Semaforo gorria
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Artikulu bati zer nolako izenburua jarri ez da aise hautatzen, ezta? Hasiera batean, “euskaldun gezurti, tranpatiak” bezalako izenburua idazteko asmoa nuen, baina inor mintzeko gogorik ez dudanez, goikoari eutsi diot, ene gogoetaren muina hobeto ulertaraziko dudalakoan.
Aipatuko dudan kontakizuna ez da bazterreko gertaera bat, eta segur naiz zuk ere baduzula zure inguruan, auzoan, herrian, antzeko bizipenak dituen gertuko norbait.
Ez nintzen famili euskaldun batean sortu eta hezkuntza sistemak ez zidan eman euskal herritar gisa beharrezko dudan gutxienezko hizkuntz gaitasuna, eta are gutxiago lanean aritzeko noranahikotasuna.
Hori dela eta, lanpostua lortzeko eta hura iraunarazteko, hizkuntz eskakizunak betetzera derrigortu ninduten. Eguneroko lanaldiari, famili ardura eta gainerako beharrei, euskaltegiko klaseak gaineratu zitzaizkien; lanorduak pilatu eta ikastaro trinkoak egin, eta opor garaian barnetegia. Euskara ez, baina ikasketa prozesu derrigortua nardagarria zitzaidan, ez nuen horren zergatia ulertzen.
Txikitan erakutsi zidaten niri, semaforo gorriak denentzat behar duela gorri izan,eta bestela eragingarria ez izateaz gain, arriskutsua ere badela. Geroago ikasi nuen aginduek, arauek, legeek, oro har denentzat (semaforoa bezala) ezaugarri unibertsala behar dutela. Nahiago baduzu: koherentzia!
Nire lan eremuan, euskaraz aritzea eragozten didate euskara ikastera behartu ninduten berberek, haiek ez dutelako ikasi, ez eta haien gaineko agintariek ere
Gauzak ulertzea gustatzen zait; baita kafesnea ere, batez ere goizeko ordu txikitan nire auzoko tabernan lanera joan aurretik hartzen dudana. Ostatuko jabea euskaldun abertzalea da. Beti izan da nire lanpostuan euskara derrigortzeko aldarriaren aldekoa. Baina, hara zer diren gauzak, orain, aldiz, ni ausartu naiz esatera ostatuko iragarki guztiak, menua barne, gaztelaniaz dituela (soilik); telebista edo irratia pizten duenean gaztelaniazkoak direla; eta barra gainean dituen egunkarietan euskarazkorik ez dagoela, eta ez dudala hori ulertzen (semaforoa…).
Nire lehengusuen artean, batak medikuntza ikasketak egin ditu Euskal Herrian. Ez diote eman, ordea, bere lana euskaraz egin ahal izateko gaitasunik. Euskaldunek, aldiz, mediku euskalduna nahi eta derrigortuko dute (akaso) ikastera. Beste lehengusu batek informatika ingeniaritza ikasi du euskaraz eta inork ez dio euskaraz lan egitera behartzen. Berak ere ez du euskaraz lan egin ahal izateko eskubidea aldarrikatzen. Nire lan eremuan, ordea, euskaraz aritzea eragozten didate euskara ikastera behartu ninduten berberek, haiek ez dutelako ikasi, ez eta haien gaineko agintariek ere.
Herri honetako semaforoak diskoteka baten argi festa dirudite eta nik ez dut ulertzen!
Ez aspaldian hasi zaizkigu oldarraldiaz mintzatzen, baina onartzen ez ditudan ebazpen judizial horiek argigarriak iruditzen zaizkit. Azken finean, hezkuntza sistemaren, hizkuntz politikaren, tarratak eta ondorio latzak estaltzeko (zuzentzeko) jarri diren adabakiak plaza erdian ageri uzten ditu. Eta are eta ageriago hizkuntz politika hori indarrean jarri zutenen ardurak. Alta, oldarraldia beste nonbaitetik datorrela deritzot, euskara hiztun ez direnak euskalduntzat hartzen dituzten horiengandik, hain zuzen. Azken finean, gehiengo elebakarra duen jendartea gizarte elebiduna izan daitekeela sinetsarazi nahi digute, euskaldunon hizkuntz eskubideak administrazio eremura mugatuta.
Euskal jendarteak beharko du erabaki (euskaldunak barne) ea, egunerokotasunean, kultura, lan eremua, aisialdia eta elkarren arteko harremanak euskaraz bizi nahi dituztenekin zer egin. Ezinbesteko diren baldintza estrukturalak, sistemikoak, sortu ala mende honetako “agotak” bilakatuko dituen.
Nik ez dakit artikulu honen izenburua zuzena ote den. Zer deritzozu zuri?
