Orain arteko neurriek ez dute balio klima larrialdia gelditzeko

  • IPCC Klima Aldaketari buruzko Gobernu Arteko Taldeak astelehenean kaleratutako txostenean azaldu du egoeraren larritasuna. Tenperatura 1,5 gradu igoz gero, atzeraeragin ezinezko kalteak egongo dira ingurugiroan: lehorteak, bero boladak eta euriteak. Egungo bidea jarraitzen bada, ordea, 2,7 gradu igoko dira tenperaturak.


2021eko abuztuaren 10ean - 10:54
Azken eguneraketa: 12:57
Azken asteotako suteak Grezian. Argazkia: Eitb
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Orain arteko bidea jarraitzen bada, tenperatura globala 2,7 gradu igoko da mende amaierarako. Herrialdeek Parisko Akordioa bete eta karbono neutraltasuna lortuz gero ere, 1,5 graduko igoera aurreikusten da. Gradu eta erdiko aldaketak atzeraeragin ezinezko ondorioak izango ditu: lehorteak, euriteak eta bero-boladak. Horrela adierazi du IPCC Klima Aldaketari Buruzko Gobernu Arteko Taldeak, astelehenean kaleratu duen txostenean. 

Ikerketa klimari buruzko 14.000 azterketetan oinarritzen da, 234 egilek osatu dute, eta 195 herrialdek sinatu. Agiriak 2018an plazaratutako ikerketarekin lortutako datuak berresten ditu, eta etorkizun iluna aurreikusten du larrialdi klimatikoari aurre egiteko. Orain arte hartutako neurriekin, ingurugiroan egindako kalteak datozen mende eta milurtekoetan nabarituko dira.

Tenperatura globala industria aroaren aurrekoa baino 1,1 gradu altuagoa da egun. Igoera horren %90 gizakien esku-hartzearen ondoriozkoa da: 1,07 graduko tenperatura aldaketaren eragile da gizateria, erregai fosilek eta negutegi efektua sortzen duten gasen isurketak direla-eta.

Europan abiadura handiagoan gertatzen ari da aldaketa, munduko beste herrialdeekin alderatuta. Joerak jarraituz gero, kontinentearen iparraldean prezipitazioak hazi egingo dira neguan; Mediterraneoan eta goiko lurretan, berriz, udan gutxitu egingo da euri kopurua, baina bat-bateko uriolak hazi egingo dira. Txostenak Greziako eta Ipar Amerika mendebaldeko suteak eta duela gutxi Txinan eta Alemanian egondako uholdeak jartzen ditu adibidetzat.

Muturreko fenomenoak

Klima aldaketak lurralde batzuetan eragin handiagoa izango badu ere, “muturreko fenomenoak” arazo global bilakatuko dira. DW hedabideak bildu duenez, eurite gogorrek indar handiagoa izango dute (%7 haziko dira tenperatura igotzen den gradu bakoitzeko), eta gainera, maizago gertatuko dira: ohikotasuna %30 hazi da.

Egun, lehorteak hamar urterik behin gertatzen dira; tenperatura hiru graduren bueltan igoz gero, hamarkada bakoitzean lau aldiz gertatzeko arriskua egongo da. Gauza bera gertatzen da bero boladekin: tenperatura aldaketa 1,5 gradura hurbiltzen bada, 2,8 aldiz igo daiteke beren maiztasuna, eta hiru gradurekin, 9,4 aldiz biderkatuko da beren ohikotasuna eta magnitudea (5 gradu beroagoak izango dira).

Glaziarrak eta bestelako izotz zatiak urtzearen ondorioz, itsasoaren mailak asko egingo du gora: Parisko Akordioa betez gero, bi eta hiru metro artean haziko da. Bloke solido horiek desagertzeak albo-kalteak ekarriko ditu: urtzen direnean, metano kantitate handiak askatuko dituzte atomosferara, berotegi-efektua handituz.

