Oinarrizko errenta eta askatasunaz gabetuak


2021eko urriaren 07an - 07:18
Azken eguneraketa: 09:38
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Zer gertatzen da bizitzatik, ingurunetik edo jendearengandik urruntzen zaituztenean eta 3, 6, 10, 20 edo 25 urtez sozialki isolatzen zaituztenean? Nor dago kartzelan? Zer dakigu Zaballako makrokartzelan zigorra betetzen ari diren gizon-emakumeei buruz?

Hainbat hamarkadatan Zaballako espetxean zigorra betetzen ari diren presoak artatzen ari garenok hausnarketa egin nahi dugu Euskal Autonomia Erkidegoan Oinarrizko Errenta ezartzeak kolektibo horri ekar diezazkiokeen aukerei buruz.

Pentsa dezagun une batez kartzelan, gizarteak ezagutzen ez duen erakunde boteretsu horretan. Mikrokosmos sozial bat bezalakoa da, gizartean dauden arazo guztiekin.

Uste dugu giza eskubideak funtsezko gakoetako bat direla askatasunik gabe dauden pertsonei arreta emateko orduan, bai premia ugari biltzen dituen kolektibo kaltebera direlako, bai espetxean egoteak dakarren errealitateagatik. Gogoan izan behar dugu askatasunerako eskubidea oinarrizko eskubide garrantzitsuenetako bat dela, eta eskubide horiek kentzeak ondorio larriak eragiten dizkiela pertsona horiei. Askatasunaz gabetzeko zigorrek, birsozializazioak eta berreziketak konstituzio-orientazio bikoitza izan behar dute, eta horiek ere erreferentziatzat hartu behar dira; horregatik, presoek zigorra ingurune irekian betearaztea lehenesten duen betetze-eredu bat eskuratu beharko lukete, arretarako baliabide espezializatuekin. Gizartean betetzeko eredu bat defendatzen dugu, eta komunitatearen laguntza izango lukeena.

"Nola egin aurre, zaurgarritasunetik, gizartera itzultzeari? Espetxetik irtetean bizitza bat berregitea oso garestia da emozionalki, sozialki eta ekonomikoki"

Askatasunaz gabetzeko zigorra betetzen duten pertsona gehienek defizitak eta premiak dituzte —hezkuntzakoak, sozialak, prestakuntzakoak, osasunekoak, ekonomikoak edo emozionalak—; horiek artatzeko bitarteko espezializatuak behar dira, eta erantzukizuna komunitatearena eta erakunde publiko eta sozialena da.

Gainera, espetxean dauden pertsonek oinarrizko beharrak izaten jarraitzen dute (jantzi, oinetako, garbiketa eta higiene produktu, telefono-dei, kafe edo tabako...). Badira jarduera ordaindua (soldata baxuekin) edo pentsioren bat izan dezaketenak. Ehuneko handi batek familiaren laguntza jasotzen du, horrek dakarren karga ekonomikoarekin. Baina bada diru-sarrerarik ez duen pertsona-multzo bat ere.

Irteera-prozesuak hasten direnean (bigarren mailako baimenekin, erregimen irekiko eguneroko irteerekin eta abar), gastuak areagotu egiten dira garraioarekin, elikadurarekin, telefoniarekin, ostatua bilatzearekin eta abarrekin batera. Badira delituaren ondorioz erantzukizun zibilari aurre egin behar diotenak, seme-alabak zaintzen lagundu behar dutenak... Beste batzuek premia handiak dituzte osasunaren arloan (Gizarte Segurantzak bere osotasunean estaltzen ez dituen medikazioa, protesiak, hainbat patologia odontologiko, betaurrekoen beharra eta abar).

Eta badator askatasun desiratu eta aldi berean beldurgarria. Nola egin aurre, zaurgarritasunetik, gizartera itzultzeari? Espetxetik irtetean bizitza bat berregitea oso garestia da emozionalki, sozialki eta ekonomikoki.

Familiarteko eta adiskidetasunezko loturak mantendu ahal izan dituztenentzat, egin beharreko bidea ez da hain zaila izango. Baina ez da hori espetxetik ateratakoen sektore garrantzitsu baten errealitatea. Pertsona batzuek beren jatorrizko lekuetatik kanpo betetzen dute zigorra, pobreak dira, osasun-arazoak dituzte (toxikoak kontsumitzearen ondorioz, gaixotasun mentalen baten edo-eta kondena luze baten ondorioz), familia-harremanak kaltetuta egon daitezke, kanpoko gizarte-baliabideek gero eta zailtasun gehiago dituzte kolektibo hori artatzeko, eta, batez ere, erabat bakarrik eta noraezean senti daitezke.

Baldintzarik Gabeko Oinarrizko Errenta izateak, zalantzarik gabe, onura garrantzitsuak ekarriko lizkioke aipatzen ari garen esparruari, pertsonak duindu eta ahaldunduko bailituzkete.

Espetxean:

- Askatasunik gabe dauden pertsonek eguneroko eta ohiko gastuei aurre egin ahal izango liekete, familia-ekonomiak zergapetu gabe.

