Nola egin ikerketa feminismoaren begietatik
Historian zehar zientzia eta ezagutza garatzea gizonen esku egon da. Jarduera horretan aritu diren emakumeak baztertzeaz arduratu izan da gizona. Gaur egun, bestelakoa da egoera. Baina, nola, zeinentzat, zeri buruz sortu ezagutza? Eta zer da ikerketa ikuspegi feministatik egitea?
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Ekainaren 19an eta 20an Ikerketa Metodologia Feministak: giza eskubideen aldeko tresnak eta aplikazioak jardunaldiak egiten ari dira EHUn, Donostian. Hegoak eta SIMReFek antolatu ditu jardunaldiok.
Bi eguneko saioei sarrera eginez, atzo (ekainak 19) Barbara Bigliak han bildutako 200 lagun ingururi gaian kokatzeko tresnak eskaini zizkigun. Bera Ikerketa Feministarako Metodologiaren Diziplinarteko Mintegiko (SIMReF) koordinatzailea da eta psikologiako doktorea. Bigliak emandako hitzaldiaren printza batzuk jaso ditugu hemen:
"Ikerketa ez dugu egin behar kristalezko jauregian soilik, alegia, unibertsitatean bakarrik.
Nolakoa da ezagutza eta zientzia? Feminismoaren ikuspegitik androzentrista, sexista, faltsuki neutrala eta testuingurua kontuan hartzen ez duena da.
Nola, zeri buruz, nork, zeinentzat sortzen da ezagutza? [eta galdera horiei erantzunez irudi bitxia jarri digu: emakumeen orgasmoa ‘deskubritu’ zuen gizon ikertzaile taldea hedabideetan atera zenekoa].
Eskatu behar izan da ‘mesedez’ emakumeak ere ikertzeko, bai baitaude gizonen eta emakumeen artean diferentzia biologikoak, kulturalak, medikuak… Bestetik, zientzian emakume sortzailerik ez zegoen, edo hobeto esanda, zeudenak gutxiesteko lana hartu zuten. Orain zein egoeratan gaude? Epistemologia feministak berriz pentsatu behar du nola sortuko duen ezagutza eredu patriarkala gaindituz.
Ikerketarako metodologia kuantitatiboa kontserbadorea da eta kualitatiboa kritikoa? Ez! Emakumeen aurkako erailketak kontatzeak ez al digu balio izan behingoz arazoa indibiduala baino gizartearena dela mahai gainean jartzeko?
Genero ikuspegia kontuan hartuta ikertzen dela esateak ondorio maltzurrak ditu. Gauza bat da genero-ikerketak modan jartzea eta beste gauza bat da nolako ikerketak egiten diren. Hona adibideak:
- Espainian adibidez joera dago emakumeez halako datu emateko eta gizonez halako datu emateko. Baina ez da aztertzen emaitzak diferenteak badira zergatik diren diferenteak.
- Emakumeez soilik hitz egiten duten ikerketak egiten dira. Bularreko minbiziaz adibidez. Beraz, generoa=emakumea.
- Genero ikerketak egiten dira gai horietarako diru-laguntzak daudelako.
- Badirudi, generoa era horietara landuta, aldaketarako beharrik ez dagoela, feminismoaz eta diskriminazioaz hitz egiteko beharrik ez dagoela. Metodologia feminista eta genero gaiei buruzko lanak nahasi egiten ditugu”.
Baionako ospitalean unitate berritzaile bat ideki da: kardio-ginekologia unitatea, menopausian diren emazteei zuzendua. Gai hau, askotan tabu edo bazterrean utzia, osasun arazoak eragin ditzake bizitzako etapa horretan.
Candela emakumeen elkarteak eta PSNk eskatu dute argazkia kentzea eta udalak argitaratutako materialetan kontrol handiagoa egotea, ez egoteko estereotipo sexistarik.
Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]
Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]
Euskal dantzak, pilates, bilobekin egon, gurutzegramak egin eta beste zaletasun asko ditu Grego Idiakez Kortak (Ezkio-Itsaso, Gipuzkoa, 1950). 62 urterekin iktus bat izan zuen, eta ordutik, ezin ditu nahi beste gauza egin. Iktusaren ondorioz, begi baten ikusmena galdu du, eta... [+]
Bizi-biziak dira oraindik musikan dabiltzan emakume eta genero disidenteen azalean bizi izandako indarkeriaren orbainak. Ugaritu dira, halaber, orbain horiei buruzko ahotsak komunikabideetan, ikerketetan zein hainbat ekimenetan. “Asko dago egiteko oraindik”, diote... [+]
Langabezian geratu nintzen 24 urterekin, eta ezagun batek lan xelebrea eskaini zidan: ezkondu aurreko despedidak antolatzea. Logroñoko bere enpresa hedatu nahi zuen beste hiriburuetara, tartean Bilbora. Ezkongaien lagunen deiak jasotzen nituen, eta askotariko jarduerak... [+]
Urte luzeak daramatza Laura Macayak indarkeria jasan duten emakumeei lagun egiten, arlo instituzionalean, militantzian, bai eta beste justizia-eredu batzuetatik abiatuta ere. Horri guztiari buruzko liburu bat kaleratu berri du: Gatazka eta abusua ez dira gauza bera (Katakrak,... [+]
Motorrez gainezka dago Iñaki Mujikak Altsasun duen tailerra. Ilaran daude denak, baina bada barreneko gelaxka batean aparte gordetako bat. Mujikak beretzat egokitu nahi duen motorra da. 2021ean igo zen azkenekoz motor gainera; istripu larria izan zuen moto-kros zirkuitu... [+]
Norbere gorputzaren gaineko erabakiez, estetika heteropatriarkalaren morrontzaz, kontraesanez eta musikaren industriaz solastatzeko baliatu dugu Arrigorriagako polemika: herri horretako jai batzordeak Vulkano orkestra festa-egitarautik kentzea erabaki du, ikuskizuneko... [+]
30 urte baino gehiago daramatza Zero Chou zinemagile taiwandarrak istorioak kameraren atzetik kontatzen, bai zinemarako, bai telebistarako. Aurten, Zinegoak jaialdiaren 22. edizioko ohorezko saria jaso du.
Euskal Herrian zein munduan, gero eta ugariagoak dira lurraren defentsan sortzen diren mugimenduak, bizitzari eusteko ezinbestekoa den lurraren balioa aldarrikatzen dutenak. Borroka hauek ez dira soilik erresistentzia; itxaropenaren eta konplizitatearen oinarri ere bihurtu dira... [+]
“Bohemioa”, “poeta”, “mozkorra” eta “amodioaz maiteminduta” dagoen drag bat da Travis Tea (2024, Travistonia planetakoa). Autopertzepzio bat dela dio, eta kanpotik “talenturik gabeko eta antigoaleko poetatzat” dutela... [+]
1925. urtea izango balitz, akaso emakume erraketistak izango lirateke Zeruko Argiako aktualitate orrialdeetako protagonistak. Agian haien kirolari merituak goraipatzeko, agian feminitate arauak desobeditzeagatik seinalatzeko. Nire buruari agindu diot haien izenak memorizatzeko... [+]
Emakundek babestutako Hizkuntza aldaketa sozialerako tresna: hizkuntza inklusiboaren erabileraren ondorio batzuen azterketa teorikoa eta enpirikoa ikerketak ondorioztatu du hizkuntza inklusiboa erabiltzea garrantzitsua dela genero ezberdintasunak ez areagotzeko.