Norbaitek nahi ote du zuritik grisera pasatzea Txina Hegoaldeko Itsasoan?
Txina Hegoaldeko Itsasoan gaiztotzen ari da gatazka Filipinak eta Txinaren artean. Nabari du oraintsu arte Second Thomas Shoal/Ren’ai Jiao/Ayungin uharrian nahita hondoa jota datzan Sierra Madre filipinar gerraontziaren hondakinen inguruko tirabira batere konpondu gabe, tentsioa, areagotuta, 36 milia ekialdera, Sabina Shoal/Xianbin Jiao/Escoda arrezifera hedatu dela.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Han, duela aste batzuetatik dago, ainguratuta edo urmaelean pairuan jarrita, beste filipinar ontzi bat, Teresa Magbanua, berri-berria kasu honetan, eta Filipinek gaur egun dituzten kostazainetan handiena. Txinak deritzo Xianbineko ur eta uharri horiek, Ren’aikoak bezalaxe, bere subiranotasunekoak direla, eta baimenik gabe dagoela bertan ontzi filipinarra; guztiz alderantzizkoa da, noski, horien iritzia.
Sierra Madre hondatuak ez bezala, mugikortasun, operatibitate eta eskifaia osoa ditu, ordea, Teresa Magbanuak. Eta horrek zeharo aldarazten du “jokoa” kasu honetan. Txinari ez dio balio lehendabizikoari ezarria dion –eta, pausoka-pausoka, estutzen ari den– “setio-taktikak” (bertan dagoen dozena bat soldaduko destakamentuak aurria utzi dezan), helikopteroz ere hornitu ahal den kostazainaren kasuan.
Eta horrek bai bihurritzen duela Sabina Shoaleko gatazka: dagoeneko, hainbat talka izan dira alde bateko eta besteko itsasontzien artean. Alde bakoitzak, nola ez, bestea egiten du errudun. Giza-galerarik ez da izan, baina bai kalte materialak. Indarrera jarrita, Txinak irabazten du, jakina, bai jazarpenerako erabil ditzakeen ontzien kopuruari dagokionez, eta bai –garrantzitsuagoa izan daitekeena– haien tamainarengatik, kostazain handienen kasuan.
Baina korapiloa erabat ulertzeko, gogoan izan behar da AEBek eta 1946ra arte haren kolonia izan ziren Filipinek elkarren defentsarako tratatua dutela duela hamarkada askotatik, baldin eta bietakoren bati hirugarren batek eraso egingo balio. Eta agerikoa ez ezik Filipinetan batzuek ozen diotena da hori abian jartzea ahalbidetu behar dela. Teresa Magbanuaren egitekoa aise ulertzen da horrela.
AEBen, Japoniaren eta, arestian, Europar Batasunaren hitzezko laguntasuna ez zaio falta Manilari... Baina hortik aurrera, kontuak atera behar dira, eta ematen du horretan eman dutela beta dezente Wang Yik eta Jack Sullivanek azken solasaldietan.
Txina Hegoaldeko Itsasoko krisia, orain arte, “zurian” joan baita. Zuria izaten delako, usu, eta hizpide ditugun herrialdetan, kostazainen kroskoaren kolorea. Kasuan kasuko ikur-marra, idazkun eta zenbakiekin. Egituraz gerraontzien gisakoak izan ohi diren arren, oso arin armatuak izaten dira, betiere defentsa-armekin. Hizpide dugunean, gainera, ez dira zein bere itsas-armadakoak, baizik aginte zibilen manupekoak. Eta krisialdi osoan, ez da “ontzi gris” bat bera ere azaldu ezein aldetatik eszenatokietan.
Grisa izaten da gerraontzien krosko-kolorea. Eta halakoak izango lirateke, ia ezinbestez, ontzi estatubatuarrak Txina Hegoaldeko Itsasoan, agertuko balira. Eta grisak grisari dei egiten dio.
