Pinocheten konstituzioari agur esan diote txiletarrek
Iaz eztandarazitako protesten ondotik, gobernuak eta oposizioak konstituzioaren gaineko galdeketa egitea adostu zuten. Bozkaketan konstituzio berri baten aldeko hautua atera da garaile.
Igandean egin duten plebiszituan, txiletarren erabaki dute Augusto Pinocheten diktadura garaietatik oinordetzan jasotako konstituzioa ezeztatzea eta berri bat sortzea. Bozkatzera deitutako 14,7 milioi herritarren artetik, %50a baino gehiagok eman du botoa. Emaitza: %78k aldaketaren alde egin du bozka, eta %79ak babestu du herritarrek hautatutako 155 pertsonak osatutako batzorde batek idaztea konstituzio berria.
155 pertsona horiek apirilaren 11an aurkeztuko dituzte, eta konstituzio berria hautetsien bi herenek onartu beharko dute. Galdeketak atea ireki die egiturazko aldaketa politiko eta ekonomikoei.
Kaleko protesta eta mobilizazioen eskutik heldu da konstituzioaren gaineko galdeketa. Iaz gobernuaren eta politika neoliberalen aurka eztandarazitako protestak baretu asmoz, 2019ko azaroaren 15ean gobernuak eta oposizioak erabaki baitzuten galdeketa egitea. Hasiera batean apirilean ziren galdeketa egitekoak, baina pandemiaren ondorioz urrira atzeratua izan da.
Ezkerreko oposizioak babestu egin du aldaketa, eta Chile Vamos eskuineko koalizioa zatituta agertu da. Sebastian Piñera gobernuburuak, bere aldetik, ez du publiko egin plebiszituarekiko bere postura, eta gobernukideei eskatu die ez parte hartzeko aukera baten eta bestearen aldeko ekitaldietan.
Guillermo Camus Jara izena du eta Txileko Lebuko kartzelan dago. Egoera larrian da, gose greba luzeaz gain, ostiraletik egarri grebari ere ekin baitio.
Augusto Pinochet diktadoreak Txilen estatu-kolpea eman zuela mende erdia bete denean, hamaika berba entzun dira herrialdeak bizi duen zatiketaz. Hamazazpi urtetako diktaduraren errepresioa ukatzea da zenbait eskuindarren egungo arma, negazionismo gisa ulertu den diskurtsoarekin... [+]
"Egun on" baino gehiago "larrialdi" hitza erabiltzen dugun honetan, Mari Paz Aedoren hitzek lagunduko dizute ikasturte honetako zure utopien lanketei gogotsu eta pozetik ekiten. Txilen, Santiagon jaio zen duela 45 urte. Gatazka sozioekologikoak aztertzen ditu... [+]
1973ko estatu kolpea gertatu baino lehen Nixon garaiko AEBtako presidenteak jasotako dokumentuak argitaratu ditu Washingtonek ostiralean, Alexandria Ocasio-Cortez AEBtako Ordezkarien Etxeko kideak Txileri egindako bisita ondoren. Ocasio-Cortezek gardentasuna eskatu du,... [+]
Maiatzean ekin zioten gose grebari 17 preso politikok. Haien eskubide kultural eta territorialak errespetatzea, lege antiterrorista bertan behera uztea, Lanaren Nazioarteko Erakundearen 169 hitzarmena onartzea eta preso politiko maputxeen askatasuna exijitu dituzte.
Txileko konstituzio berria idazteko ardura izango duen kontseilua 50 lagunek osatzen dute, eta haietako 22 Alderdi Errepublikanoko kideak izango dira, botoen %36 lortuta.
Norvegiako berriztagarrien erraldoiaren hainbat proiektuk ondoeza eragin dute maputxe eta sami herriengan. Epaileek ere ilegaltzat jo dituzte azpiegiturak, baina gobernuek ez ikusiarena egiten dute. Giza eskubideen aldeko aktibista ospetsuek ere bat egin dute protestarekin,... [+]
Salvador Allenderen aurkako estatu kolpea eman eta bi aste eskasera hil zen Pablo Neruda; datorren irailean beteko dira 50 urte. Heriotzaren arrazoi ofiziala prostatako minbizia eta metastasia da, baina poeta txiletarraren ilobak nazioarteko peritu-txostenaren berri eman du:... [+]
Irailaren 4an Txileko herritarrek argi utzi zuten ez dutela nahi Biltzar Konstituziogileak ondutako testu berria onartu: bozkatu zuten hamahiru milioi herritarretatik %62k (7.882.958 boto) ezezkoa eman zioten proposamenari, eta gainerako %38ak (4.860.093 boto) baiezkoa. Inkestek... [+]
Ia zortzi milioi txiletarrek ezezkoa eman diote konstituzio proposamenari. Gabriel Boric presidenteak konstituzio-prozesu berria eta aldaketak iragarri ditu bere gobernuan.
Irailaren 4an bozkatuko dute Txilen konstituzio berria, oraindik indarrean den Augusto Pinochet diktadorearen 1980ko konstituzioa ordezkatu nahi duena. Berau onartzen bada, munduko konstituziorik feministena izango da. Zer jasotzen du konstituzio honek? Nola izan da idatzia eta... [+]