Ozeano Bareko plastiko-uhartean, komunitate berri bat sortu dute kostako ornogabeek
Ozeano Bareko mendebaldeko kostako itsas ornogabeek komunitate bat sortu dute Ipar Pazifikoko ekialdeko zurrunbilo subtropikaleko hondakin plastikoetan. Hondakin-multzo hori Ozeano Bareko plastiko-uhartearen izenez ere ezagutzen da, eta itsas zabalean dago. Ikertzaileek, baina, frogatu dute kostako itsas ornogabeen bizileku bihurtu dela, eta ugaldu ere egiten direla leku hartan. Komunitate neopelagikoa deitu diote, eta Nature Ecology & Evolution aldizkarian eman dute horren berri.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Ikerketa egiteko, Linsey Haramek eta lankideek 105 hondakin plastiko flotatzaile jaso zituzten, 2018ko azarotik 2019ko urtarrilera bitartean, Ipar Pazifikoko ekialdeko zurrunbilo subtropikalean. Guztira, 484 organismo ornogabe identifikatu zituzten laginetan, eta horietatik % 80 kostaldeko habitatetan egon ohi diren espezieak ziren. Kostaldeko espezieen kopurua, hala nola artropodoak eta moluskuak, normalean itsaso irekian bizi diren espezie pelagikoena baino hiru aldiz handiagoa izan zen. Han bertan ugaltzen direla ere baieztatu dute.
Ikertzaileen esanean, aurkikuntza horrek adierazten du kostako jatorrizko espezieak gai direla hainbat urtetan milaka kilometro egiteko hondakin plastikoetan, eta bizirik irauteko eta ugaltzeko. Hortik ondorioztatu dute, gainera, orain arte itsaso zabalean ez bizi izanaren arrazoia ez zela ekologikoa ez fisiologikoa, baizik eta ez zutela substraturik. Plastikozko hondakinak kostako espezieen bizileku bihurtzean, elikadura-dinamika berriak sortu dira, eta dibertsitate handiko komunitateak agertu dira itsas zabalean. Azaldu dutenez, ikerketa gehiago behar dira espezieen biziraupena eta ondorio ekologiko eta ebolutiboak ulertzeko.
220 milioi tona plastiko sortzen ditugu munduan eta %10a soilik birziklatu. Zifra hori, gainera, hamar urtez jarraian ez da aldatu. Iaz zabor plastiko horren herenak gaizki kudeatzeagatik gure inguruko bazter, erreka, itsaso eta atmosferan bukatu zuen. Greenpeacek salatu... [+]
Aszidiak tunikadun modura ere ezagutzen diren itsas ornogabeak dira. Munduko ozeano guztietan dauden animalia iragazle sesilak dira: bizitzaren zatirik handiena azalera solidoetara –arroka, maskor edo egitura artifizialetara– finkatuta emango dute, ura etengabe... [+]
Belazea gorri azaltzen zen, egun batetik bestera. Gorri-gorri, gorri bizi urrutitik ikusgarri. Gorbela zen, itsas-belarra edo alga. Nekazariak itsas bazterretik bildu eta lehortzeko belazean zabaltzen zuena. Gorbel arrea eta gorbel gorria izaten ziren eta gu bezalako... [+]
Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.
60 bat estatu eta gobernu buru elkartu dira Nizan (Frantziako Estatua) Ozeanoei buruzko Nazio Batuen Konferentziaren kari. Donald Trumpek itsas hondoen esplorazio eta erauzketa komertziala baimendu eta TMC enpresa kanadarrarekin tratua bideratu berri duen honetan –baita... [+]
Lurreko bi heren baino gehiago ura da; ur horretatik %96, ozeanoetako ur gazia. Eguzki izpiak ozeanoetako lehen 200 metroko sakonerara heltzen dira, eta bertan bizi dira munduko arrantza industriak ustiatzen dituen espezie ia guztiak. Aitzitik, zientziak gehiago erreparatu izan... [+]
Haurtzaroan, lursailen batean, parkeren batean edo baserri giroko lurretan sarritan izaten genituen “txitxareak” eskuartean… Jolas guneak gero eta artifizialagoak diren garai hauetan ordea, zaila da hiri nahiz herri-guneetan halakoak topatzea. Baina itsasoko... [+]
Faroe uharteetan, Ipar Atlantikoko artxipelago bat, Danimarkaren kontrolpean, urtero ehunka zetazeo hiltzen dituzte –normalean milatik gora–. Batzuek "tradizioa" deitzen diote, hainbat mendetako antzinatasuna duelako. Baina odolez gorritutako hondartzan... [+]
Denborale batek hondamendia eragin du Mediterraneo mendebaldean, eta gutxienez 92 dira hildakoak eta dozenaka desagertu daude. Halako ekaitz bortitzen arrazoiak kostaldearen txikizioan bilatu behar direla ohartarazi zuen Millán Millán meteorologoak. Eta soluzioa... [+]
A ze fauna! atalaren lehen denboraldian, olatuz-olatu hainbat itsas izaki aurkeztu dizkizuet txoko honen traineruko kareletik. Ordea, bigarren denboraldiko nire lehen artikulua lagun bati gorazarre egin eta bere lanaren garrantzia azpimarratzeko erabili nahi dut:... [+]
Sentsibilizazio saioen, hitzaldien eta sare sozialen bidez aktibismo antikapazitista egiten du Juncal Cepedak (Irun, Gipuzkoa, 1986). Txikitan ez du erreferente desgaiturik izan, eta besteei laguntzeko eta erreferenteak sortzeko egiten du dibulgazioa. Sare sozialen bidez,... [+]
Itsasoaren heina 9,4 zentimetroz igo da azken 30 urteetan, baina guneka anitzez handiagoa da igoera –besteak beste, Pazifikoko eremu batzuetan 15 eta 30 zentimetro artekoa da–. Beroketa efektuko gasen isurketak ttipitzeko eta klima larrialdiari aurre egiten... [+]