153 orrialdeko txosten bat kaleratu du parlamentuak. AEBak ez ditu apenas zuzenean aipatu, baina horretarako "ikuspegi atlantista" terminoa erabili du: "Europak darabilen ikuspegi horrek gerra-komertziala ekarri du Europaren eta Txinaren artean, ageriko kalte eta... [+]
Guangzhou (Txina) 1925eko ekainaren 23a. 100.000 herritar inguru bildu ziren atzerriko potentzia inperialisten aurkako martxan. Maiatzaren 30ean britainiarrek hainbat manifestari hil zituzten Shangaiko protestaldi batean. Hildakoekiko elkartasunez Guangzhouko langileek greba... [+]
Ekainaren 13an, ezohiko ekitaldi baten lekuko izan zen Pekineko Herriaren Areto Handia: Txinako Alderdi Komunistaren aginte goren osoak (baimenduta leudekeen absentziak salbu; nola jakin horietakoa ote zen He Weidong jeneralarena? Izan ere, ez zen ageri mahai nagusian,... [+]
Ezer geratu bada argi pasa den astean Londresen Txinako eta AEBetako merkataritza-arduradunen artean adostu zuten “esparru-akordioan” (batek daki zer esan nahi duen zehazki esamoldeak; “Genevako akordioari buruzko akordioa” dela diote batzuek), hauxe izan... [+]
Akordioa asteazkenean sartuko da indarrean. Haren ondorioz, AEBek %30eraino jaitsiko die ordaindu beharreko muga zerga produktu txinatarrei, eta Txinak %10eraino estatubatuarrei.
Txinako Shanxi probintzian, Tang dinastiako hilobi batean, hildakoen eguneroko bizitzako eszenak irudikatzen dituzten pinturak topatu dituzte. Eszena horietako batean gizonezko ilehori bat agertzen da. Ilearen koloreari eta aurpegierari erreparatuta, hilobia aztertu duten... [+]
Yanis Varoufakis-ek DiEM25 mugimenduaren Youtubeko kanalean elkarrizketatu du Columbiako Unibertsitateko Jeffrey Sachs irakaslea. Horrek azaldu du nazioarteko politikan Amerikako Estatu Batuek pokerrean jokatzen dutela, Errusiak xakean eta txinatarrek Go jokoan. Azken hori... [+]
Iradokitzailea delakoan edo, muga-zergen gatazkaren harira norbaitek berriro zirkulazioan jarri duen Maoren 1953ko bideoaren garai hartakoa da milioi bat igerilariren txantxa. Alegia, orain harekin bat egiten omen duen Xi Jinping jaio zen urtekoa.
2021etik 2025era isuriak %15ean murriztu behar zituen industriak. Ursula Von Der Leyenek automobilgintzaren sektorearen eskutik ekintza plan bat aurkeztuko du martxoaren 5ean. Oraindik erabakia hartua ez badago ere, Europar Batasunak sektorearen eskaerak onartuko dituela diote... [+]
Silicon Valley-ko oligarkia AEBetako gobernura iritsi berritan lehertu da adimen artifizialaren (AA) burbuila. Txip aurreratuen erraldoia den Nvidia-k urtarrilaren amaieran izandako %16,8ko balio galera, egun bakar batean inoiz izan den burtsa balio galerarik handiena da... [+]
Otsailaren 17an Txinako Alderdi Komunistaren arduradun gorenak bildu ziren bertako enpresa pribatu handienen zuzendari nagusiekin. Ez da ohikoa aldi eta areto berberean Huawei, BYD, New Hope, Tencent, SWSC, Yushu, Xiaomi edo DeepSeek bezalako konpainien nagusi gorenak bilduta... [+]
Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.
Iazko azken hatsean Txinako gobernuak Yarlung Zangbo ibaiaren behe-arroan proiektu hidroelektriko handia abian jarriko duela iragarri izanak, urak harrotu ez, sutan jarri dituela dirudi gure artean. Esan dezakegu alarmaren eskala osoa kurritu dutela iruzkinek: munduko handiena... [+]
Donald Trumpek agindutako muga-zergak indarrean sartu dira: Kanadak eta Mexikok %25ekoak izango dituzte eta Txinak %10ekoa. Kanadak zifra bereko arantzelekin erantzungo du. Mexikok arbuiatu du AEBko Gobernuak esan izana organizazio kriminalekin loturak dituela herrialde horrek... [+]