Juan Etxeberria Garmendia, euskaltzalea
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Duela gutxi, Netanyahuren gobernuak, AEBen baimenarekin, legez kanpoko jarduerarekin jarraitzea erabaki du Gazan, eta zerrenda osoaren kontrola hartzea. Historia pixka bat egingo dut ez zaidalako zuzena iruditzen komunikabide edo kazetari batzuek Gazan gertatzen ari dena 2023ko... [+]
Abuztuaren 15ean Vladimir Putin eta Donald Trump Alaskan bildu ziren. Ofizialki, Ukrainako gerrari amaiera emateko bidean beste urratsen bat emateko. Baina Gazan milaka pertsona hiltzeko gupidarik ez duen politikariak serio esan al dezake penagarria eta tristea dela Ukrainan... [+]
Duela egun gutxi 6.000 alegazio baino gehiago aurkeztu dira Azantzan eta Sarbilen poligono eoliko berri bat eraikitzeko proiektuaren aurka. Antzeko beste proiektu batzuetan bezala, herritar eta talde antolatuen ahaleginari, antolaketari eta lanari esker egin da alegazioendako... [+]
2025ean hazkunde ekonomiko txikia (%0,6) ez da gai izango langabezia-tasak %8ko muga gainditzea saihesteko; Zor Publikoak bi bilioi euro (BPGren %115) gainditzen ditu EK-k ezarritako %60aren oso gainetik, eta Gastu Publikoak estratosferan jarraitzen du.
Horri gehitu behar... [+]
Eskubide linguistikoen ikuspegi integratzaile baten eskaintza dugu gaurkoa.
Espainiako supremazismo linguistikoa osasuntsu eta bizkor ageri zaigu, “hooligan” samalda anitz baten babesaz eta komunikabide indartsuez sustatua. Azken aurreko lagina Santi Martinezena... [+]
Euskal Herri osoan —beste herrialdeetan bezalatsu— jairik ez da falta. Negu giroan ere asko badira ospatzen direnak, uda-garaian ez da festa gabeko egunik. Egun-argi luzeak eta gau epelak jendea etxe zuloetatik kanpora, kalera ateratzeko aproposak dira eta jai giroan... [+]
Azken asteetan bolo-bolo dabil Poliziaren eta, zehatzago esanda, Ertzaintzaren gaineko eztabaida. Tamalez, eztabaida piztearen arrazoia ez dira horiek Euskal Herri Langilearen kontra erabiltzen dituzten biolentzia eta jazarpen sistematikoa. Horren ordez, Ertzaintzaren eta bere... [+]
Artikulu honek badu testuinguru bat lerroburuaren gainetik, Hernaniko Udalean Kontxita Beitiak aurkeztutako Euskal Euskal Errepublikaren aldeko mozioa onartu ez izana. Harira!
Prozesu heterokronikoa
Kultura judeokristau, musulmana eta platonismoaren ustez, denbora aurrera... [+]
A zer zortea gurea! Inork nahi ez duen edozein industria-proiekturentzako puntu bero gogokoena gara gu! Ezkerraldea eta Meatzaldea, beti prest beste leku batzuetan gogaitzen duen guztia beso zabalik hartzeko. Petronor? Ederto. Lindane-hobi bat? Aurrera. Dorre elektrikoak gure... [+]
Hemengo politikariek haien diskurtsotan immigranteen etorreraren alde edo kontra egiten dute. Immigrante ez-zurien etorreraren alde edo kontra, noski. Beste mugimenduak ez dut uste gehiegi inporta zaizkienik, edozein alderditakoak izanik ere. Tronu altu-altu batetik begiratzen... [+]
Duela gutxi Eusko Jaurlaritzak bultzatutako "Euskadiko Osasun Ituna" izenekoaren porrota ez da anekdota politiko soil bat, ezta osasun-kudeaketan unean-uneko estropezu bat ere. EAEko osasunaren ikuspegi kolektibo, inklusibo eta benetan publiko bat galtzea politika... [+]
Euskarak urte luzeetan ezaguturiko zapalkuntzaren ondorio larriak, frankismoaren errepresio itogarriak, baita gure hizkuntzarekiko erakutsi zuen jarrera erasokorrak ere, piztu zituzten herri honen euskaldungoaren kontzientzia eta oldarra. Eguneroko esperientziaren egoera larriak... [+]
Sentitzen dut, baina kosta egiten zait sinestea. Yeray Alvarez Athleticeko jokalariak analisi batean positibo eman izanak berriro azaleratu du kirolean existitzen den dopinaren inguruko eztabaida. Eliteko kirolean, hobeto esanda; eta horra hor auziaren gakoa. Kirolari... [+]
Futbola herriaren opioa zela zioten batzuk; garrantzitsuak ez diren gauzetan garrantzitsuena dela pentsatzen dute hainbatek; kapitalismo basatienarekin lotzen duenik ere bada… Nire iritziz, gizartearen isla soila da; herritarron gabezia eta arazo askoren isla.
Ez zait... [+]
Hizkuntzalari ospetsu José Ignacio Hualdek hiru joera nagusi bereizi ditu euskaldun berrien artean, batuarekiko harremanari dagokionez: euskalki biziko herrietan, gazteek etxean euskalkia darabilte eta eskolan batua; gaztelaniaz hitz egiten den hiriguneetan, gehienek batua... [+]