Azken urteetan, berotegi efektua sortzen duten gasen kontzentrazioa izugarri igo dela azpimarratu du txostenak. 1750etik ona, %47 handiagoa da karbonoaren isuria eta %156 metanoarena. Tenperaturek igotzen jarraitzen badute, naturak karbono emisioak xurgatzeko dituen aipatutako baliabideek eraginkortasuna galduko dute. 

Konponbide posibleak

Parisko Akordioan, tenperatura igoera bi gradura murrizteko konpromezua sinatu zuten zenbait herrialdek, eta aldaketa 1,5 gradura jaisteko gomendioa ere hartu zuten. Azken txostena kaleratu ondoren, Antonio Guterres Nazio Batuen idazkari nagusiak hitzarmena betetzeko eskaera egin die sinatzaileei, klima hondamendia “saihesteko” neurri gisa.

Teknologia garbien erabilera bultzatzearen alde egin dute agintariek, eta neurriak ahalik eta azkarren hartu behar direla adierazi dute. Halere, astelehenean zabaldutako datuak kontuan hartuta, karbono neutraltasuna lortzen bada ere, klimari egindako kalteak konpontzea zaila izango da. Datorren urri eta azaroa bitartean, irtenbide posibleak bilatzeko txosten hori izango du ardatz NBEk, Glaswon antolatu duen COP26 goi bileran.

Aurreko txostenak

Ekaina amaieran erakundeak kaleratu zuen beste txosten bat ere izango dute oinarri COP26n. Bertan, klima larrialdiaren lehen eragin atzeraezinak aurreikusi zituzten. Agiri horrretan bildu zutenez, hemendik 30 urtera, 130 milioi biztanle egongo dira muturreko pobrezian eta 400 milioik izango dute ur falta. Era berean, 420 milioi pertsonek pairatuko dituzte muturreko kanikulak eta beste hainbat katastrofe natural. Bereziki, Brasilgo ekialdean, Asiako hego-ekialdean eta kostaldeko guneetan eragingo dute.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Larrialdi klimatikoa
Bizkaiko Golkoa ia bi aldiz azkarrago ari da berotzen munduko batez bestekoa baino

Naturklima fundazioak kaleratutako Itsasoko eta kostako txostena-k argitara eman ditu klima aldaketa euskal kostaldean izaten ari den ondorioak: Bizkaiko Golkoko uren tenperatuta 0,22 gradu igo da hamarkada bakoitzean, 1981tik 2023ra, munduko uren tenperaturen batez besteko... [+]


Bizkaia eta Gipuzkoako hainbat hondartza desagertzeko arriskuan daude

Gaztetape (Getaria) eta Muriola (Barrika) hondartzak 2050. urterako desager daitezke Greenpeaceren txostenaren arabera. Itzurun (Zumaia), Karraspio (Mendexa), Isuntza (Lekeitio) eta Azkorri (Getxo) hondartzek hedaduraren erdia gal dezakete.


2025-07-09 | Itxaro Borda
“Azpian lur hotza”

Azken asteko sapa lehergarri egunetan gure zereginen egitarauak aldatu beharrean aurkitu gara. Freskura erlatibo batek seietan atera gaitu ohetik, gosaldu eta lan gehienak bederatzietarako plegatu ditugu eta hamarretan jalgi gara oinezko ibilaldia egitera. Eta ez ginen bakarrak... [+]


2025-07-03 | Nicolas Goñi
Pakistan energia trantsizioan zegoen, erregai fosilen eta kriptotxanponen interesak tartean sartu arte

Prekaritate global hirukoitza pairatzen dute Pakistanen, klimak, energia gabeziak eta finantza publiko arazoak elkarrekin eragindakoak, bakoitzak bertze bien kalteak areagotzen dituela. Halere, arazoaz jabetu dira bertako agintariak eta bideratu dituzte aldaketak, nahiz eta... [+]


Erregistratutako ekainik beroena izan da aurtengoa Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan

2003ko udarekin batera, 1970etik beroena izan da aurtengoa. Europar Batasuneko "Copernicus" behategiak larrialdi klimatikoa dela-eta bero boladak "maizago" egongo direla dio, eta aurtengo ekainean bere ondorioak izan ditu: ehunka pertsona hil dira Europan.


