Gorputzen (des)kontrola

Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas

Valladolid probintziako lur zabal bezain idorrean gindoazela heldu ginen harresiz inguratutako Urueñara. Herri txiki bezain bitxia da: 200 biztanle ez baditu ere, zortzi liburu-denda daude, literatur museo bat, baita literatura unibertsaleko ipuin ezagunen txokoa ere. Letrez sorgindutako herrixka hau liburu-hiri izendatu zuten 2007an, eta geroztik, bisitari ugari izan ohi du urte osoan. Bertako Primera página liburu-dendan eskuratu nuen Emilia Pardok –duela ehun urte zendu zen idazle eta kazetariak– emakumeen kontrako indarkeriaren inguruan idatzitako ipuinen bilduma. Mende bat baino zaharragoak diren istorioek kutsu berezia dute, antzinako idazkeragatik eta kontakizunen krudeltasunagatik. Azken asteotan Afganistandik etorritako notiziek emakumeen egoerak 200 urte atzera egingo dutela iragarri dute. Halabeharrez, Pardoren idatziekin nolabaiteko lotura egin dut, egiazkotasunaren eta fikzioaren mugan dantzan dabiltzala baitirudite.

Lurralde horretan egindako esku-hartzearen arrazoi geoestrategiko eta interes ekonomikoak ukaezinak dira; gerra errentagarria da, besteen lurretan egiten denean bederen. Dena dela, interes jakin hauekin batera, bada emakumearen gain modu berezian behin eta berriz agerian geratzen den bortizkeria, hots, etxetik kanpoko jarduera ororen ezeztapena: etxetik kanpora lan egin ezina, ikasketen ukapena, gizonezkoak lagunduta atera beharra, edota gorputzeko azal osoa estaltzea. Izate hutsaren kontrola.
Begirada zabalduz gero, askotarikoak dira munduan emakumeen gain egindako jazarpenen adibideak. Nazio Batuen Erakundeko 2020ko estatistiken arabera, 200 milioi neskatila mutilazio genitalaren biktima izan dira (eta beste 68 milioi mutilazio hori pairatzeko arriskuan izango dira 2030. urtea baino lehen), 60 milioi haur inguru ezkontzera behartuko dituzte, eta urtero 14 milioi nerabe baino gehiagok erditzen dute behartutako sexu harremanen ondorio gisa. Errealitatearen zertzeladak besterik ez dira datuok, baina egoeraren larritasuna islatzen dute, dudarik gabe.

"Puta edota birjintasun hitzen etimologiaren bidez, besteak beste, egun ditugun usteak hankaz gora jartzeko gai ere bada Darder"

Basakeria hauetako asko emakumearen sexualitatearekin lotu izan da hainbatetan. Izan ere, tradizioak okerreko sinesmen asko errotu ditu emakumearen desira alboratzeko. Adierazgarriak dira esaterako klitoriaren erresekzioa emakumearen fideltasunarekin eta bere purutasunarekin lotzen dituzten usteak, eta ezin ahaztu Evaren desiren erruz bota gintuztela paradisutik. Mireia Darderrek, psikologian doktorea eta emakumeen sexualitatean aditua denak, modu pedagogiko eta arinean azaldu ditu Nacidas para el placer liburuan emakumearen gorputza kontrolatu nahiak ekarri dituen ondorioak. Autorearen ustez, mendeetan esetsi eta zigortu dira desira eta plazera, delituak, zikinak, edota ezpuruak bailiran. Puta edota birjintasun hitzen etimologiaren bidez, besteak beste, egun ditugun usteak hankaz gora jartzeko gai ere bada Darder. Norberaren plazeraren potentzialtasuna aldarrikatu nahi du idazleak, sexualitatea besteen (gehienetan gizonezkoen) kontrol eta menpekotasunetik askatu eta desirari uztartzeko bidea proposatuz.

Utopikoak izan daitezke hainbat emakumerentzat Darderren proposamenak, eta urruneko eta arrotzak izan daitezke Pardo moduko idazleen kontakizunak beste batzuentzat. Baina liburuek Urueña mundura jalgi duten moduan, gu ere ezezagunak zaizkigun egoeretara garamatzate, hainbatetan ezinezko diruditen lekuetara. Norberaren burua eta gorputza askatasunaren gotorleku izan badaitezke, irakur dezagun, esna bada ere, utopiez amesteko.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
2025-06-18 | June Fernández
Meloi saltzailea
Harro

Lagun marika batek deitu dit galdetzeko nola salatu dezakeen hurrengoa: joan zen Akarlandara, EHUren parean dagoen parkera, eta komun publikoetan bi tiporekin zegoela, udaltzainen bizpahiru kotxe agertu ziren super azkar, poliziak sartu ziren komunera borrekin hormak kolpatzen,... [+]


2025-06-18 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Bortitza

Bortizkeria zuzenak, agerikoak eta isilak, gainjarriak eta zeharkagarriak, mikroak eta geldoak. Bortizkeria egunerokoan irristatzen da, uneoro, boterea edo erabakitzeko ahalmena duenak ez duenaren aurrean boterea erabiltzen duenean. Hainbeste egoeratan murgiltzen gara... [+]


2025-06-18 | Mati Iturralde
Gizatasunaren amaiera

Duela urtebete, toki honetan bertan, existitzen ez zen herri bati buruz idatzi nuen, eta existitzen ez den herri horrek Palestinako genozidioa geldiarazten lagunduko zuela amestu nuen. Argi dago ez dugula lortu. Urtebete geroago, oraindik ere, haurren hilketa masiboak eta herri... [+]


Salbuespenak

Hainbeste jainko, arima, teontzi… beren izatea frogatu ezinik, eta jendeak ez ditu sinesten zientziak, kazetaritzak… ahal bezala, baina geure espezieaz harro egoteko moduan, frogatutakoak. Batzuek Lurra laua dela diote, eta debekatuta dagoela Antartikara... [+]


Zein ama ospatu?

Maiatza Birjina Mariaren hilabetea den bezala, amak ospatzeko aukera da Mendebaldeko jendartean. Kasualitatea? Ez dut uste. Frantses lurraldean, Vichyko gobernuak besta hori instituzionalizatu zuen. Helburua bertuteko eta sakrifizioak egiteko prest den pertsona hori handiestea,... [+]


Kantua gidari

Joan den maiatzaren 23an iragan da, Baigorriko elizan, aparteko kontzertu bat: 180 haurrek, 7 eta 15 urte artekoek, maila handiko kantu emanaldia eskaini diote eliza mukuru bete zuen jendeari. Haur horietarik batzuk Donazaharre eta Baigorri aldean kokatua den Iparralai musika... [+]


2025-06-18 | Jesús Rodríguez
PSOEren kea

Ekainaren 6an Presidente Autonomikoen Konferentzia egin zen Bartzelonan, Pedro Sánchez eta Felipe VI.a erregea –emeritu ustelaren oinordekoa, beti da ona gogoraraztea– buru zirela. Isabel Díaz Ayuso faxistak uko egin zion Salvador Illaren eta Imanol... [+]


Teknologia
“Bestea”

Bestea”-k gogaituta du gizateria, duena kenduko dio, duena eraldatuko du, kutsatuko du... “Bestea”-k definitzen gaitu... baina “bestea” denok izan gaitezke.

Egun, nor da “bestea”? Nork seinalatzen du izan behar ez dena?

Zapalduen... [+]


2025-06-16 | Behe Banda
barra warroak
Berandu zabiltza

Oporretan nago baina oraindik ez dut zutabea hasi. Oporretan nago baina nire gelak ez du igarri. Oporretan nago eta etxeko hautsa ez da mugitu. Oporretan nago eta topaguneko kanpin dendak lokatzez beteta jarraitzen du egongelan. Oporretan nago baina nire agenda ez da... [+]


Euskadi nazioa da

2025eko Aberri Egunean, Imanol Pradales lehendakari jaunak “Euskadi Nazioa da” eta “hemen jarraitzen dugu eta jarraituko dugu, gure hizkuntzarekin eta gure nazio nortasunarekin, ez izan zalantzarik”, ozenki esan zituen.

Euskalduna naizen aldetik,... [+]


Gazaren aldeko martxa

Ekainaren 12an munduko bazter guztietatik –Euskal Herritik ere– heldutako ehunka pertsona batuko dira Egiptoko El Arish hirian, hortik Rafah-raino abiatzeko, Gazaren aldeko martxa globalean. Israel palestinar herriaren aurka egiten ari den genozidioa salatuko dute,... [+]


Trantsizio inkestak

Nahiz eta jakina izan inkestak ez direla errealitatearen isla zehatza, interesgarria da bistadizo bat ematea, beti eskaintzen baitigute gai zehatzekiko tenperatura sozialaren arrastoren bat. Are garrantzitsuagoak dira, gai zehatzetan sartuegiak edo katramilatuak egoteagatik,... [+]


Haurren aldeko ekosistema

Haurrak begiratzeko gure paradigma ez da erabat aldatu, baina aldaketak-edo egiten ari gara, egia da, beste kontzientzia maila batekin, aferak duen garrantziagatik-eta. Bazen garaia. Kontua da, baina, haurren bizitza gure esku dagoela, eta behar duten bizimoduan aldaketak... [+]


Giza adimena

Stanfordeko Unibertsitateak dohainik eskaintzen duen Storm deituriko erreminta ezagutu berri dut. Adimen artifiziala erabilita, edozein gairen inguruan artikulu akademikoak sortzeko diseinatutako ikerketa tresna da. Fidagarriak eta baimenduak diren hamaika iturri erabiltzeko gai... [+]


Eguneraketa berriak daude