Piarres Xarriton hil da, mende bateko ikuspegia galdu du euskal kulturak
Piarres Xarriton idazle eta euskaltzaina hil da ostiral honetan. 96 urte zituen eta bere ibilbidea errepasatuta, mende baten perspektiba galdu du Euskal Herriak.
Hazparnen sortua 1921ean, sei anai-arrebaren artean zaharrena izan zen Piarres Xarriton. Hazparnen bertan egin zituen lehen ikasketak, haiei buruzko oroitzapen onegirik ez zeukan arren.
Gazte-gaztetatik erabaki zuen erlijio-bizitzari ekitea eta 1935erako Uztaritzeko seminarioan zegoen, non giro atseginagoa aurkitu zuen Hazparnekoaren aldean. Besteak beste, Piarres Laffite ezagutu zuen han, ordurako euskal kulturan aski ezaguna zen pertsona. Garai hartan ekin zion euskal klasikoak irakurtzeari ere, besteak beste Oihenart, Jaurgain eta Campion.
21 urterekin dagoeneko Miarritzen duzu irakasle eta urtebete geroago Hazparnen. Garai gogorrak ziren Euskal Herrian, 36ko Gerratik ihesean joandako jende ugari ezagutu zuen Xarritonek, baita naziengandik gordetzen ari ziren beste asko ere. Eta etxean horietako batzuei lagundu zieten, Russel Kirby ingelesari adibidez, zeina gordeta eduki zuten zenbait hilabetez.
II. Mundu Gerraren ondoren Erromara joan zen Teologia ikastera eta ondoren, 1947an, apaiz izendatu zuten. Lan horretan ari zen bitartean bihurtu zen euskaltzain.
Intelektuala eta eragilea
1960ko hamarkadan utzi zuten bere esku Hazparneko eskolaren ardura, Langintza eskola plantan ezartzeko ardurarekin. Horretan ari zela ezagutu zituen Jose Luis Alvarez Enprarantza “Txillardegi” eta Kristiane Etxaluz, besteak beste.
1970eko hamarkadaren erdialdean hartu zuen ondorengo urteak markatuko zituen erabakia: eliza utzi eta ezkondu egin zen. 80ko hamarkadan bukatu zuen Euskal Ikasketetan abiatua zuen doktoretza, Piarres Broussaini buruzko tesi batekin. Euskaltzaindian ere kide izan zuen Jean Haritschellar izan zuen tesi-zuzendari.
Politikan Eusko Alkartasuneko kide gisa nabarmendu zen, 1988ko hauteskundeetan hautagai izateraino.
Irakasle eta euskaltzale gisa egindako lanaz gain, Xarritonek hainbat saiakera utzi ditu idatzita, baita agerkari ugaritan publikatutako testuak ere, hala nola, Aitzina, Gazte Herria, Etchea eta Euskaldunon Egunkaria. Bestalde, berari esker bildu ziren Jean Etxepare medikuaren lanak, pieza arrunt bitxia euskal literaturaren historian.
Intelektual handi bat galdu du ostiral honetan euskarak eta Euskal Herriak.
Informazio askea lantzen dugu ARGIAn, langileok gara proiektuaren jabeak eta gure informazioen atzean ez duzu sekula multinazionalik, bankurik edo alderdi politikorik topatuko. Gure ustez, burujabetza guztien oinarrian dago informazio burujabetza, ezagutzen dugunaren gainean pentsatzen eta erabakitzen dugu. Horregatik diogu kazetaritza independentea dela demokraziaren oinarrietako bat.
Aldizkaria paperean etxean edo e-postan PDFan jaso nahi duzu? Pozik hartuko zaitugu ARGIAko komunitatean. ARGIAkoa izateko, nahi eta ahal duzun ekarpena egin dezakezu, eta bueltan egoki ikusten duzuna eskatu. Indartu dezagun indartzen gaituena!
Abuztuaren 1ean agurra egin zioten Txema Larreari Bilbon. Tanatorioaren areto nagusia jendez gainezka egon arren, hainbat lagun geratu ziren kanpoan, tokirik gabe. Eserlekuetan euskal kultura eta politikaren hainbat izen ezagun zeuden (‘Ezkerra’, Laura Mintegi, Bernardo Atxaga, Txema Aranaz, Lutxo Egia, Ruper Ordorika...), baita Txema Larrearen gertukoenak ere; senideak eta Ederki tabernan elkartzen direnak ostiralero bazkaltzeko.
Euskal arte garaikideari buruzko ‘Zuloa’ izeneko saiakera bilduma plazaratu berri du Xabier Gantzarain Etxaniz idazle eta arte kritikariak (Azkoitia, 1975). Euskal Herriko historia hurbilaren ezagutza zabaltzeko asmoz, Debako Udalak eta Elkar argitaletxeak ematen duten Tene Mujika bekari esker landu du 23 artelani buruzko azterketa. Bertan, horiek ardatz hartuta, egungo euskal artearen eta gizartearen arteko harremanak ikertu ditu. Saiakera liburu horren harira, arteaz, kulturaz,... [+]
Jesus Lozak esaten baldin badu efizientzia ez dela zenbakitan bakarrik neurtzen, esplikatu beharko luke zer beste funtzio betetzen duen AHTk “behar bezala”. Baina esplikatu beharko luke serio, zeren Radio Euskadin eman duen azalpen honek brometakoa dirudi.
Hendaiako Eider Rodriguez idazlearekin solastu dira Booktegiko lagunak, ipuingintzari buruz gehien bat. 'Urtebetetze festa' liburua hemendik deskargatu daiteke: booktegi.eus/liburu.php?id=113
Gotzon Barandiaranek bere lanaz, literaturaz, sorkuntzaz eta abarrez hitz egin du. 'Katamalo' liburua hemendik deskargatu daiteke: booktegi.eus/liburu.php?id=111
Lutxo Egia idazlearekin solasean. Besteak beste, 'Identitarteak' lanaren eta Euskaraldiaren inguruan hitz egin du. Liburua ondorengo estekan deskargatu daiteke: www.booktegi.eus/liburu.php?id=109
Booktegik, euskarazko liburuak interneten doan zabaltzeko proiektuak, zuzeneko emanaldi literarioa antolatu zuen 2017ko urriaren 9an, Donostiako Koldo Mitxelena Kulturgunean. Bederatzi lagunek hartu zuten parte: Ane Labaka, Antonio Casado de Rocha, Gari Berasaluze, Gonzalo Etxague, Harkaitz Cano, Mikel Martinez, Patxo Telleria eta Uxue Alberdi; eta moderatzaile lanetan Leire Palacios.
Maddi Etxeberria andoaindarrak eta Ugaitz Agirre usurbildarrak Zein usain dute oroitzapenek eta Tximeletak bizkarrean izeneko liburu berriak aurkeztu dituzte ekain honetan.