2100. urtean herritarren %60 urak har ditzakeen eremuan biziko dira Eusko Jaurlaritzaren azterketaren arabera

Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.


Iluntasunean argi, argi etorkizunean

Lurreko bi heren baino gehiago ura da; ur horretatik %96, ozeanoetako ur gazia. Eguzki izpiak ozeanoetako lehen 200 metroko sakonerara heltzen dira, eta bertan bizi dira munduko arrantza industriak ustiatzen dituen espezie ia guztiak. Aitzitik, zientziak gehiago erreparatu izan... [+]


2025-05-23 | Elhuyar
Ipar globaleko konpainia gutxi batzuk dira baliabide naturalen erauzketarekin lotutako gatazken arduradun nagusiak

Ehun konpainia multinazional baino ez daude baliabide naturalen erauzketarekin lotutako gatazka guztien % 20aren atzean, Bartzelonako Unibertsitate Autonomoak egin duen ikerketa baten arabera. Ikerketak agerian utzi du iparralde globaleko herrialdeetako konpainiak baliabideez... [+]


2025-05-21 | Nicolas Goñi
Banku handiek klima aldaketan inbertitzen dute, baina ez da konponbidea sustatzeko

Berria izateari utzi dio: beroketa globalak bi graduak gaindituko ditu, eta gainditze horrek ondorio oso garestiak ditu. Klimaren gaia tabu bilakatzen ari den testuinguru berri  honetan, banketxe handiek ez dute horri buruz komunikatzen, baina arazoaz ongi jabetu dira eta... [+]


2025-05-16 | Elhuyar
Europako hiriak huts egiten ari dira klima-aldaketarako egokitzapenetan

Klima-aldaketari buruzko BC3 ikerketa-zentroak baieztatu duenez, Europako hiriak atzera geratzen ari dira klima-aldaketari egokitzeko neurrietan. Hain zuzen, nazioarteko beste zentro batzuekin batera egindako ikerketan frogatu dute egokitzapen klimatikoko planen ia % 70k ez... [+]


2025-05-14 | Jesús Rodríguez
Kolapsoaren entsegu bat

Apirilaren 28ko gauean Bartzelonako Badal Ramblako terrazak gainezka zeuden; hoztu gabeko garagardoak zerbitzatzen ziren, baina jendeak zoriontsu zirudien. “Munduaren amaierak iritsi behar badu, pozik harrapa gaitzala”, esaten zidan auzokide batek. Hamar ordu baino... [+]


Turiel: “Bilatu daitezke arrazoi teknikoak, baina itzalaldia prezioen sistema perbertsoak eragin zuen”

Antonio Turiel fisikari eta CSICeko ikerlariak aspaldiko urteetan ez bezala bete zuen Hernaniko Florida auzoko San Jose Langilearen eliza asteazkenean. Zientoka lagun elkartu ziren Urumeako Mendiak Bizirik taldeak antolatuta Trantsizio energetikoaren mugak izeneko bere hitzaldia... [+]


2025-04-30 | Nicolas Goñi
India erdialdean, idortze globalari aurre egiteko laborarien eta ikertzaileen elkarlana

Klima aldaketaren eraginez, munduko lurralde gero eta gehiago idortzen ari dira, milioika pertsonaren jarduera eta bizimoduak kolokan ezarririk. Fenomeno horren frontean dago India erdialdeko Maharashtra estatua, non klimaren berotzeari eta lehortzeari metatu zaizkien oihan... [+]


Eguneraketa berriak daude