Piarres Xarriton hil da, mende bateko ikuspegia galdu du euskal kulturak
Piarres Xarriton idazle eta euskaltzaina hil da ostiral honetan. 96 urte zituen eta bere ibilbidea errepasatuta, mende baten perspektiba galdu du Euskal Herriak.
Hazparnen sortua 1921ean, sei anai-arrebaren artean zaharrena izan zen Piarres Xarriton. Hazparnen bertan egin zituen lehen ikasketak, haiei buruzko oroitzapen onegirik ez zeukan arren.
Gazte-gaztetatik erabaki zuen erlijio-bizitzari ekitea eta 1935erako Uztaritzeko seminarioan zegoen, non giro atseginagoa aurkitu zuen Hazparnekoaren aldean. Besteak beste, Piarres Laffite ezagutu zuen han, ordurako euskal kulturan aski ezaguna zen pertsona. Garai hartan ekin zion euskal klasikoak irakurtzeari ere, besteak beste Oihenart, Jaurgain eta Campion.
21 urterekin dagoeneko Miarritzen duzu irakasle eta urtebete geroago Hazparnen. Garai gogorrak ziren Euskal Herrian, 36ko Gerratik ihesean joandako jende ugari ezagutu zuen Xarritonek, baita naziengandik gordetzen ari ziren beste asko ere. Eta etxean horietako batzuei lagundu zieten, Russel Kirby ingelesari adibidez, zeina gordeta eduki zuten zenbait hilabetez.
II. Mundu Gerraren ondoren Erromara joan zen Teologia ikastera eta ondoren, 1947an, apaiz izendatu zuten. Lan horretan ari zen bitartean bihurtu zen euskaltzain.
Intelektuala eta eragilea
1960ko hamarkadan utzi zuten bere esku Hazparneko eskolaren ardura, Langintza eskola plantan ezartzeko ardurarekin. Horretan ari zela ezagutu zituen Jose Luis Alvarez Enprarantza “Txillardegi” eta Kristiane Etxaluz, besteak beste.
1970eko hamarkadaren erdialdean hartu zuen ondorengo urteak markatuko zituen erabakia: eliza utzi eta ezkondu egin zen. 80ko hamarkadan bukatu zuen Euskal Ikasketetan abiatua zuen doktoretza, Piarres Broussaini buruzko tesi batekin. Euskaltzaindian ere kide izan zuen Jean Haritschellar izan zuen tesi-zuzendari.
Politikan Eusko Alkartasuneko kide gisa nabarmendu zen, 1988ko hauteskundeetan hautagai izateraino.
Irakasle eta euskaltzale gisa egindako lanaz gain, Xarritonek hainbat saiakera utzi ditu idatzita, baita agerkari ugaritan publikatutako testuak ere, hala nola, Aitzina, Gazte Herria, Etchea eta Euskaldunon Egunkaria. Bestalde, berari esker bildu ziren Jean Etxepare medikuaren lanak, pieza arrunt bitxia euskal literaturaren historian.
Intelektual handi bat galdu du ostiral honetan euskarak eta Euskal Herriak.
Parranda dezente egindakoa naiz Kardaberazen –Hernanin izen hori zeukan kalean, alegia–, baina ez nuen asko espero festa egin ahalko nuenik inoiz Kardaberazekin: a ze dibertimendua 1761ean argitaratu zuen Euskararen berri onak. Idatzi zituen beste lan gehienak ez... [+]
Joxe Azurmendi (Zegama, Gipuzkoa, 1941-2025) idazle, filosofo eta saiakeragilea zendu da. Literatura eta pentsamenduaren arloan lan itzela egindakoa, intelektual gisa ez ezik, euskararen eta kulturgintzaren aldeko mugimenduetan engaiaturik eman zuen bizitza osoa. Besteak... [+]
6 urtez azpiko haurrek egunean ordubetez baino ezin zuten egon Debako liburutegian, eta egoera hori aldatzeko borrokan aritu da herriko ama talde bat. Udal gobernuak jarrera aldatu eta onartu du herritar guztiek, duten adina dutela, nahi dutenean egon ahal izatea liburutegian... [+]
Belaunaldi oso baten liburua da Palinpsestoa. Idazten dakien modura idatzi du Arrieta Ugartetxeak, eta horixe dateke alde gaitza. Gainerakoan, hortxe gure iragan hurbila, gerra ondoa, apaiz giroa, euskara, militantzia… eta ez hain hurbila ere, senide nagusien gerra... [+]
Ostegunean banatu dute saria, Amasa-Villabonako Hika txakolindegian. Bertan jakinarazi dute 2024koa izan dela 111 Akademiak banatuko duen azken saria.
Euskaltzaindiak, EHUko Gabriel Aresti Katedrak, Gabriel Aresti kultura elkarteak eta Bilboko Koral Elkarteak elkarlanean antolatu dute egitaraua. Ostiral honetan, adibidez, Bilboko Udalaren Txistularien Bandak Aitaren Etxea emanaldia joko du Euskaltzaindiaren... [+]
Diziplina askotan ibilia da Amaiur Epher (Izpura, 1994). Aktore lanak egiten ezagutu nuen orain urte batzuk. Diabolo Kiwi edo Frigo taldeekin erritmo dantzagarriak joz ikusi eta entzun du, ziur, batek baino gehiagok. Eta idazlea ere bada. Bigarren liburua argitaratu berri du:... [+]
Ekainaren 5ean 50 urte beteko dira Gabriel Aresti zendu zela, jaio zen hirian bertan, Bilbon. Ziutatearen tristeziak bestelako kolore bat duen garaiotan, belaunaldi berri batzuek Arestiren hitzak goratzeaz aparte, haren esanak gaurko egunetik aztertu dituzte hiri horretan... [+]
Heriotzak Eduardo du izena
- Egilea: Formol konpainia (eta Ander Lipusen manifestua)
- Non: Modelo Aretoan, Zarautzen, Literaturia jaialdia
- Noiz: Maiatzaren 23an.
-------------------------------------------------------------
Bunker batean garatzen da antzezlana... [+]
Dantza, xake edo kirol topaketak egiten diren bezalaxe, literatura gustuko duten haur eta gazteek ere zaletasuna partekatu, elkar ezagutu eta egunpasa ludikoa egiteko aukera izango dute, datorren igandean. Ikasturtean zehar elkarri gutunak idazten aritu diren 130 gaztetxo... [+]
Unai Elorriagaren Francesco Pasqualeren bosgarren arima liburua izan da lehiako bigarren finalista.
Ekainaren 7an izango da Baltsan elkarteak eta ARGIAk elkarrekin antolatzen duten Ziburuko Euskal Liburu eta Disko Azoka. Seigarren edizio honetan Aurelia Arkotxa izango da omendua eta egitarau oparoa ezagutzera eman dute prentsaurrekoan. Ziburuko Azokaren uhina inguruko... [+]
Orain denak aita santua baino frantziskotarrago bihurtu zaizkigunez, komeni da gogoratzea gure klasiko ez-sotanadunez. XVII. mendean izan zen bat, haren grazia zen Arnaut Oihenart. Eta ezin gaitezkeenez murgildu haren lan guztietan, gaur goretsiko dugu O.ten gaztaroa... [+]
Aurreko tertuliako galderari erantzuteko beste modu bat izan zitekeen, akaso modu inplizituago batean, bigarren solasaldi honetako izenburua. Figura literarioaz gaindi, pertsonaia zalantzan jartzeko, edo, kontrara, pertsonaiaren testuingurua ulertzeko saiakera bat. Santi... [+]