Kataluniako balizko prozesu konstituziogilea eta errepublika feminista

  • Sardiniako filosofoak aspaldi irakatsi zigunez “Egia beti da iraultzailea” eta, horrenbestez, Kataluniako prozesuari eta handik erator litekeen errepublika feministari buruzko gogoeta hau konstatazio bat eginez hasi nahiko nuke: Katalunia ez da errepublika bat, are gutxiago errepublika feminista bat.


2018ko urtarrilaren 02an - 16:55
Ezker Independentistako emakumeak aldarrikapen ekitaldi batean.
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas

Izango bada, orain arte sinbolikoa izan den errepublikaren aldarrikapena espainiar legalitate frankistari bizkarra ematen dion jardun politiko burujabe eta auto-zentratu baten bidez izango da, oraingoz hizketa-ekintza bat baino izan ez dena ekintza politikoz eta ondorio materialez laguntzen denean, hain zuzen ere.

Nolanahi ere, errepublikaren aldeko indar-metaketak aurrera egin eta prozesu konstituziogile zinez demokratiko bat zabalduko bada, ezinbestekoa izango da hala emakumeok (gizartearen erdia garen aldetik, hau da, geu ere herria garen aldetik) nola klase politikoaren erabaki eta neurriak pairatzen dituen langile-klaseak erabakimen osoa eta parte-hartze zuzena izatea konstituzio berriaren bidez arautuko diren joko-arau sozial, ekonomiko eta politikoak adosteko garaian, eta horiek guztiak ez gelditzea, 1978an gertatu zen moduan, zazpi gorbatadun aberatsen esku.

Parte-hartze hori benetan demokratikoa izango bada, beraz, berariazko neurriak hartu beharko dira emakumeok politikan dugun esku-hartzea mugatzen duten faktoreei —genero-sozializazioari lotutako rolei, botere-guneen maskulinizazio historikoari, zaintza-arduren ondorioz emakumeok dugun denbora urriari, besteak beste— aurre egin eta, egituraketa sozio-politiko berria definitzeko prozesuan, geure behar eta eskakizunak aintzakotzat hartuak izan daitezen. Emakumeok gobernatuak ez ezik gobernatzaile ere izan gaitezen, boterea jasan ez ezik geuk ere eskuratu eta aplikatu dezagun.

Emakumeon behar eta eskakizun horiek, ordea, ezin dira errekonozimenduaren alor sinboliko-kulturalera edo errepresentazioaren alor politikora mugatu. Errepublika feminista bat behar dugula diogunean, helburua ez baita emakumeok ordezkaritza eta zentralitate handiagoa izatea bakarrik, geure eguneroko jarduna goitik behera baldintzatzen duten bizi-baldintza materialak hobetzea baizik.

Eta nola lortzen da hori? Batetik, erakunde subiranistek behin eta berriro aldarrikatu duten “herri normal bat izan nahi dugu” leloa zokoratuz, normalitatea guztiz eta erabat patriarkala baita munduko bazter guztietan, eta emakumeon bizitzak bigarren mailako izaera izango ez duen anormaltasun feminista bat eraikitzea da emakumeok behar duguna. Alegia, politika patriarkalak estatu-politika diren modu berean, politika feministak estatu-politika bihurtu behar ditugu, geure egungo egitura juridiko eta praktika soziopolitikoak ondoriotzat dituen zapalkuntza eta bazterketa behingoz deusezteko.

Bestetik, emakumeon eta gizonen arteko berdintasunaren falazia baztertu eta geure antolamendu soziopolitiko eta ekonomikoaren egiturazko berdintasun-ezatik abiatu beharra dago, gure lege eta arauak erabakitzeko garaian errepublikak lehentasunezko helburutzat har dezan emakumeon bizia babestea eta emakumeon aurkako indarkeria ezabatzea, bizirik ez bagaude ezin baikara eskubideen subjektu izan. Bizirik egoteaz gain, bizitzea merezi duten bizitzak izan ditzagun ere, bere xedetzat hartu behar du errepublikak  emakumeok, mendeetako zapalkuntzaren ondorioz, bizitzako alor guztietan jasaten dugun diskriminazioari aurre egitea.

Hori guztia, baina, ezinezkoa da bere erabaki guztien motoretzat kapitala metatzea duen sistema kapitalista patriarkalaren barruan. Emakumeok bizimodu duina izango badugu, nahitaezkoa dugu merkatua eta kapital-pilaketa gizarte-antolamenduaren erdigunetik baztertzea eta bizitzaren erreprodukzioa jartzea erabaki politiko (eta ekonomiko!) guztien erdi-erdian.

Ildo horretan, neurri zehatzak behar ditugu, errealitatea konkretua baita, eta gure bizi-baldintzak ez baitira asmo handiko adierazpen instituzional arranditsuen bidez aldatzen, neurri politiko-ekonomiko zehatz eta konkretuen bidez baizik. Hona hemen, guztiz normalizatuta eta naturalizatuta dagoen emakumeon subalternitate-egoera borrokatzekohalako neurri posible batzuk: gizonen eta emakumeon soldaten arteko tartea ezabatzea (bertako gizonen urteko soldata atzerritik etorritako emakumeena halako bi da), bizi osoa besteentzako lanean aritu ondoren erretiroa hartzeko garaian alargun-sari miserablea duten adineko emakumeentzat pentsio duinak ziurtatzea, zerbitzu publikoetako murrizketen ondorioz (eta haien aurretik ere) emakumeok geure bizkar hartu behar izan ditugun zaintza-lan ugariak sozializatzea eta gizarteak bere ardura kolektibotzat hartzea lan horiek, beste herrialde batzuetatik gure zahar eta haurrak zaintzera eta gure komunak garbitzera etorritako herritartasun-eskubiderik gabeko emakumeen eskubideak bermatzea, pobreziaegoeran bizi diren Kataluniako emakumeen %49,7aren oinarrizko premia eta beharrak asetzea, eta abar eta abar.

Horrenbestez, zeruaren erdiari eusten dion gizarte-puskari baliagarria izango bazaio, emakumeoi bizimodu duina eskaini beharko digu errepublika berriak. Gizartearen erdia oinperatuta duen herri batek ez baitu aske izaterik.

 

 


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Feminismoa
Esterilizazioa atzo, gurasotasun azterketa gaur: arrazismo instituzionala danimarkan

Danimarkaren menpe segitzen duen Groenlandiako biztanleriaren %88 da inuita, eta beraien hizkuntzan eta kulturan aitzina egite hutsa dute eguneroko desafio. Zuriek kolonizatu zituzten eta gaur egun egoerak bere horretan segitzen du: zurien begietatik bideratuta dagoen... [+]


2025-09-17 | ARGIA
Egitarau oparoarekin dator aurtengo Baterajotzea

Urriaren 31tik azaroaren 2ra Baterajotzea izango da Zaldibarren, Euskal Herriko Gazte Feministek antolatuta. Egitaraua aurkeztu dute, eta izen ematea ireki.


Gorputz hotsak
"Pertsona asko, diagnostikorik gabe daudenez, bizitza kalitatea galtzen ari dira"

Jatorra, alaia eta positiboa da Sara Mirones (Bilbo, 1997). Pandemian mastozitosia izeneko gaixotasun arraro bat diagnostikatu zioten. Ordutik, Maratón de Lunares kanpaina abiatu du gaixotasuna ikusarazteko, gizartea kontzientziatzeko eta ikerketarako dirua biltzeko... [+]


Onintza Enbeita eta Feli Madariaga, lurrari lotutako bi emakume
MULTIMEDIA - elkarrizketa

Emakumea eta lurra elkartzen dituen liburua idatzi du Onintza Enbeitak: Bizitza baten txatalak. Gure aurrekoen bizimodua jaso du, andre baten ahotan: "Baserria bere horretan, erromantizismorik gabe". Feli Madariaga (1932, Baldatika, Forua, Bizkaia) da andre hori,... [+]


2025-09-10 | Estitxu Eizagirre
Onintza Enbeita eta Feli Madariaga
"Azokako mahaiaren bestaldetik desprezioa ikusten da, asko"

Emakumea eta lurra elkartzen dituen liburua idatzi du Onintza Enbeitak: Bizitza baten txatalak. Gure aurrekoen bizimodua jaso du, andre baten ahotan: "Baserria bere horretan, erromantizismorik gabe". Feli Madariaga (1932, Baldatika, Forua, Bizkaia) da andre hori, lurrari... [+]


2025-09-10 | Nekane Txapartegi
Zenbat arantza Arantzak

Arantzaren buruko loreek ez zuten arantzarik, Arantzaren bizitzak, ordea, asko. Emakume izatearekin batera, jaiotzetik batzuk. Besteak gaztetatik eransten joan zitzaizkion, komisarian torturak ezarriak, Burgosko prozesuan eta kartzelan, arantza horiek denak patriarkatuak... [+]


Aitor Arregi eta Jose Mari Goenaga
"Film sexualki esplizitua izatea loturik dago errealitate bati, Maspalomasi"

Vicentek 76 urte ditu eta azken mende laurdena Kanaria uharteetan darama, Maspalomas herrian, 50 urteko bizialdian ezkutatu duen izatea haizatzen: homosexuala da. Ezbehar baten eraginez, Donostiara itzularaziko dute, eta zahar etxe batean sartuko. Atzera ere, armairuko ateak... [+]


2025-09-08 | Aimar Lopez
Istilurik gabe baina normaltasunik gabe ospatu dute bertze behin Alarde eguna Hondarribian

Jaizkibel konpainia berdinzaleak Herriko Etxearen eta epaileen deliberoak bete ditu, ez haatik HAOSEk, alarde baztertzailearen antolatzaileek. «Estrategia aldaketa bat» eskatu dio Jaizkibelek auzapezari; ezkerreko ordezkariek «Alardea antolatzeko».


Jaizkibel konpainiak gutuna eman dio alkateari, desfilean: "Estrategia aldatzeko garaia dela adierazi diogu"

Jaizkibel konpainia berdinzaleak ekintza berezia egin du Hondarribiko alardearen egun honetan. Gutuna eman diote alkateari, mahai gainean bestelako planteamendu batzuk jar ditzala eskatuz.


Armairutik plazara
MULTIMEDIA - dokumentala

Euskal Herriko LGTBI komunitateko hamar pertsonak armairutik nola atera ziren kontatzen dute, baita euren orientazio sexualak eta genero identitateak euren bizitzan zer-nolako eragina izan zuten ere.

Ondokoak dira protagonistak: Beñat Olea komikigilea, Aitzole Araneta... [+]


"Hondarribiko alardearen bi aldeak parez pare jartzea da zilegitasun bera ematea zapaltzaileari eta zapalduari"

Hondarribiko udal gobernuaren “ausardia faltaz”, kontsentsua bilatzearen tranpaz eta “gatazkaren espiritua berpiztu” nahi duen alarde tradizionalaren aldeko elkarteaz mintzatu zaigu Uxoa Anduaga, Jaizkibel konpainia berdinzaleko kidea. “Ez dira... [+]


Gorputz hotsak
"Bizitzaren aldeko jarrerak bigarren planoan uzten du zarata"

Bertigo baten ostean, etengabeko txistu bat entzuten hasi zen Jexux Mari Irazu Muñoa (Larraul, Gipuzkoa, 1972) bertsolaria, bertso-eskolako irakaslea eta gai-jartzailea. Tinnitus edo akufeno deitzen zaie Irazuk entzuten dituen zaratei. Horrek egunerokoan daukan inpaktuaz... [+]


"Txistuak, mehatxuak eta irain sexistak" jaso dituzte Laudioko jaietan eraso matxista bat salatzeagatik

Agerraldia deitu zuen Laudioko mugimendu feministak igandean, Odoloste eguneko goizaldean Txosnagunean gertatutakoa salatzeko. 


2025-08-29 | Euskal Irratiak
Maitena Chohobigarat
"Beharbada menopausia gehiago aipatu beharko genuke, aterabideak badirelako"

Baionako ospitalean unitate berritzaile bat ideki da: kardio-ginekologia unitatea, menopausian diren emazteei zuzendua. Gai hau, askotan tabu edo bazterrean utzia, osasun arazoak eragin ditzake bizitzako etapa horretan.


Eguneraketa berriak daude