“Zaila da uztartzea libro diren etxaldeak eta martxan ezarri nahi diren proiektuak”
Hogoita hamar pertsona baino gehiago bildu da ELB Gazte eta AFI-k antolatzen zuten bigarren kafe instalazioan urtarrilaren 25ean Donaixtin. Jean-Bernard Pochelu eta Intza Recak transmisioa nola bizi eta ikusten duten esplikatu diete Briseteia ostatuan bildu zireneri.
Instalatu berri eta ez hain berri, instalatzekotan eta instalatzeko ideiarekin zirenetaz gain, laborantxa saileko elkarte eta formakuntza zentroko animatzaileak baziren. Mahai inguruan ziren perfil desberdinek frogatzen dute transmizioaren gaia inportanta dela, laborari eta laborantxa saileko eragileen arrangura dela eta ondoko urteetako erronka haundia izanen dela. Transmizio baten gakoa pertsonen arteko harremana dela azpimarratua izan da behin eta berriz.
Lohitzuneko Xemiateia etxaldean plantatu zen Jean-Bernard Pochelu, 1988an. Ardi esnadun eta haragitako behiekin aritu da geroztik. Urte hastapenean erretretan sartu da eta bere emazteak segida hartu du. “Badu orain hamar bat urte badakidala gure haurrek ez dutela segida hartuko, beren bizia egina dute.” Jean-Bernard-ek etxaldearen geroa nola irudikatzen duen argi du: “Berdin zaut nork hartuko duen, zer produkzione izanen den edo nola lan eginen duen, nahi dutan gauza bakarra da Xemiateia bizirik segi dezan, etxaldean bizia izan dadin. Sortetxearen uzteko prest gira ere, beste nunbait biziko gira. Mementoan ez da nehor interesaturik”.
Intza Reca joan den urtean instalatu da bere sortetxean, Oihana eta Elorri, bi ahizpekin. Donaixtiko Larraldea etxaldean ardi gasna ekoizten dute eta Izpurako Bordaxurian arnoa. Burasoak eta oseba ordezkatu dituzte emeki emeki GAEC-an. “2010ean Oihana hasi zen gasnatzen eta 2013an Elorri plantatu delarik arno egiten hasi gira Izpurako mahastiekin. Ni iaz plantatu niz, amak erretra hartu duelarik. GFA bat badugu bastimendu eta lurrendako. Guretako transmizioa errexki egin da, alde batetik emeki emeki sartu baigira GAEC-an eta bestetik aitamak prest baitziren uzteko eta nahi ginuenaren egiten utzi gaituzte. Kontseiluak emaiten dauzkigute beti bainan guk erabakitzen dugu.”
Alde batetik entzuten da instalatu nahi dutenak badirela eta bestaldetik Xemiateian bezala, etxaldeak arrahartzalerik gabe ikusten dira. Egoera horren esplikatzeko faktore desberdinak badira. Camille Vignerot Euskal Herriko Laborantxa Ganbaran instalazioaz arduratzen da: “Proiektu eramaile andana bat HCF [nekazari ez diren familietan haziak, Hors Cadre Familial frantsesez] dira eta produkzione berrietan plantatu nahi dute, arbol fruitudunak, baratzegintza. Lur guti galdegiten duten proiektuak dira eta arrahartzeko diren etxalde gehienetan lur ainitz bada. Zaila da uztartzea libro diren etxaldeak eta martxan ezarri nahi diren proiektuak”.
Sensibilizatze lana bada uzleak ohart ditezen eta onart dezaten heien etxaldean beste zerbait egiten ahal dela, beste manera batez eramanez. Proiektu eramaileek aldiz malgutasuna atxiki behar dute irizpideetan.
Lan eta familia harremanak
Ardura aipatzen bada familia testuingurutik kanpo instalatzen direnendako zaila dela transmizioa, familiako segida hartzen dutenek ere zailtasunak bizitzen ahal dituzte. “Ez da beti errex familiako segidaren hartzea, lan harremanaz kanpo familia harremana ere baita. Bien uztartzea zaila da batzutan”, zion gazte batek.
Transmizioaren gaiaz aparte, beste gai frango jorratu dira, hala nola emazteen lekua laborantxan, lanean aritzeko erritmoa edo harreman eta ingurumen sozial baikor baten inportantzia instalatzen delarik. Berriz ere parte hartzaileen kopuruak agertarazten du Kafe Instalazio gisako ekitaldiek egiazko behar bati erantzuten dutela. Ondoko hitzordua Atharratzeko Prefosta elkartean izanen da otsailaren 22an, 21h, bortuaren inguruan.
Elkarretaratzea eta asanblada antolatu dituzte azken berriak zeintzuk diren jakinarazteko. Horrez gain, irailaren 9an Baionako auzitegi aitzinean mobilizatuko dira, Marieneko lurraren defentsan aritutako hiru ekintzaile auzipetuko dituztelako.
Irailaren 2an hasi da epaiketa Iruñeko Zigor Arloko 2. epaitegian, ustez 2021ean makroetxaldeak haren inguruko lurrak minden hondakinekin kutsatzeagatik. Sasoi hartan Valle de Odieta makroetxaldeko administrazio kontseiluan ari ziren bost pertsona epaituko dituzte. ARGIA... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Hainbat zigilu elkarrizketan jartzea. Horixe izan da Udako Euskal Unibertsitateak (UEU) eta EHKOlektiboak Usurbilen antolatutako jardunaldien abiapuntua. Bertan elkartu dira: EHKO Berme Sistema Parte hartzailea, Ekolurra zigilu ekologiko ofiziala, Idoki Iparraldeko etxe... [+]
Biolur laborantza ekologikoaren aldeko elkarteak frutazaintza sustatu nahi du eta horretarako egun-pasa ederra antolatu du uztailaren 29rako; hiru proiektu ezagutuko dituzte bertatik bertara: Erroak mintegia Ahatsan (Nafarroa Beherea), Kibbi Sat Donezteben (Nafarroa) eta... [+]
Hainbat zigilu elkarrizketan jartzea. Horixe izan da Udako Euskal Unibertsitateak (UEU) eta EHKOlektiboak Usurbilen antolatutako jardunaldien abiapuntua. Bertan elkartu dira: EHKO Berme Sistema Parte hartzailea, Ekolurra zigilu ekologiko ofiziala, Idoki Iparraldeko etxe... [+]
HoBBea proiektua hiru elkarte hauek elkarlanean egina da: Biharko Lurraren Elkartea (BLE), Biolur eta Hazialdeko. Nekazari-okinaren figura indartu nahi dute HoBBea proiektuaren bidez, eta lurraldeko ogi ekologikoa kontsumitzearen balioak eta onurak ezagutarazi nahi dituzte... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Laborantza herrikoia eta jasangarria bultzatzen duen azokak 20. urteurrena beteko du. Azaroaren 7tik 9ra antolatu duten erakusketa eta merkatuan parte hartzera dei egin du.
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
Natura aspaldi deuseztatu genuen. Hori da gure kultura, natura deuseztatzea. Oinarrian, nekazaritzaren kultura, goldearen kultura, kultibatzea, berezko natura deuseztatzea da. Guk nahi ditugun mozkinak eta etekinak jezteko moduko “natura” dugu gurean.
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
Mandio eta kanpandorreetan hontz zuriaren ulu mikatza gero eta gutxiagotan entzuten dugu. Zer dela eta? Urbanismo basatiaren eta laborantza intentsiboaren ondorioz, bere habitata suntsitu dugu. Baina gaueko hegazti harrapari bitxia funtsezkoa zaigu, soroak osasuntsu mantentzen... [+]
Golde” hitza “kultura” hitzetik dator. Etimologialaria ez naizenez, ez naiz, badaezpada, bidezidor horretan barrenduko, edozein sastraka edo lahardiren (Rubus fruticosus) erdian itotzeko ere… Inor edo bestek argituko ote digu gakoa.
Maiatzaren 10ean Zestoako iraeta auzoan kokatuta dagoen amillubi proiektuan elkartu ziren elikadura burujabetzaren aldeko herritarrak eta laborariak. Udaberriko Festaren bigarren edizio honetan, goizean bi mahai-inguru antolatu zituzten eta entzulez bete zen amilibia baserri... [+]