“Zaila da uztartzea libro diren etxaldeak eta martxan ezarri nahi diren proiektuak”
Hogoita hamar pertsona baino gehiago bildu da ELB Gazte eta AFI-k antolatzen zuten bigarren kafe instalazioan urtarrilaren 25ean Donaixtin. Jean-Bernard Pochelu eta Intza Recak transmisioa nola bizi eta ikusten duten esplikatu diete Briseteia ostatuan bildu zireneri.
Instalatu berri eta ez hain berri, instalatzekotan eta instalatzeko ideiarekin zirenetaz gain, laborantxa saileko elkarte eta formakuntza zentroko animatzaileak baziren. Mahai inguruan ziren perfil desberdinek frogatzen dute transmizioaren gaia inportanta dela, laborari eta laborantxa saileko eragileen arrangura dela eta ondoko urteetako erronka haundia izanen dela. Transmizio baten gakoa pertsonen arteko harremana dela azpimarratua izan da behin eta berriz.
Lohitzuneko Xemiateia etxaldean plantatu zen Jean-Bernard Pochelu, 1988an. Ardi esnadun eta haragitako behiekin aritu da geroztik. Urte hastapenean erretretan sartu da eta bere emazteak segida hartu du. “Badu orain hamar bat urte badakidala gure haurrek ez dutela segida hartuko, beren bizia egina dute.” Jean-Bernard-ek etxaldearen geroa nola irudikatzen duen argi du: “Berdin zaut nork hartuko duen, zer produkzione izanen den edo nola lan eginen duen, nahi dutan gauza bakarra da Xemiateia bizirik segi dezan, etxaldean bizia izan dadin. Sortetxearen uzteko prest gira ere, beste nunbait biziko gira. Mementoan ez da nehor interesaturik”.
Intza Reca joan den urtean instalatu da bere sortetxean, Oihana eta Elorri, bi ahizpekin. Donaixtiko Larraldea etxaldean ardi gasna ekoizten dute eta Izpurako Bordaxurian arnoa. Burasoak eta oseba ordezkatu dituzte emeki emeki GAEC-an. “2010ean Oihana hasi zen gasnatzen eta 2013an Elorri plantatu delarik arno egiten hasi gira Izpurako mahastiekin. Ni iaz plantatu niz, amak erretra hartu duelarik. GFA bat badugu bastimendu eta lurrendako. Guretako transmizioa errexki egin da, alde batetik emeki emeki sartu baigira GAEC-an eta bestetik aitamak prest baitziren uzteko eta nahi ginuenaren egiten utzi gaituzte. Kontseiluak emaiten dauzkigute beti bainan guk erabakitzen dugu.”
Alde batetik entzuten da instalatu nahi dutenak badirela eta bestaldetik Xemiateian bezala, etxaldeak arrahartzalerik gabe ikusten dira. Egoera horren esplikatzeko faktore desberdinak badira. Camille Vignerot Euskal Herriko Laborantxa Ganbaran instalazioaz arduratzen da: “Proiektu eramaile andana bat HCF [nekazari ez diren familietan haziak, Hors Cadre Familial frantsesez] dira eta produkzione berrietan plantatu nahi dute, arbol fruitudunak, baratzegintza. Lur guti galdegiten duten proiektuak dira eta arrahartzeko diren etxalde gehienetan lur ainitz bada. Zaila da uztartzea libro diren etxaldeak eta martxan ezarri nahi diren proiektuak”.
Sensibilizatze lana bada uzleak ohart ditezen eta onart dezaten heien etxaldean beste zerbait egiten ahal dela, beste manera batez eramanez. Proiektu eramaileek aldiz malgutasuna atxiki behar dute irizpideetan.
Lan eta familia harremanak
Ardura aipatzen bada familia testuingurutik kanpo instalatzen direnendako zaila dela transmizioa, familiako segida hartzen dutenek ere zailtasunak bizitzen ahal dituzte. “Ez da beti errex familiako segidaren hartzea, lan harremanaz kanpo familia harremana ere baita. Bien uztartzea zaila da batzutan”, zion gazte batek.
Transmizioaren gaiaz aparte, beste gai frango jorratu dira, hala nola emazteen lekua laborantxan, lanean aritzeko erritmoa edo harreman eta ingurumen sozial baikor baten inportantzia instalatzen delarik. Berriz ere parte hartzaileen kopuruak agertarazten du Kafe Instalazio gisako ekitaldiek egiazko behar bati erantzuten dutela. Ondoko hitzordua Atharratzeko Prefosta elkartean izanen da otsailaren 22an, 21h, bortuaren inguruan.
