko, ez dakit azken aldia izango ote den, PNV direla eta PNV barruan egon nahi dutela. Seguruenik azken ahalegina izan daitekeela iruditzen zait.
Nafarroako jelkide kanporatuek, kopuruz hemen bezala gehiengora iritsi ez arren, nahiko talde inportantea osatzen dute, eta ezin da pentsatu beti, gero ere hauteskunde gehiago etorriko bait dira, ezin da pentsatu beti bazter batean egongo direnik.
A.– Burukideak tribunaletara eramateko prozesea geldierazteko egin duzun saioa ere azken esfortzutzat hartu behar al dugu, Nafartarren kasuan bezala?
M.I.– Ez da gauza bera, ez. Batek daki, dena dela.
A.– Edozein modutara ere, oso luze ari du jotzen zuen barne borrokeren konponketak. Epe labur batera bukatzeko biderik ez al duzue ikusten?
M.I.–Probableena da epe labur batera ez bukatzea, minoria txikirik ez dagoelako. Zati oso handi bat gara. Inork ezin du jakin zenbana gauden banatuak alderdi barruan, baina zati bat bezala bestea, biak gara inportanteak. Hau izan liteke, prezeski, hausteko arrazoina ere, bi zatiak inportanteak izatea, baina alderdi barruan segitzeko desioa garbia da. Eta horregatik ezin da lortu, hain zuzen, alde kritikoa azukre koxkorra bezala desegiterik. Norbaitek horrekin egingo du amets behar bada, baina oker dagoela iruditzen zait.
A.– Zuen krisia aurrera zihoan bezala, behin eta berriz aipatu da bi estrategia edo gutxienez politika egiteko bi bide ezberdin zehaztu zitezkeela pentsatzen zen. Hori horrela gertatzen ez den neurrian, behar bada asmatuko du azukre koxkor baten gisan urtuko zaretela uste duenak.
M.I.– Duela gutxi bide horretatik egin nituen deklarazio batzuk egunkari batentzako, eta errierta galantak eman dizkidate. Han dago nere pentsamendua, eta ez dut berriz esango, berriro ere eta gogorrago errietan hasi ez dakizkidan.
A.– Zer esango zenieke "Fronte Nazional" edo "Fronte Abertzale" batean amets egin nahiko luketenei?
M.I.–Asko aipatu ziren fronte horiek garai batean, gero Fronte Autonomikoa atera zen aurrera. Begira, gu gauden lekuan gaude. Baza bat jokatu genuen, eta oraindik ez dugu motiborik pentsatzeko PNVk orduan hartu zuen bidea alde batera utzi behar dugula. Azken finean alderdi maioritarioa gara, eta hori hola den bitartean berak markatu behar du Euskadiko politika. Alde horretik, PNVn besoak zabalik ditugu abertzale guztientzat, puntu nagusietan, bide baketsuetan lan egitean esate baterako, ados izanez gero.
A.– Norbaitek pentsa lezake behin puntu honetara iritsita PNV Estatutoaren eta Konstituzioaren bidetik apartatu daitekeela.
M.I.– Ez, ez. Sektore kritikoan ez gaude lerro horretatik ateratzearen alde. Orain, Estatutoaren defentsan gogor aritzearen alde gaude, eta honekin ez naiz inor salatzen ari. Estatutoaren posibilitate guztiak landu behar ditugu, Herri honen lehen etapa bezala, Herri bat ez da bost, hamar edo hogei urtetan eraikitzen. Eta gu lerro horretan gaude.
Iñaki ZUBIONDO
PNVk orain arte markatu duen bidea zertan aldaturik ez du ikusten Markel Izagirrek.
Azken deklarazioen ondorengo jipoiekin eskarmentatuta, ez du sobera hitzegin nahi Markel Izagirrek.
Hauteskunde garaia ez da egokiena alderdi barruko jendea tribunalera eramateko.
15-17

GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakEAJ
GaiezPolitikaEuskal HerrBozketakHauteskunOrokorrak
PertsonaiazIZAGIRRE2
EgileezUBIONDO1Politika

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Zapaterok dio Ostiral Santukoaren gisako akordio bat egon zela ETAren amaieran

Xabier Letona Biteri

Kanpaldien lehen garaipenak iristen hasi dira Israelekiko boikot akordioekin

Jon Hidalgo Gereñu

“Maite dut Iparraldean antzerkia egitea, uste baitut hemen kodeak ulertzen direla”

Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Zorroza Gestión de Residuos enpresak onartu egin du Bassirou Dioneren gorpua mugitu zutela, lan heriotza ezkutatzeko

Aimar Gutierrez Bidarte | Aiaraldea

Hauxe da Gaza suntsitzeko Israelen eta AEBen plana

Jonathan Cook

EH Bildu, lehen indarra Araban

Nikolas Xamardo | Xabier Rodríguez

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude