Gudarako droneen teknologian milioika dolarreko inbertsioak egin ostean, “historiako aire kanpaina zehatzena” iragarri zuen Barack Obama, AEBetako presidenteak. 2014tik gaur arte Pentagonoak bildutako dokumentuak aztertuta, ordea, “aire guda hau inteligentzia txarrez, helburu zehazgabeez eta zibilen milaka heriotzekiko –horietako asko haurrak– erantzukizun faltaz beteta egon dela”, frogatu du New York Times-eko kazetari Azmat Khanek, bost urteko ikerketaren ostean.
AEBetako funtzionarioek agindu arren droneek eta beste arma sofistikatu batzuek “aire-eraso zehatzak” egitea bermatzen diela, gerra-eremuetan harrapatuta geratzen diren zibilak hiltzea saihestuz, Afganistan, Siria, Irak eta beste herrialde batzuetako gerretan milaka zibil hil dituzte azken zazpi urteetan.
Horixe ondorioztatu du Azmat Khan kazetariak bi puskatan argitaratutako The New York Times-en ikerketan, Pentagonoko barne-dokumentuak, aire-erasoen inguruko txostenetan eta bizirik atera ziren dozenaka pertsonarekin izandako elkarrizketa presentzialetan oinarritu da lanerako. Lehen parteak izena du Aire eraso hilgarrietan joera okerrak utzi dituzte agerian Pentagonoaren erregistro ezkutuek, eta bigarrenak AEBen aire guden giza kostua.
Kasu zehatz batzuk jasotzen dituzte erreportaje hauek, jarraian xehe aipatuko ditugunez batzuk:
Ali Fathi Zeidan eta bere familiako 21 kide hil zituen aire eraso batek. Gudatik ihesean ari ziren, baina familia jendetsua izaki, ezin zuten apartamentu bat topatu eta fabrika batean jarriak ziren bizitzen. AEBek aire eraso batean birrindu zuten dena uste zutelako arma kimikoak egiten zituztela bertan. Ez zen halako ezer.
2016eko uztailaren 19an, goizaldeko 3:00etan, AEBetako Operazio Berezien Unitateak bonbardatu egin zuen ustez ISISeko kideak “prestatzen ziren eremua”, Siriaren menpeko Kurdistanen. AEBek egun hartan publiko egin zuten 85 gerlari hil zituztela, baina egitan, guda eremutik urrun zeuden etxeak bonbardatu zituzten, non baserritarrak eta beren familiak zeuden babes hartuta, bonbardaketa eta tiroetatik ihesean. Ingelesezko wikipedian Tokhar-ko aire erasoak artikulu propioa du, hor jasotzen denez 56 eta 212 zibil artean hil zituzten, “familia osoak” erraustuz.
2017 hasieran Iraken, AEBen hegazkin militar batek kolore iluneko auto bat begiz jo zuen bidegurutze batean Mosulen, Wadi Hajar auzoan. Bonba auto bat zela ondorioztatu zuten eta eraso egin zioten. Barruan ez zen lehergailurik, ordea, baizik eta Majid Mahmoud Ahmed, bere emaztea eta bi haurrak –erreportajeak ez dakar beren izenik–, borroka eremu batetik ihesean ari zirenak. Familia hau eta beste hiru zibil hil zituzten.
2015eko azaroan, gizon bat “objektu pisutsu ezezagun bat” arrastaka eramaten ikusi ostean ISISen “borroka posizio defentsibo batera”, AEBetako armadak Ramadi hirian eraikin oso bati eraso egin zion. Militarrek jaso zuten txosten baten arabera, “altuera txikiko pertsona bat” –haur bat, alegia– hil zen erasoan.
Hilketa hauetako bat bera ere ez zuten ikertu, ez inor zigortu. Guztiak dira Ekialde Hurbilean 2014az geroztik egindako gudei buruz Pentagonoa jasotzen ari den fitxategi ezkutuan jasoak dauden kasuak. Askoz gehiago dira bost urtez hauek ikertzen aritu den Khanek salatu duenez.
“Dokumentu hauek –1.300 biktima zibilei buruz militarrek beraiek eginiko informe konfidentzialak– eskuratu ditu New York Times-ek eta agerian utzi du AEBetako Gobernuak ematen duen zehaztasun lehergailu eta dena ikusten duten droneen irudiaren kontrara, milaka zibil hil dituztela, asko haurrak”.
Horrez gain, erreportajeek publiko egin dute Pentagonoaren ezkutukeria zibilen heriotzen aurrean, horrek dakarren inpunitatearekin. Kazetariak idatzi du oso kasu gutxitan egin zirela publiko azterketak, ez duela kasu bakar bat ere aurkitu non irregulartasunen aurrean zigor neurririk hartu zutenik, guztira dozena bat herritarri bakarrik ordaindu zizkieten kalte-ordainak, nahiz eta eraso hauetatik bizirik irtetea lortu zuten zibil askok arreta mediku garestia behar izan, utzi zizkieten ezintasun fisikoengatik.