Natura aspaldi deuseztatu genuen. Hori da gure kultura, natura deuseztatzea. Oinarrian, nekazaritzaren kultura, goldearen kultura, kultibatzea, berezko natura deuseztatzea da. Guk nahi ditugun mozkinak eta etekinak jezteko moduko “natura” dugu gurean.
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
Mandio eta kanpandorreetan hontz zuriaren ulu mikatza gero eta gutxiagotan entzuten dugu. Zer dela eta? Urbanismo basatiaren eta laborantza intentsiboaren ondorioz, bere habitata suntsitu dugu. Baina gaueko hegazti harrapari bitxia funtsezkoa zaigu, soroak osasuntsu mantentzen... [+]
Golde” hitza “kultura” hitzetik dator. Etimologialaria ez naizenez, ez naiz, badaezpada, bidezidor horretan barrenduko, edozein sastraka edo lahardiren (Rubus fruticosus) erdian itotzeko ere… Inor edo bestek argituko ote digu gakoa.
Maiatzaren 10ean Zestoako iraeta auzoan kokatuta dagoen amillubi proiektuan elkartu ziren elikadura burujabetzaren aldeko herritarrak eta laborariak. Udaberriko Festaren bigarren edizio honetan, goizean bi mahai-inguru antolatu zituzten eta entzulez bete zen amilibia baserri... [+]
Kapitalismoaren lekuan lekuko eta garaian garaiko egoerara moldatzeko gaitasuna harrigarria egiten zait batzuetan. Espero ez duzun tokian azaltzen dira antzekotasunak, eta hara non, bat-batean konturatzen zara munstroak Mallorcan hartzen duen itxura ez dagoela etxean bertan bizi... [+]
Ostia kolektiboko milintanteek 8.742 euro ordaindu beharko dizkiote Bouygues enpresari, eta beste 2.000 euro abokatuen gastuentzat. 2022ko abenduan buruturiko desobedientzia ekintzan promotore horren maketa bat zikindu izanagatik zigortu dituzte.
Gaur, maiatzak 15, San Ixidro da, Baserritarren Eguna. Egurra Ta Kandela baserritar ekintzak salatu du ekologikoan lan egiten duten laborariak landutako azalera handitzeko diru-laguntzatik kanpo utzi dituela Gipuzkoako Foru Aldundiak. Horregatik, 12:00etan Aldundiaren aurrean... [+]
Aurten ez dut aparteko ilusiorik San Ixidro egunerako. Ez dut girorik aurkitzen. Ingurura begiratu eta giro ospela. Burua lanean jarri behar izan dut epeltasun bila, eta hara non, azaldu zaizkit gure gazten zain hilabeteak daramatzaten lagunen irribarreak. Bihotza epelxeago dago... [+]
Espainiako Gobernuak Eskola Jantokien inguruko Errege Dekretua atera berri du, Euskal Herri Hegoaldeko eskola jantokien kudeaketan eragingo duena. Spoiler: elikadura sistema osasuntsu eta jasangarri bat garatzeko inolako asmorik erakusten ez duen dokumentua da.
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Aurten bai urtea da. Sagar urtea izango da aurtengo hau (Malus domestica). Eta baialdia behar bezala agurtu eta baliatzeko, besteak beste, dolareak gertatu beharko ditugu.
Izenak, berez, ez du izana gordetzen. Papera ez da nahikoa, nahiz eta paperak denari eusten dion. Busti arte. Halaxe gertatu da Gipuzkoako Foru Aldundiko Lurralde Oreka Berdeko Departamenduarekin. Izan ere, izenak gorde beharko lukeen izanari uko egin dio; besteak beste, 2023ko... [+]
Maiatzaren 17an bertaratu eta barazkiak landatzeko hitzordua jarri diete herritarrei. Karia horretara egun osoko egitaraua osatu dute, Marieneako lurrak laborantzarako atxikiak izatearen alde.
Klima aldaketaren eraginez, munduko lurralde gero eta gehiago idortzen ari dira, milioika pertsonaren jarduera eta bizimoduak kolokan ezarririk. Fenomeno horren frontean dago India erdialdeko Maharashtra estatua, non klimaren berotzeari eta lehortzeari metatu zaizkien oihan... [+]