- Baldintzarik Gabeko Oinarrizko Errenta izateak kartzela barruko bizi-kalitatea hobetuko luke, autonomia lortuko lukete, osasun mentala eta autoestimua hobetuko lituzkete.

- Baldintzarik Gabeko Oinarrizko Errentak presoen arteko desberdintasun ekonomikoak eta boterea murrizten lagunduko luke, jarrera matxistak, arrazistak edo, besterik gabe, pertsona babesgabeenen aurkako jarrerak gutxitzeko.

- Baldintzarik Gabeko Oinarrizko Errenta bat izateko eskubideak espetxearen barruan ere kanpoan dauden lanen antzeko baldintzetan lanak egotea lagunduko luke.

- Baldintzarik Gabeko Oinarrizko Errentak aukera emango luke erantzukizun zibilei aurre egiteko, espetxetik berme gehiagorekin irteteko plangintza egiteko, seme-alabak edo beren kargura dituen senideak zaintzearen kostua ordaintzen laguntzeko, eta abar.

- Aurreikus daiteke delitu-jarduerak behera egingo lukeela, eta, ondorioz, delituetatik eratorritako kostuak nabarmen aurreztuko liratekeela, eta, gisa berean, ondorio emozionalak eta giza sufrimenduarenak murriztuko liratekeela (biktimengan eta biktimarioengan).

Espetxetik kanpo kondena betetakoan:

"Baldintzarik Gabeko Oinarrizko Errenta izango da ibilbide berrian integratzeko eta komunitateko kide izateko aukera emango dien txertorik onena"

- Espetxetik kanpo, Baldintzarik Gabeko Oinarrizko Errenta ezinbesteko tresna bihurtzen da bizitza berri bat baldintza duinagoetan hasteko.

- Baldintzarik Gabeko Oinarrizko Errentak ahaldundu egiten du hura jasotzen duena, autonomia sustatzen duelako, bizi-proiektuak egiteko aukera ematen diolako, norekin bizi erabaki dezakeelako. Hau horrela da bereziki tratu txarren biktima diren emakumeen kasuan.

- Baldintzarik Gabeko Oinarrizko Errenta, pobrezia-egoera arintzean, tresna eraginkorra izango da estigmatizazio eta zaurgarritasun egoerei autoestimu handiagotik aurre egiteko.

Preso eta preso ohi guztientzat, baina batez ere babesik gabeko biztanle-talde guztientzat, Baldintzarik Gabeko Oinarrizko Errenta izango da ibilbide berrian integratzeko eta komunitateko kide izateko aukera emango dien txertorik onena.

 

* Artikulua ondorengo elkarteek sinatu dute:

Arabako Salhaketa,

Etxerat,

Gao Lacho Drom ijito elkartea,

Sidalava Arabako Hiesaren Aurkako Herritarren Batzordea,

Adap Presoei Laguntzeko Elkartea. .

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
Non dago Maider?

Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]


Heriotza txikiak

Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]


2025-08-04 | Behe Banda
Kale estuak dituzten hiriak

Etxe pareko lokala itxita, obretan, zerbait berria irekiko dutelako susmoa. Ez da izanen mertzeria bat, ez eta loradenda bat. Kasurik onenean taberna bat, ohikoa, auzokoa, eta txarrenean gastrobarra edo specialty cafe bat. Ez duzu dirurik bost euroko kafea erosteko. Ez duzu... [+]


Oporrak ere gaixotasun?

Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]


Konfrontaziora pasatzeko garaia da

Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu


Teknologia
Sormenerako suntsipena

Gaztetxo bati lehen mugikor adimentsuak eskaini beharko liokeena zer izan beharko litzatekeen hasi naiz pentsatzen. Nork daki, beharbada ordenagailuetarako Luberri edota Txikilinux sistema eragile libre euskaldunak sortu ziren bezala, mugikorretarako garatu liteke Linage... [+]


2025-07-30 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Gehiago

Inoiz Erdi Aroko etxe museifikaturen batean egon bazarete, etxeko altzarigintza egurrezkoa, berniz ilunekoa eta dekorazio landuarekin egina zela konturatuko zineten. Eta etxearen dekorazioari dagokionean, deigarriena da zeinen altzari gutxi zituzten edozein gela motan, baita... [+]


2025-07-30 | June Fernández
Meloi saltzailea
Coca-Cola

Bilboko 13 konpartsek iragarri dute ez dutela Coca-Colarik salduko Aste Nagusiko txosnetan.  Instagramek albiste horri buruzko Deiaren argitalpena iradoki zidan, eta iruzkinak hiru multzotan sailkatuko dizkizuet: konpartsei isekak, halako ekintzek eraginik ez dutela... [+]


2025-07-30 | Inma Errea Cleix
Kaka

Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]


Ergelkeria

Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.

Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]


2025-07-30 | Sukar Horia
Dominatzaile pobreak

Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]


Euskarak Euskal Herria behar du

Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]


Migrazioei buruzko jarrerak gurean

Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


Eguneraketa berriak daude