Norkbere proiektua abiatu aurretik abeltzaintzan trebatzeko gunea Andian
“Funtzionatuko al du martxan jarri nahi dudan nekazaritzako edo abeltzaintzako proiektuak? Nola eginen diot aurre lurrak eskuratzeko zailtasunari?”. Beste galdera askoren artean, horiek izan ohi dira lehen sektoreari lotutako proiektu bat abiatu nahi duten hasberrien galderak. Nafarroan, Andia Mankomunitateak Zunbeltz nekazaritzako test gunea jarri berri du martxan, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin, Nafarroako Unibertsitate Publikoarekin eta Gobernuarekin elkarlanean. Nekazari eta abeltzain berriei babes legala, formazioa, jarraipena eta euskarri fisikoak –lurra eta azpiegiturak– eskaintzen dizkio test guneak.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Andiako Mankomunitatean despopulazioaren aurka abian dituzten hainbat proiekturen bueltan sortu da Zunbeltz nekazaritzako test gunea. “Ipar Euskal Herriko Trebatu elkartea ezagutu genuen, eta interesgarria iruditu zitzaigun gurean ere belaunaldien arteko erreleboa bultzatzeko eta nekazari berriei bidea errazteko”, azaldu du teknikariak. Egitasmoaren bultzatzaileen artean elkarte bat martxan jartzea izan zen lehen lana, eta bigarrena, martxan jarri nahi diren proiektuak garatu ahal izateko lurra eta azpiegiturak eskuratzea. “Nafarroako Gobernuaren bi lursail ditugu momentuz, 10 urtetarako hitzarmen bidez guk kudeatuko ditugunak”, dio.
Jendea proiektura batuko ote zen zalantza zuten hasieran, baina sorpresa ederra eraman zuten. “Bederatzi pertsona aurkeztu ziren, guztira, zazpi proiektu. Oso interesgarria iruditu zaigu, gainera, horietako bi proiektu kolektiboak izatea”, dio. Txerrien, oilaskoen, ahuntzen eta behien hazkuntza proiektuak daude aurkeztutakoen artean, baina momentuz, ahuntzena bakarrik dago martxan, besteak baimenak jasotzeko esperoan daudelako. “Proiektu bakoitzarekin hitzarmen zehatza dugu, bakoitzaren jarduerari eta egoerari egokitua”, azaldu du teknikariak. Ahuntzainaren kasuan, esaterako, urtebeterako hitzarmena sinatu dute. “Ideia ez baita ekoizpen fasean soilik trebatzea, prozesu osoan baizik: komertzializazioa, salmenta…”. Eredu ekologiko eta txikiko proiektuetara mugatu da Zunbeltz gunea.
Test gunea, baina ez fisikoa soilik
Trebatu ahal izateko lurrak eta azpiegiturak –artegia, eskorta mugikorra eta jezteko makina, esaterako– ez ezik, formazioari eta babes legal eta emozionalari ere garrantzia handia ematen dio test guneak. “Unibertsitatekoekin eta NNPEKkoekin egiten dituzte formakuntzak proiektuko ‘testerrek’, baina ‘baserritarretik baserritarrera’ izendatutako metodologia ere asko erabiltzen dugu; alegia, abeltzainak beraiek izatea bisitak egiten dituztenak, hasberriek zuzenean haiekin partekatzeko galderak eta arazoak”.
Hego Euskal Herrian nekazaritzako test guneen aitzindarietako bat izan da Zunbeltz, nahiz Bizkaian Haztegia ere badagoen martxan. “Beste eredu batzuk esploratu behar ditugu, bestela, jango gaituzte. Ikusi dugu dena motel doala, baina poliki-poliki lortu daitekeela”.
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]