“Nolako Nafarroa nahi dugun aukeratu beharra dugu, nitratoz betea edo ekologikoa”
Otsailaz geroztik lehendakari berria du Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluak: Mirian Otxotorena. Edorta Lezauni hartu dio lekukoa Lizarraldeko artzain eta gaztagileak, hain zuzen, kontseiluak 25 urte beteko dituenean Nafarroan trantsizio ekologikorako bidea jorratzen. Mende laurden honetako bideaz eta etorkizunaz galdetu diogu.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
NNPEKren mende laurden honen zer balorazio egiten duzue?
Ekoizle eta hektarea oso gutxirekin hasi zen kontseilua bere garaian, eta ikusten dugu pixkanaka geroz eta ekoizle eta labore-lur gehiago batzen ari direla. Aldaketa hori positibotzat jotzen dugu, beste norabide batean doazen makrogranjen eta industrializazioaren aurrean gure bidea egiten eta tokia irabazten ari garela esan nahi duelako. 700 ekoizle inguru daude gaur egun zertifikatuak Nafarroan, baina egia da lurren %6,5 besterik ez direla oraindik ekoizpen ekologikokoak. 2030 urteari begira Europak ezarri duen %25eko helburutik oso urruti gaude oraindik. Beraz, urteotako balorazio positiboa egiten dugu, baina aurrera begira bultzadak handiagoa izan beharko du.
Eta nola emanen duzue bultzada hori?
Promozioa eta sentsibilizazioa egiten jarraitzea da asmoa, bai kontsumoari eta baita ekoizleei begira ere. Ekoizleak animatu beharra ditugu lurrak eredu ekologikora pasatzera, trantsizio ekologikoa bultzatzeko. Nola eginen dugun hori? Bada, poliki-poliki pausoak emanez, eta noski, administrazioaren papera ere garrantzitsua izanen da horretan: bultzada eman beharra du, laguntza formakuntzan, ekonomikoki… Nolako Nafarroa nahi dugun erabaki beharra dugu: nitratoz betea edo ekologikoa, bertako nekazaritza duena edo esportazioetan oinarritua. Eta kontziente izan eredu baten edo bestearen artean aukeratu beharra dagoela, ezin dira biak batera bultzatu.
Ekoizpen ekologikoa landa-garapenerako eta gazteak sektorera erakartzeko aukera ona dela planteatu izan duzu. Zergatik?
Nafarroan geroz eta nekazari txiki gutxiago daude landa eremuan, produkzio handien eredua bultzatzen delako. Baina, aldi berean, badira figura batzuk herri txikietan, despopulazioaren aurrean alternatiba bezala nekazaritza ekologikoa aukeratu dutenak. Eredu horretan, merkatuetara joanaz, salmenta zuzena eginez eta beste era batera ekoiztuz, uste dut badagoela jende gaztea prest sektorean sartzeko eta herrietan bizitzeko, eta badagoela alternatiba. Ekoizpen txikiarekin, bertako baliabideak eta komunalak erabiliz, gure produktua transformatuz, eta gainera ekologikoan ekoitziz, badago beste sektore batzuetara iristeko modua.
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]