Von der Leyenek eta Trumpek akordioa lortu eta astebetera egin du mehatxua AEBetako presidenteak, Europako herrialdeek hitzartutakoa beteko ez dutela kezkatuta. Europako produktuei %15eko muga zergak ipintzeaz gain, Europako Batasunak AEBetan 600.000 milioi euro gehiago... [+]
Euskal diasporaren Boiseko Jaialdiaren testuinguruan, Etxepare Euskal Institutuak eta AEBetako euskal erakunde NABOk euskararen irakaskuntza sustatzeko akordioa sinatu dute. Hori horrela, AEBetako Euskal Etxeek euskara "sustatuko eta trinkotuko" dute, eta Jaurlaritzak... [+]
Historia garaikideko basakeriarik handienetakoak dira Hiroshimaren eta Nagasakiren bonbardaketak. 1945eko abuztuan, hiru eguneko epean, bi bonba atomiko jaurti zituzten lehen aldiz historian eta bi hiritako biztanleak modu indiskriminatuan hil zituzten. 1945aren amaierarako,... [+]
AEBetako Idaho estutako Boise hiriburuan ospatuko dute euskal kultura ezagutarazteko, eta euskal diaspora batzeko. Hainbat ekitaldi egingo dituzte uztailaren 29tik abuztuaren 3ra arte.
Horrez gain, Europa behartu egin du gasa AEBei erostera, 750.000 milioi euro xahutu beharko ditu horretan datozen hiru urteotan; beste 600.000 milioi euro gehiago inbertitu beharko ditu han, "inbertsio estrategikoetan"; eta, "ehunka milioi euro", zehaztapen... [+]
Ekainaren 13an hasi eta 24an amaitu zena “12 Egunetako Gerra” bezala ezagutuko da aurrerantzean. Gauza harrigarri batzuk gertatu ziren bertan, pentsaezinak ordura arte. Nahiz eta lerro hauek idaztean egun gutxi igaro diren bukatu zenetik, ondorio batzuk atera... [+]
Etxe Zuriko maizterrak larunbatean iragarri zuen EB Europako Batasunaren esportazioei %30eko muga zergak ezarriko dizkiela abuztuaren 1etik aurrera, biak merkataritza akordio batera ez iritsiz gero. Horren aurrean, AEBei muga zergak igotzeko prest dagoela adierazi du EBk... [+]
AEBek Francesca Albanese NBEk Palestinar Lurraldeetan duen errelatore berezia zigortu dute genozidioari buruzko txostena argitaratu eta egun gutxira. Albanesek sare sozialetan azaldu duenez, “boteregabeen alde hitz egiten dutenak boteretsuek zigortzea ez da indar... [+]
Ondasunak blokeatu eta trantsakzio ekonomikoak egitea debekatu dio Washingtonek Frances Albanese NBEk Palestinar Lurraldeetan duen errelatore bereziari. Nazioarteko Zigor Auzitegian "Israel eta AEBetako herritarrak ikertzeko ekimenetan zuzenean kolaboratzea" leporatu... [+]
Errealitatea da dirua ez dela nahikoa ontziolak nahieran sortu eta itsasontziak nahi ahala egiteko. Kokapenak, azpiegiturak, laneskua, lehengaiak, talentua, eskarmentua… gauza asko behar dira, diruaz gain. Ontziolak erauztea oso “erraza” izan zen AEBentzat;... [+]
Hamasek jakinarazi du Palestinako erresistentziako beste taldeekin hitz egin duela AEBek, Egiptok eta Qatarrek proposaturiko meniaz, eta "pozik" hartu dutela. 60 eguneko su-etenaz gain, akordioak barne hartuko luke Hamasek Gazan dituen hamar bahitu israeldar askatzea,... [+]
BRICS+ taldeak hamazazpigarren gailurra egin berri du Rio de Janeiron, eta herrialde parte hartzaileek oharra argitaratu dute Trumpen muga zergak eta Iranen aurka eginiko erasoak gaitzetsiz. Erantzun gisa, AEBetako presidenteak mehatxu egin die "Amerikaren aurkako... [+]
Hagan ekainaren 25ean NATOk egindako goi-bileran, gastu militarra herrialde bakoitzaren BPGaren %5 izateko konpromisoa hartu dute Aliantza Atlantikoko Itunaren Erakundeko kide diren estatuek. Horretarako hamar urteko epea izango dute, 2035 arte. Erabaki horrekin, 2014an... [+]
Duela astebete Hagan egindako NATOren goi bilera historia handian gogoratu beharko da –batez ere egitasmoa egikaritzen bada– “BPGaren ehuneko 5aren bilkura” izan delako.
Hamar urteko epea dute NATOko estatu-kideek helburu hori lortzeko. Espainiak ere sinatu du akordioa, baina, aldi berean, Mark Rutte aliantza atlantikoko idazkari nagusiaren gutun bat eskuratu du Pedro Sánchezek, ustez "malgutasuna" emango liokeena. Donald Trumpek... [+]